#Holokaust

Nowe:

Arno Mayer. Fot. Olli Eickholt/Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0 LU)

Nie żyje Arno Mayer – historyk nowoczesności, marksista z Princeton

Jako lewicowy syjonista Mayer spędził w młodości pewien czas w kibucu, ale rozczarowało go przerodzenie się Izraela w zmilitaryzowane państwo apartheidu, zdominowane przez nacjonalistów i radykałów religijnych.

grabowski

Grabowski: Prezydentura Komorowskiego była próbą wybielenia polskiej historii

Brat mojego dziadka został zamordowany przez ludzi, którzy dziś są stawiani przez państwo polskie za przykład moralności dla polskiej młodzieży – mówi prof. Jan Grabowski.

Coachella Polska Przyszłości: Różne poglądy? Zwykła sprawa

Poznaliśmy się na Campusie. Uczestnik i panelistka. Rozmawialiśmy dłużej na imprezie. Postanowiliśmy wspólnie napisać o tym, co podczas tegorocznego festiwalu zrobiło na nas największe wrażenie. , Aleksander Piekarski
Grzegorz Braun odbiera zaświadczenie o wyborze na posła. Fot. Sejm RP/Wikimedia Commons

Dlaczego faszyści nienawidzą akurat prof. Grabowskiego? Bo mówi prawdę

Wyskok Brauna doda mu wyborców i zachęci innych do podobnych działań – ocenia badaczka historii polsko-żydowskiej Katarzyna Markusz.

Newsletter

Najważniejsze wiadomości o tym, co robimy. W Twojej skrzynce email.

Maciej-Gdula-SM

„To Żydzi, a nie Polska, są ofiarami Zagłady”

Podpinanie polskich ofiar pod ludobójstwo dokonane na Żydach jest po prostu manipulowaniem historią, i to bardzo specyficznym, bo ma służyć partii rządzącej – mówi poseł Maciej Gdula.

Barbara Engelking. Fot. Adrian Grycuk/Wikimedia Commons

Halo, tu rządowa policja historyczna, przyjechaliśmy po panią Engelking!

Na obronie „dobrego imienia Polski” przed Barbarą Engelking PiS chce ugrać podobny polityczny kapitał, co na obronie dobrego imienia Jana Pawła II.

Kobieta pozuje do zdjęcia na tle ruin warszawskiego getta. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

„Trzeba było uczyć nas krzyczeć”. Czytanie wierszy poetek z getta

Nie będę uprawiać krytyki literackiej, bo się na tym nie znam. Napiszę tylko, co te wiersze mi robią.

Fragment rzeźby, Jarosław Furgała, Był Oświęcim i dla dzieci, 1978, Muzeum Etnograficzne w Toruniu. Fot. Wojciech Wilczyk

Sztuka „ludowa” i ślady po ludobójstwie

Ludowe sceny prezentujące Zagładę nie zostały uznane za część zbioru „reprezentacji Holokaustu w sztukach wizualnych”.

Ćwiczenia ukraińskich żołnierzy. Fot. Ministry of Defense of Ukraine

Leociak: Nie jesteśmy w stanie jako ludzkość niczego się nauczyć

Dźwięczy mi w uszach to zbanalizowane, doprowadzone do absolutnej śmieszności hasło „Nigdy więcej”. Z Jackiem Leociakiem rozmawiają Zofia Waślicka-Żmijewska i Artur Żmijewski.

Szewach Weiss w Bielsku-Białej, 2013. Fot: Jacek Proszyk

Nie żyje Szewach Weiss

Poznałem go ze dwadzieścia lat temu i od razu się czułem jak jego rodzina, którą później też dobrze poznałem. Taki kontakt z drugim człowiekiem jak miał Szewach mają tylko ludzie wielkiego serca.

jan-grabowski-impact

Jan Grabowski z „kanadyjskim Noblem” za badania nad Zagładą. Gratulujemy!

