#Uchodźcy na białoruskiej granicy

Latem 2021 roku zwiększyła się liczba osób, które przekraczały granicę polsko-białoruską poza przejściami. Reżim Łukaszenki zaczął ściągać obywateli i obywatelki m.in. Afganistanu i Iraku, by po kilku dniach odstawić ich pod granicę z Litwą, Łotwą i Polską. Na polsko-białoruskiej granicy uchodźców i migrantów czekały push backi. Na miejscu nieść pomoc próbowały organizacje społeczne. We wrześniu na terenach przygranicznych wprowadzono stan wyjątkowy, w grudniu 2021 zmieniony w obszar zakazu przebywania.

Nowe:

Migrant zatrzymany przez polskie służby po przekroczeniu granicy Polsko-Białoruskiej. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Nowa władza kontynuuje łamanie prawa. Robi na granicy to samo co PiS [rozmowa]

W lesie nie zmieniło się nic. Ci wywalili tamtych z piaskownicy, ale nielegalne prawne zabawki przejęli. I bawią się nimi bez cienia zażenowania – mówi mieszkający na Podlasiu Kamil Syller, prawnik i aktywista.

Władysław Kosiniak-Kamysz. Fot. Krzysztof Niedziela/CO MON

Korpus Kosiniaka-Kamysza (KKK) w obronie granicy z Białorusią

Dziś rasizm i ksenofobia to mainstream polityki, tak wśród rządzących, jak i faszyzującej opozycji. Populizm to już jedyne narzędzie uprawiania polityki, oczekiwane przez samych wyborców.

Donald Tusk. Fot. EPP/Flickr.com

Tusk wiedział

Z pełną świadomością dzień przed wyborami Donald Tusk zagrał prymitywną, militarystyczną i rasistowską kartą.

Miejscowość w podlaskim pasie nadgranicznym Fot. Jakub Szafrański

Kto chce strzelać do przedsiębiorców?

Hasło Tarcza Wschód pojawiło się, kiedy do Białorusi zbiegł – ujawniwszy się jako agent – były sędzia Tomasz Szmydt. Przypomniany tym zdarzeniem strach przed Rosją i Białorusią oraz służbami tych krajów sprawił, że na tarczę zgodzono się powszechnie.

Newsletter

Najważniejsze wiadomości o tym, co robimy. W Twojej skrzynce email.

Granica polsko-białoruska

Organizacje do Duszczyka: Ustanowienie strefy jest niezgodne ze standardami demokratycznego państwa

Nie zgadzamy się z Panem Ministrem, że śmierć polskiego żołnierza, Mateusza Sitka, była pierwszą śmiercią na granicy.

Straż graniczna zatrzymuje grupę osób. Droga 689 pod Hajnówka, 12.09.2021. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Leder: Naprawdę tak być musi?!

Naprawdę wojsko działające w moim imieniu ma doprowadzać ludzi do tego, że wyją z bólu…?!

Polska żołnierka sfotografowana w Puszczy Białowieskiej. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Bezkarność plus – nowy program Koalicji Obywatelskiej

Po co Donaldowi Tuskowi kreowanie atmosfery wojennej, nastawianie ludzi przeciw migrantom, choć wrogiem jest Łukaszenka?

Okolice Czeremchy, 29.10.2021

Kapela: Jak sprawnie i humanitarnie przyjąć dwa miliardy migrantów

Sytuacja na granicy robi się coraz bardziej dramatyczna. Czy w kwestii migracji KO okaże się gorsza niż PiS?

Fot. Monika Bryk

Puszcza murem podzielona. Tarcza Wschód może wykończyć polską przyrodę

Skuteczność płotów granicznych jest znikoma, ale dają poczucie komfortu psychicznego, które przez polityków jest skutecznie sprzedawane społeczeństwu. Tak dzieje się także teraz. Narracja bezpieczeństwa została w 100 proc. przejęta od PiS przez obecną koalicję – a szczególnie Donalda Tuska.