Badania Grabowskiego wyróżnia mikrohistoryczna soczewka, przez którą przygląda się on Zagładzie. Zwrócił uwagę na zwykłych ludzi, których rola w Zagładzie długo umykała uwadze historyków.

Papież Pius XII. Fot. True Restoration/flickr.com

Nawróceni naziści: od Hitlera do Jezusa

Zbiegli naziści i nazistowscy kolaboranci byli dla Kościoła „antykomunistami” i zgodnie z zasadą, że wróg mojego wroga jest moim przyjacielem, zasługiwali na wsparcie i pomoc.

Kryjówka w kwaterze 41, cmentarz żydowski przy ul. Okopowej, Warszawa, fot. Natalia Romik

Nieludzcy świadkowie Zagłady potrafią nam wiele powiedzieć [rozmowa]

Z Natalią Romik, twórczynią wystawy „Kryjówki. Architektura przetrwania” w warszawskiej Zachęcie, i Aleksandrą Janus, antropolożką współprowadzącą badania podsumowane w wystawie, rozmawia Jakub Majmurek.

Memoriał ofiar w Srebrenicy

Ludobójstwo to nie jest po prostu bardzo duży mord [rozmowa z Konstantym Gebertem]

Z Konstantym Gebertem, autorem książki „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło”, rozmawia Michał Sutowski.

Fot. Monika Bryk

Wyjęci spod prawa [rozmowa z Jackiem Leociakiem]

Z Jackiem Leociakiem rozmawiają Zofia Waślicka-Żmijewska i Artur Żmijewski.

Praca Zygmunta Skrętowicza prezentowana na wystawie „Widok zza bliska” / własność Muzeum Etnograficznego w Warszawie

Jakimi świadkami Zagłady byli Polacy?

Póki za dnia będziemy sobie opowiadać, że wszyscy etniczni Polacy ratowali Żydów, póty w nocy będziemy się bać. Rozmowa z Janem Borowiczem, autorem książki „Pamięć perwersyjna. Pozycje polskiego świadka Zagłady”.

Wesele Fot. materiały promocyjne dystrybutora

„Wesele” Smarzowskiego: Polska jest garem, w którym kipi Obrzydliwość

W dwie godziny ukiszono w „Weselu” całe kilkanaście lat publicystyki „Gazety Wyborczej”, montując, co popadnie i jak popadnie, w skrajnie stereotypowe ciągi, które mają odsłonić „szokującą” prawdę o czarnym sercu Polaka katolika.

Fot. Antonio Giardiello/Flickr.com

Dlaczego badacze nie interesowali się losem osób homoseksualnych w Auschwitz

Wielu ocalałych w reakcji na pytanie „Jak przeżyłeś?” miało poczucie winy, że udało im się przetrwać. W pytaniu tym było zawarte oskarżenie.

Projekt Centrum Pamięci Ofiar Holokaustu Babi Jar. Fot: babynyar.org / Querkraft Architekten / Kieran Fraser Landscape Design

W Kijowie powstaje największe na Wschodzie muzeum Holokaustu. „Będzie koniem trojańskim Putina”

Oligarchowie Putina inwestują dziś w muzeum w kijowskim Babim Jarze i chcą z niego zrobić wehikuł do promowania własnej narracji historycznej. Rozmowa z Yohananem Petrovskym-Shternem.

Fot. Adrian Grycuk/Wikimedia Commons. Ed. KP

Sędzia, bratanica i historycy. Polska wobec swojej przeszłości

16 sierpnia ma zostać ogłoszony wyrok w sprawie książki Jana Grabowskiego i Barbary Engelking. Jeśli sąd rozpatrujący apelację utrzyma w mocy orzeczenie sądu pierwszej instancji, obrona tożsamości, dumy i godności narodowej może zacząć być traktowana jako dobra osobiste. o

Mogiła-pomnik w Jedwabnem. Fot. Wikimedia Commons

Czemu władze przemilczały rocznicę Jedwabnego?