Ozierany Wielkie, Wizyta Donalda Tuska na granicy polsko-białoruskiej. Fot. Krystian Maj/KPRM

Gość w dom, bóg w dom? Nie! Gość w dom, gospodarz do więzienia

Prokuratura oskarża polskich obywateli o udzielenie gościny. Bo czym innym jest schronienie i odpoczynek?

Płot na granicy polsko-białoruskiej Fot. KPRM

Granicyzacji ciąg dalszy. Szmydt zdradził, nas zabetonują

Wizyta Donalda Tuska przy granicy z Białorusią – krótko po ucieczce sędziego Tomasza Szmydta pod skrzydła reżimu Łukaszenki – to nie przypadek. To czysta granicyzacja.

Radziecka mina przeciwpancerna TM-46. Fot. Wikimedia Commons

Trzeba rozminować granicę

Mieszkam kilka kilometrów od granicy z Białorusią. Gdyby spełnić fantazje o zaminowaniu tych terenów, mój dom musiałby zniknąć z powierzchni ziemi, a ja i sąsiedzi wyjechać albo pogodzić się z tym, że urwie nam nogę podczas spaceru do lasu.

Patrol Straży Granicznej w Siemianówce na Podlasiu. Fot. Monika Bryk

Czego nie wolno fotografować na granicy? Straż graniczna wciąż utrudnia pracę dziennikarzom

Sytuacja na granicy z Białorusią nie zmieniła się na lepsze po objęciu władzy przez Koalicję 15 października.

Naomi Klein podczas demonstracji w Toronto. Fot. Lucas Oleniuk

Naomi Klein: Pod żelazną kopułą mamy tylko siebie

Ostatnie miesiące nauczyły nas, że poza społecznymi ruchami protestu nie mamy nic. Nie ma żadnego moralnego przywództwa poza tym, które wyrasta oddolnie.

Granica polsko-białoruska

(Nie)zatrzymanie ukraińskich dziennikarzy, czyli granicyzacja w działaniu

Granicyzacja oznacza całkowity prymat idei szczelności granicy, przedkładany ponad obowiązuje prawo, przy jednoczesnym unieważnieniu rzeczywistości dziejącej się po drugiej stronie granicy.

Hanna Machińska

Polowanie na ludzi. Hanna Machińska o polityce migracyjnej rządu

Mówiłam funkcjonariuszom: proszę państwa, przecież wy łamiecie prawo międzynarodowe. A oni na to: w lesie, proszę pani, prawo międzynarodowe nie działa – opowiada Hanna Machińska, była zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich.

Migranci zatrzymani przez Straż Graniczną na Podlasiu. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Machińska o polityce migracyjnej rządu: Wielkie były nasze oczekiwania…

Pewnego razu jeden z oficerów powiedział mi: wczoraj wróciłem do domu w japonkach, bo oddałem swoje buty.

Szpital Hajnówka, 27.10.2021

WOŚP ft. straż graniczna. Cały naród buduje swoją granicę

Liberalny mainstream chętnie przyjmuje zestaw argumentów, które pozwalają normalizować przemoc i nad sytuacją na granicy przejść do porządku dziennego. Nie trzeba już udawać.

Maciej Duszczyk. Fot. EU2016 NL/Wikimedia Commons

„Elementy humanitaryzmu”. Wciąż jesteśmy zakładnikami populistów

Niestety, wraz z objęciem teki wiceministra przez prof. Duszczyka w kwestii migracji nie nastąpiła żadna zmiana, nawet na poziomie języka.

Płot na granicy polsko-białoruskiej

Wiceminister to za mało, potrzebna nam ministra ds. migracji

Czy Polska potrafiłaby, wyciągając wnioski ze swojej historii, zaproponować Europie inną politykę? By uniknąć powielania błędów – własnych i innych europejskich krajów – przydałaby nam się ministra ds. migracji.

Migrantki z wizytą w Sejmie. Fot. Fundacja Ocalenie

Maciej Duszczyk w MSWiA, migranci w sejmie u marszałka Hołowni

Szymon Hołownia w ostatnich dniach wypisał Polskę z polityki Łukaszenki i Putina.

Donald Tusk. Fot. EPP/Flickr.com

Spoiwem koalicji Tuska nie jest błyskawica, ale letnia praworządność

Te rządy to nie będzie leczenie dżumy cholerą, ale godzenie wody z ogniem już trochę tak – tezy i język exposé pokazują to bardzo wyraźnie.

Migrant odnaleziony przez aktywistów w okolicach Mielnika. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Szukanie winnych nie rozwiąże problemu, nie jest też dobrym początkiem dyskusji

Domyślnym ustawieniem naszego systemu miała być bezwzględność, podejrzliwość, obojętność. W ten sposób może i obronimy Twierdzę Europa, ale nie wiem, czy sami ze sobą wytrzymamy.

Straż graniczna zatrzymuje grupę osób. Droga 689 pod Hajnówka, 12.09.2021. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Jest humanitarne i skuteczne wyjście z kryzysu na polsko-białoruskiej granicy

Pierwszy krok do zażegnania kryzysu i odbudowy zaufania do państwa to zaprzestanie pushbacków.

Szpital Hajnówka, 27.10.2021

Z pushbackami można skończyć od razu [polemika z Duszczykiem]

Stanowisko Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest jednoznaczne: zbiorowe wydalenia cudzoziemców, czyli tzw. pushbacki, są nielegalne. Kropka.

Uchodźcy na Podlasiu. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Nie da się od razu skończyć z pushbackami [rozmowa]

Jedną z pierwszych decyzji nowego rządu powinna być dekryminalizacja pomocy na granicy.

IMG_3859

Coraz gorzej w ośrodkach detencyjnych. „Ludzie są bici, żyją w reżimie więziennym”

– Jest problem w Przemyślu – mówi nam prawniczka Stowarzyszenia Interwencji Prawnej Aleksandra Pulchny.

Pogrzeb uchodźcy na cmentarzu tatarskim w Bohonikach. Fot. Monika Bryk

Radość z wygranych wyborów poczuję dopiero, gdy nastąpi koniec wywózek

Zapalę na cmentarzach, które odwiedzę, zielone znicze. Już kolejny raz, z dopiskiem: „Pamięci ofiar kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej”.

Granica Słowacji. Fot. Jon Worth/Flickr.com

Między solidarnością a bezsilnością. Słowacja w obliczu kryzysu humanitarnego

Dlaczego inne państwa wprowadziły kontrole graniczne w ślad za Polską? Odpowiedź jest prosta – nikt nie chce zostać z czarnym Piotrusiem w ręce. Jeżeli my się zamykamy, migranci skierują się w ich stronę.

Paulina Siegień. Fot. Jakub Szafrański

Siegień: Wicepremier z Podlasia? Nadzieje, jakie wiążemy z nowym rządem

W ostatnią niedzielę nawet na Podlasiu się przejaśniło, chociaż żarówka oświetlająca nasze izby wciąż mruga nerwowo.

Żubry sfotografowane na Podlasiu. Fot. Aleksander Bolbot/Adobe Stock

Jeśli PiS znów wygra, cała Polska stanie się Podlasiem

Służby działają na tyle nieudolnie, że migranci żadnego przestępstwa jeszcze nie popełnili, czym szczególnie rozczarowują panów z działu propagandy.

Fot. Jan Szewczyk

Dział Krajowy Lokalny: Jadąc przez puszczę, nie szukamy wzrokiem żubrów, szukamy ludzi

Trzeba mówić o kryzysie humanitarnym na granicy polsko-białoruskiej i braku rozwiązań systemowych wobec osób uchodźczych w Polsce.

Maciej Gdula. Fot. Klub Lewicy

Gdula: Zamiast straszyć, dajemy nadzieję

Maciej Gdula opowiada Michałowi Sutowskiemu o tym, jak powinna wyglądać przyszłość Polski jako kraju migrantów, dlaczego społeczeństwo nie reaguje na agresywną kampanię rządu na YouTubie i jak mogłyby wyglądać wspólne rządy obecnej opozycji.