80 lat temu polscy mieszkańcy Jedwabnego dokonali pogromu swoich żydowskich sąsiadów. Najwyższych władz – prezydenta, premiera, marszałkini sejmu – w Jedwabnem w dniu rocznicy nie było.

Bojówka fanatyków religijnych Żołnierze Chrystusa. Fot. Jakub Szafrański

Leociak: Kościół straszy „tęczową zarazą”, może zechce wprowadzić odpowiednik paragrafu 175?

„Oni” Joanny Ostrowskiej to książka niepokojąco aktualna w kraju, w którym z kościołów i z telewizorów płyną ostrzeżenia przed „tęczową zarazą”.

morawiecki polacy żydów

„Jeśli sami się nie upamiętnimy, nikt nas nie upamiętni”. Czym się zajmuje Instytut Pileckiego?

Kolejna państwowa instytucja tłumaczy Zagładę głównie przez pryzmat polskiego cierpienia i polskiej pomocy Żydom.

Warszawski Trójkąt Zagłady Artur Żmiewski

Upamiętnianie Zagłady jest łatwe – oddziela nas od Zagłady

Paradoks Zagłady w Warszawie polega na tym, że na powierzchni niczego nie widać, nie ma żadnych śladów. Zostały tylko budynki, którym przygląda się książka „Warszawski trójkąt Zagłady”. Rozmowa z Jackiem Leociakiem, Zofią Waślicką-Żmijewską i Arturem Żmijewskim.

Dziewczynka z wycinaki Lien Bart van Es

Nie jest to historia z „Malowanego ptaka”

W 1942 roku zaczyna się wywożenie Żydów do obozów zagłady. Któregoś dnia Lien dowiaduje się, że będzie musiała wyjechać i zamieszkać na pewien czas gdzie indziej. Kinga Dunin czyta „Dziewczynkę z wycinanki” Barta van Esa.

grabowski markusz

Engelking i Grabowski muszą przeprosić, Markusz tłumaczy się na policji. „To kolejna próba zduszenia wolnych badań”

O tym, jak w państwie PiS ściga się historyków Zagłady, opowiadają Katarzyna Markusz i prof. Jan Grabowski.

057_andrzej_duda_listy_uwierzytelniajace_20200915_gjb_4088

Ambasador Niemiec mówi trudną prawdę o historii. Polska nadal kłamie

Czy doczekamy dnia, w którym polska władza również przyzna, że niechęć do Żydów była wśród Polaków nagminna, a polski współudział w Zagładzie jest faktem historycznym?

muranow-nalewki

Drzewo w żydowskiej łyżeczce

Nawet problematyczne aspekty nowej wystawy POLIN – nadmiar treści, chaotyczna struktura, za dużo bodźców – ostatecznie bronią się jako reprezentacja doświadczenia wielkomiejskiej ulicy.

Fot. Adrian Grycuk/wikimedia commons

Grabowski: Polscy policjanci często mordowali Żydów. Na własną rękę i z ogromną inicjatywą

W Polsce nadal nie ma gotowości do wzięcia się za bary z najtrudniejszymi aspektami naszej własnej historii.

Fot. Jarosław Mikos

Zupełnie bez serca [rozmowa z Bożeną Keff]

Nie napisałam niczego, co by było specyficznie o Żydach. Piszę o polskiej kulturze, i o jej antysemityzmie – mówi Bożena Keff, autorka książki „Strażnicy fatum”, w rozmowie z Zofią Waślicką-Żmijewską i Arturem Żmijewskim.

Fragment okładki. Fot. Materiały prasowe.

„Bez żadnego udziału Niemców”. Jak polska granatowa policja mordowała Żydów

Według części polskich policjantów (jak i w opinii wielu ich kolegów z konspiracji) nie było większej sprzeczności między mordowaniem Żydów a walką o wolną Polskę.

Bezmatek recenzja

Matka noce całe musi tańczyć, pić. Bo ma dziecko małe, krew wypruwa z żył

Kinga Dunin czyta „Bezmatek” Miry Marcinów, „Mama zawsze wraca” Agaty Tuszyńskiej i Iwony Chmielewskiej i „Wierzyliśmy jak nikt” Rebecki Makkai.

Fot. Jarosław Mikos

Świadkowie? Świadek wie, kto został skrzywdzony. Jaką rolę odegrali Polacy w czasach Zagłady?

Fragment książki Bożeny Keff „Strażnicy fatum”, która właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej.

MHZP_00053-kopiakrynski

Halbersztadt: Demontaż instytucji kultury trwa w Polsce od dawna. To „zasługa” nie tylko PiS-u

Przyszłość Muzeum Śląskiego i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN stoi pod znakiem zapytania. I znów pada ofiarą politycznych rozgrywek.

Fragment ekspozycji Muzeum Polin. Fot. Fred Romero/flickr.com CC BY 2.0

Były miliony, nie ma milionów, nie ma nic. Trzeba zażydzić świat

Mam nerwową potrzebę zapełniania takiej kompletnej nicości – pustki po milionach ludzi, po których nawet proch nie został. Z Jackiem Leociakiem rozmawiają Zofia Waślicka-Żmijewska i Artur Żmijewski.

Paulina Małochleb. Fot. Kuba Ociepa, Fotoedycja KP

„Weźcie ich na zabicie”

„Z opowieści rodzinnych dowiedziałem się, że bogactwo teścia wzięło się z mordu, że była jakaś piwnica pełna Żydów i nikt nie wie, co się z nimi potem stało”.

Andrzej Duda, Mateusz Morawiecki. Rada gabinetowa. Fot. Krystian Maj / KPRM

To twarde interesy geopolityczne stoją za dyplomatycznym ostracyzmem wobec Polski

Wyciągając nieprzychylne dla polskiego rządu i prezydenta wnioski, Grabowski pomija kluczowy kontekst całej sprawy.

Duda-Chanuka

Duda nie ma żadnej moralnej legitymacji do przemawiania w Yad Vashem

Choćby Duda stanął na głowie, w Izraelu nikt Polsce głosu nie udzieli – z jednego prostego powodu. Komentarz Jana Grabowskiego.

Halina Rubin2

Którejś nocy mama chciała, żeby ojciec nas zabił

Rozmowa z Haliną Rubin, autorką książki „Czas odnaleziony”.

Julia Boyd, Wakacje w Trzeciej Rzeszy

Uważaj, gdzie jedziesz na wakacje

Czytamy o wakacjach roku 1939 i myślimy o nazizmie. A dziś gdzie wy pojedziecie na wakacje? Może Emiraty Arabskie? Albo Arabia Saudyjska?

dalej-jest-noc-ksiazki

Barbara Engelking: Przestańmy mówić o pamięci, zacznijmy mówić o trosce

Pamięć jest dziś odmieniana przez wszystkie przypadki – to słowo już nic nie znaczy, zużyło się. Potrzebujemy troski o Żydów, a to coś więcej niż pamięć. Z prof. Barbarą Engelking rozmawiają Zofia Waślicka-Żmijewska i Artur Żmijewski.

wielki-retusz-jak-zapomnielismy-ze-polacy-zabijali-zydow-b-iext53630555

Polskie marzenie o rozgrzeszeniu

Rozmowa z Tomaszem Żukowskim, autorem książki „Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów”.

hiroszima-moja-milosc

Wolicie zginąć w Oświęcimiu czy w Hiroszimie?

„Holocaust” i „Hiroszima” – dwa słowa budzące zgrozę – mogą pasować też do krzyżówki: ludobójstwo, dziewięć liter, pierwsza H.