Agnieszka Holland i Szczepan Twardoch. Fot. Zorro2212, Martin Kraft/Wikimedia Commons, ed. KP

Pisząc o „Zielonej granicy”, Twardoch wpada w pułapki, które sam zastawia

Może śląska „klasa ludowa”, z którą bliskie kontakty pielęgnuje Twardoch, sra w majtki ze strachu przed migracją. Podlaska aż taka strachliwa nie jest.

Kadr z filmu „Zielona granica". Fot. Metro Films

Siegień: „Zielona granica” z perspektywy Podlasia

Na Podlasiu jest niepoliczona, a nawet nieujawniona grupa ludzi życzliwych osobom w drodze, przekonanych, że humanitarne radzenie sobie z kryzysem nie przerasta możliwości ani Polski jako takiej, ani nawet lokalnej społeczności.

Rys. Susie Hammer

Chodźmy na marsz i wybory. Żeby nie trzeba było iść na Bastylię albo inną Berezę

To od obecności lewicy w rządzie, na marszu, w życiu publicznym i w publicznej debacie zależy, czy zwycięstwo będzie, jakie ono będzie i na jak długo wystarczy.

Paweł Krutul. Fot. Adrian Grycuk/Wikimedia Commons

Na Podlasiu PiS używa bezpieczeństwa do walki politycznej [rozmowa]

O bezpieczeństwie, nieudolności władz i wyludnianiu się Podlasia – rozmowa z Pawłem Krutulem, „jedynką” Lewicy w okręgu podlaskim.

Kadr z filmu „Zielona granica". Fot. Metro Films

Czy my jesteśmy ludzie dobrzy? [o „Zielonej granicy”]

Przedpremierowa projekcja tego filmu wprawiła mnie w stan emocjonalnego rozedrgania, wyzwoliła rzeczy, których nie mogę zapomnieć.

Agnieszka Holland. Fot. Jakub Szafrański

Głupia władza niejednokrotnie przegrywała z dobrym kinem

PiS nie chodzi o „wizerunek Polski” – bo temu bardziej niż krytycznie patrzące na Polskę filmy zaszkodzą informacje, że władza próbuje je cenzurować. Chodzi o mobilizacje elektoratu wokół haseł „obrony dobrego imienia Polski”.

Zatrzymanie migrantów w okolicach Hajnówki na Podlasiu. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Film, którego Polacy nie obejrzeli, ale już go nienawidzą

Najohydniejsze trolle powyłaziły z najciemniejszych odmętów internetu. Wśród nich był oczywiście Zbigniew Ziobro.

Jana Shostak. Fot. facebook.com/jana.szostak

Jana Shostak: nie-anioł, który idzie w bagno

Jana Shostak przełamuje panujące w polskiej polityce tabu. Otwarcie mówi o aborcji, fatalnej polityce migracyjnej i płocie na białoruskiej granicy.

Ilustracja: gov.pl

Argumenty przeciwko referendum PiS-u. Stanowisko organizacji społecznych

Stanowisko organizacji społecznych  w sprawie referendum Prawa i Sprawiedliwości.

Konferencja po posiedzeniu Komitetu Rady Ministrów do spraw Bezpieczeństwa Narodowego i Spraw Obronnych. Fot: Krystian Maj/KPRM

PiS jak PPR, czyli referendum jako test ze skuteczności propagandy

Nie od dziś wiadomo, że prawica lubi rekonstrukcje historyczne. W pomyśle na referendum łatwo się takiej dopatrzyć.

Premier z wizytą w Bobrówce, wrzesień 2022. Fot. Kancelaria premiera/ Flickr

Popieram zniesienie bariery na granicy z Białorusią

Dlaczego bariera rośnie – ale nie jej skuteczność? I co dalej? Cały czas na stole leży żelazna kurtyna aż do samych chmur, czyli projekt bezpieczeństwa prezydenta Dudy. Być może jednak płot nie stoi na tej granicy, na której powinien.

Mikołaj Grynberg. Fot. Juno

Grynberg: Złość, z jaką w życiu nie miałem kontaktu

Rozmowa z Mikołajem Grynbergiem, pisarzem, fotografem i reporterem, autorem książki „Jezus umarł w Polsce”.