Pochód_na_zagładę_Pomnik_Bohaterów_Getta_w_Warszawie

Leociak: Paryska awantura

Nie chodziło im o prowadzenie akademickiej debaty, o naukową polemikę czy o krytyczną analizę doboru źródeł. Chodziło o postawienie nas w stan oskarżenia.

Pomnik Holocaustu w San Francisco. Fot. iwishmynamewasmarsha, flickr.com

Antysemityzm i atak na naukowców [korespondencja z Paryża]

O polsko-francuskiej konferencji o Zagładzie pisze z Paryża Artur Kula.

szczepan-twardoch

Okrucieństwo, sentymentalizm, cynizm…

Świat jest zły, rządzi nim siła, trzeba po prostu zajmować się sobą. Kinga Dunin czyta „Królestwo” Szczepana Twardocha.

Michał-Bilewicz

Bilewicz: Między idealizacją a hiperkrytycyzmem. Polska niepamięć historyczna i jej źródła

Heroiczni Sprawiedliwi czy gorliwi kolaboranci Hitlera? Ratowali czy dobijali prześladowanych Żydów? Temperatura politycznego sporu sprzyja polaryzacji, której ofiarą padają fakty.

jak-powstaje-ruda-konstytucja

Polskie farmazony [rozmowa z Piotrem Foreckim]

W Polsce wciąż dominuje bezpieczna narracja jakoby Holokaust to była tylko sprawa pomiędzy Żydami i Niemcami, a nie była – mówi Piotr Forecki w rozmowie z Kingą Dunin.

Fogelman Lejb, Komar Michał, Warto żyć

Burzliwe życie wesołego kapitalisty

Po lekturze wywiadu-rzeki autorstwa Michała Komara wiem, że Lejb Fogelman to fenomenalny erudyta, opowiadacz, jakich mało, ekstremalny arogant i zadowolony z siebie narcyz.

Nowolipie34-Teraz-43

Bukiecik dzikich kwiatów i cytryny

Dziś 75. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim.

benedykt16-auschwitz

Kościół, Holokaust, aborcja

Czy ci, którzy mówią o „Holokauście nienarodzonych”, kiedykolwiek zadali sobie pytanie: gdzie był Kościół, kiedy rozgrywał się prawdziwy Holokaust i zapędzano miliony bliźnich do komór gazowych?

Pomnik-Ofiar-Obozu-Zagłady-w-Treblince

Goldkorn: Nie jestem ofiarą Szoa

Po co w ogóle mówić o komorach gazowych, kiedy nie można tego używać do obrony najsłabszych? – mówi Włodek Goldkorn w rozmowie z Kingą Dunin.

Patrycja Dołowy "Widoczki"

Pamięć to potężne i groźne narzędzie dla reżimów

Widoczki Patrycji Dołowy: Sąsiedzi mówili do siebie: „Wojna wojną, ale chwała Bogu, że Niemcy zrobią w końcu w Polsce z Żydami porządek”.

Jan-Tomasz-Gross-Marcin-Kalinski

J.T. Gross: Postawcie pomniki wywiezionym z miasteczek Żydom zamiast Kaczyńskiemu

Jan Tomasz Gross w rozmowie ze Sławomirem Sierakowskim.

Pocztówka, Auschwitz-Birkenau

Żądamy przeniesienia obozów koncentracyjnych do Niemiec!

To nie są polskie obozy, więc my ich w Polsce nie potrzebujemy!

ludwika-wlodek

Żydowska opowieść nie musi krzepić polskich serc

Polskie i żydowskie opowieści o Zagładzie się różnią. Polacy opowiadają więcej o tych, co ratowali i pomagali. Żydzi o tych, co szantażowali i wydawali.

Zrzut ekranu. Oświadczenie premiera Morawieckiego z automatycznym tłumaczeniem YouTube.