Jarosław Kaczyński. Fot. Daniel Gnap/KPRM

Niebezpieczny flirt PiS-u z wagnerowcami

Przeczucie, że PiS postanowił zagrać wagnerowcami w kampanii wyborczej nie należy tylko do mnie, a jednak z perspektywy życia przy granicy z Białorusią wygląda to szczególnie cynicznie.

Fot. Gov.pl/Wikimedia Commons

Sytuacja na granicy dowodzi, że ofiara z cywili w powstaniu była po nic

Cywili, czy to w powstaniu, czy na granicy z Białorusią, nic nie chroni. Oprócz prawa, prócz dobrych obyczajów, systemów wsparcia, kultury.

Migranci zatrzymani przez Straż Graniczną pod Hajnówka, 12.09.2021. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Django Tusk

Teraz, kiedy nie ma już sprawiedliwych, a na stodołę w Jedwabnem właśnie zwożone są deski, może zaczniemy opowiadać o migracji nieco inaczej?

Donald Tusk Fot. Jakub Szafrański

Błazenada w tym stylu nie może mieć happy endu

W tych okolicznościach objawia się jedna z wielu twarzy politycznego cynizmu Polaków, o którym piszą Sadura i Sierakowski. Tym razem widzimy twarz opozycyjną, szybko nabierającą wypieków konfederacyjnych.

Migranci zatrzymani przez Straż Graniczną na Podlasiu. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Blizny i rany po drucie żyletkowym – stare i świeże [reportaż z granicy]

Wprowadzenie strefy stanu wyjątkowego – wydarzenie bez precedensu we współczesnej historii Polski – było wymierzone bezpośrednio w media, ale także w aktywistów. I to właśnie aktywiści – poza osobami w drodze, rzecz jasna – odczuli ten cios najmocniej.

Interwencja Straży Granicznej we wsi Nomiki. 28.08.2021. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Za złudne poczucie bezpieczeństwa Polska byłaby w stanie sprzedać Podlasie

My, mieszkańcy przygranicznych miejscowości, również staliśmy się obcymi, wobec których stosuje się narzędzia opresji.

Straż graniczna zatrzymuje grupę osób. Droga 689 pod Hajnówka, 12.09.2021. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Rząd PiS chce płonących przedmieść

Za zasłoną nienawistnej kampanii PiS przeciw migrantom odbywa się ściąganie pracowników tymczasowych.

Performens V Joanny Rajkowskiej. Fot. Wojtek Radwański, FB @PolskieForumMigracyjne

Prawo jest fikcją, skuteczność zapory jest fikcją. Prawdziwe są tylko przemoc i śmierć

Wymiernym skutkiem postawienia zapory na granicy polsko-białoruskiej są złamania, urazy. Migracji ona nie zatrzymała, po prostu do Polski docierają ludzie coraz bardziej pokaleczeni.

Fot. Adrian Grycuk/Wikimedia Commons, lovepik.com, ed. KP

Ziemkiewicz życzy uchodźcom wpierdolu. Czyimi rękoma, panie Rafale?

Od tego, jak dziś traktujemy i jak będziemy traktować w przyszłości osoby zmuszone do migracji będzie zależeć, czy będą w Polsce gośćmi ratującymi polską gospodarkę i zwiększającymi kreatywność naszej kultury, czy też wrogami, z którymi będziemy musieli walczyć, nie tylko w oktagonach.

Ćwiczenia ukraińskich żołnierzy. Fot. Ministry of Defense of Ukraine

Leociak: Nie jesteśmy w stanie jako ludzkość niczego się nauczyć

Dźwięczy mi w uszach to zbanalizowane, doprowadzone do absolutnej śmieszności hasło „Nigdy więcej”. Z Jackiem Leociakiem rozmawiają Zofia Waślicka-Żmijewska i Artur Żmijewski.

Grupa uchodźców w lesie na Podlasiu. Fot. Monika Bryk

W lasach „magicznego” Podlasia leżą ciała

Od początku kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej do 26 grudnia 2022 roku Straż Graniczna przeprowadziła 50 668 tysięcy wywózek. Po polskiej stronie granicy odnaleziono łącznie ciała 37 ofiar śmiertelnych, z czego 9 tylko od początku stycznia bieżącego roku.

Marsz Niepodległości 2022 w Warszawie. Fot. Matthias Berg/flickr.com CC BY-NC-ND 2.0

Policja murem za Jaszczurem? O obojętności wobec przestępstw z nienawiści

Nienawiść, będąca powodem wielu przestępstw, nie jest ujmowana w statystykach, a odpowiedzialni za jej podsycanie unikają odpowiedzialności. Wyraźnie podnosi się też poziom tolerancji nienawistnych haseł.

Interwencja Straży Granicznej w miejscowości Nomiki, 28.08.2021. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Nocny las, latarki tną ciemność. Oto świąteczny klimat według straży granicznej

Na polsko-białoruskiej granicy od roku bez zmian: wciąż w lasach są ludzie, gubią się, topią, zamarzają. Cud, jaki miał miejsce na południowym odcinku wschodniej granicy Polski, tam się nie wydarzył.

Interwencji Straży Granicznej na Podlasiu. Fot. Mikołaj Kiembłowski

Strefa rozszczepienia: uchodźcy z dwóch granic na podlaskiej wsi [reportaż]

Próbuję sobie wyobrazić, jak można odnaleźć się w pomieszanym sąsiedztwie uciekających od wojny kobiet i dzieci, próbujących złapać oddech w nadbużańskich wsiach. Między mundurowymi, hałaśliwym sprzętem, dronami, wyciem syren i budowniczymi muru, postawionego przed uchodźcami z innych wojen.

Uchodźcza rodzina rozgrzewa się przy koksowniku we Lwowie. Fot. Bumble-Dee/Depositphotos

Tak rząd chce pomagać uchodźcom w 2023 roku [rozmowa z ministrą Ścigaj]

Trzeba mówić i podkreślać: ten projekt ma poprawić sytuację wszystkich. Doraźnie wesprze Ukraińców uciekających przed wojną, ale zgłosić mogą się także Polacy, którzy szukają dla siebie miejsca. Rozmowa z ministrą Agnieszką Ścigaj.

Pierwsi uchodźcy i początek kryzysu na granicy polsko-białoruskiej, sierpień 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Pushbacki trwają, ale pogranicznicy powinni się bać. Także przez sprawę Frontexu

Pogranicznicy zaczynają mieć obawy po ostatnich wyrokach sądów. Od 2021 roku na wcześniejszą emeryturę przeszło już ponad stu funkcjonariuszy straży granicznej.

płot żyletkowy, mapa

Terroryści i szpiedzy, czyli płoty lekiem na całe zło

Budowa płotu z drutu żyletkowego na granicy z obwodem kaliningradzkim dużo więcej mówi o polskiej polityce bezpieczeństwa, kondycji dziennikarstwa i o masowej wyobraźni Polek i Polaków niż o realnych zamiarach Rosji wobec tej granicy.

Fot. Wojtek Radwański © European Union, 2022

Polska, kraj imigrancki. Jak przystosować cały system?

62,3 proc. badanych Polaków mówi, że jest zmęczonych udzielaniem pomocy. Ponad 80 proc. uważa, że trzeba pomagać. Rozmowa z Maciejem Duszczykiem.

Uchodźcy na białoruskiej granicy

Dlaczego osoby z białoruskiej granicy trafiają głównie do ośrodków zamkniętych?

Nie każdy zdaje sobie sprawę, że w Polsce istnieją dwa typy ośrodków przeznaczonych dla osób ubiegających się o status uchodźcy. Różnica między tymi instytucjami jest zasadnicza.

Uchodźcy na polsko-białoruskiej granicy

Gdzie oni są? Czyli kto na granicy pomaga, a kto nie [reportaż]

Główny ciężar pomocy osobom migrującym przez granicę polsko-białoruską spadł na lokalną społeczność. Państwo stanęło przeciwko niej. Ale nadzieje mieszkańców Podlasia zawiodły też największe organizacje pomocowe.