Sutowski: Polskie obozy koncentrujące poparcie PiS

Prezes Kaczyński przygotowuje grunt pod Polexit?

auschwitz_brama

My, ludzie

Pod wpływem czynników zewnętrznych jesteśmy zdolni do najokrutniejszych rzeczy. Nie dlatego, że jesteśmy Niemcami czy Rosjanami, ale dlatego, że jesteśmy ludźmi.

Bezdomne dzieci w getcie warszawskim

Bikont: Na każdym kroku pilnie wykluczano Żydów z polskiej społeczności

Rozmowa z Anną Bikont, autorką książki „Sendlerowa. W ukryciu”.

polskie-obozy-koncentracyjne

Chcieliście polskich obozów koncentracyjnych, no to je macie

Pisowska nowelizacja ustawy o IPN zawiera wszystkie elementy uczuleniowo-roszczeniowej postawy historycznej – komentuje Irena Grudzińska-Gross.

robert-rient

Rient: Chcę być naiwny

Nie było moim celem opowiedzieć, jak powinniśmy traktować Żydów lub brak Żydów w Polsce, albo jak powinniśmy odnosić się do ksenofobii, homofobii, rasizmu. Robiłem to wielokrotnie w pracy dziennikarskiej – mówi Robert Rient, autor powieści „Duchy Jeremiego”.

mur-z-macew

Mur z macew

To, że w murze cmentarza komunalnego w Ostrowcu są macewy, jest skandalem. Dlaczego więc wzdrygam się, gdy czytam o niektórych próbach zmierzenia się z tym problemem?

stroop_report_-_warsaw_ghetto_uprising_-_26552

Żyliśmy w oczekiwaniu pierwszego dnia powstania

Dziś rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Przypominamy fragmenty rozmowy z Maszą Glajtman Putermilch.

jan-grabowski

Nie, polskie elity nie ratowały Żydów

Oburzenie wsparte o brak wiedzy to przepis na bardzo kiepską historię.

pozdrowienia-z-auschwitz-szypulski

Oświęcim? Jak można tam żyć?

Nie tylko cudzoziemcy zadają mi pytanie: „Tam jest miasto? Bo myślałem, że tylko obóz i muzeum” – mówi Krzysztof Zajas, autor powieści „Oszpicyn”.

Rachel-Weisz-Denial
szypulski

Byłem w strasznym miejscu. Pogoda ładna

O pocztówkach z Auschwitz z Pawłem Szypulskim rozmawia Jakub Gawkowski.

oskar_am

Stawiszyński: Stygmaty dziedziczne

Rozmówcy Mikołaja Grynberga, dzieci ocalałych z Holokaustu, odsłaniają przed nami swoje najtrudniejsze, najciemniejsze doświadczenia.

klucze_i_kasa_kadr

Forecki: Nasze mienie „pożydowskie”

Karmiona antysemickimi kliszami chciwość spotkała się z dokonywaną przez Niemców demonstracją, że Żydów można bezkarnie zabijać w majestacie prawa.

jewish_museum

Janicka, Keff, Datner: Polska panika moralna

Za sprawą pomnika przy MHŻP wyjątek uzyska status reguły, choćby nawet inne były intencje.

jewish_museum

Grabowski: Upamiętnianie Polaków Niosących Pomoc

Mnożenie pomników nie przyczyni się do poważnej refleksji nad okupacyjnymi postawami Polaków.

antysemityzm

Keff: Antysemityzm – niezamknięta historia

Antysemityzm w życiu politycznym III RP nie jest zjawiskiem marginalnym. Fragment książki Bożeny Keff.

never-forget-to-lie-1

Marzyński: Więcej Polaków wydawało Żydów, niż ratowało

Najwięcej jednak było takich, co przyglądali się z cichą aprobatą.

Jestem historykiem tej polskiej pamięci

Polskie państwo podziemne w dużej mierze było emanacją przedwojennych polskich elit politycznych.

Zamknij