Fot. Bartosz Rumieńczyk

Dworzec Międzynarodowy Podlasie. Poczekalnia

Za przecinanie drutów białoruscy strażnicy potwornie biją. Płotu można tylko dotknąć. Wtedy przychodzą i otwierają furtkę. A na drogę dają w zęby, ale tylko raz, żebyśmy wiedzieli, co nas czeka, jak będziemy chcieli wracać.

Płot na granicy polsko-białoruskiej Fot. KPRM

Gdzie prawo nie sięga − raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka

Od 1 lipca strefa przy granicy z Białorusią nie jest już zamknięta. Jaki jest efekt jej istnienia?

Rodzina uchodźców odnaleziona w lasach na Podlasiu, 6 października 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Brudne sumienie chrześcijańskiego narodu, czyli koniec patosfery na granicy

MSWiA ogłosiło, że od 1 lipca przestanie istnieć to, co na Podlasiu nazywamy zoną, patostrefą lub strefą stanu parawyjątkowego.

Granica – ta druga, o której nikt nie chce słuchać

„Nie tak wyobrażaliśmy sobie pracę w organizacji pomocowej, nikt z nas nie zapisywał się do państwa podziemnego”.

Aktywistka uchodźcza podczas interwencji w okolicach wsi Siemianówka na Podlasiu Fot. Monika Bryk

Służby na granicy mszczą się na aktywistach za brak sukcesów

Rozmowa z prof. Witoldem Klausem ze Stowarzyszenia Interwencji Prawnej.

Pożegnanie dzieci w pociągu ewakuacyjnym na dworcu kolejowym w Kijowie Fot. Fotoreserg/Depositphotos

Dwie granice, dwie Polski

Czy ogromna fala solidarności i dobra, która wybuchła jak Polska długa i szeroka, skapnęła choć trochę na uchodźców z polsko-białoruskiej granicy? Czwarta część reportażu badawczego „Obcy w naszym kraju”.

Uchodźcy z Ukrainy na granicy ze Słowacją Fot. Fotoreserg/Depositphotos

„Dobry” uchodźca jest biały, ubogi, wdzięczny za pomoc i chętny do pracy. „Źli” uchodźcy to cała reszta

Czesi przebudzili się ze swojej typowej hibernacji i rzucili na pomoc Ukraińcom. Pozostaje jednak pewna gorycz w tej sytuacji.

Fot. 16 Dywizja Zmechanizowana/Facebook.com

Patrzcie, jesteśmy mistrzami w pomocy innym, prawda?

Być może kiedyś Polacy obdarzą takimi uczuciami także tych, którzy nadal czekają na pomoc w białoruskim lesie.

Iłowajśk, Ukraina, 2014 rok. Fot. Tomas Rafa.

Niebiali też uciekają przed wojną. I też z Ukrainy

Z niepokojem oczekiwałam pierwszego zgrzytu w polskim pomocowym uniesieniu. On zawsze się pojawia – taka jest kolej rzeczy w każdym kryzysie. I niestety, już jest.

Wojsko na placu budowy muru granicznego na Podlasiu Fot. Obóz dla Puszczy

Mur na granicy dewastuje przyrodę i demokrację

Pozaprawna budowa muru dewastuje jeden z naszych najcenniejszych przyrodniczo obszarów. To również kolejny krok na drodze wychodzenia z demokracji.

Rodzina uchodźców odnaleziona w lasach na Podlasiu, 6 października 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Kryzys na granicy nie nauczył nas niczego

Wydarzenia na granicy odcisnęły się na Polsce głębokim piętnem. Rząd nie wyciągnął lekcji z kryzysu, a debata publiczna uległa jeszcze większej polaryzacji.

Uchodźca uwięziony pomiędzy białoruskimi i polskimi pogranicznikami, sierpień 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Nie symetryzujmy – opowieść o Dawidzie i Goliacie

W krytyce rządu kluczowa jest perspektywa humanitarna.

Budowa zapory z drutu żyletkowego na granicy Polsko-Białoruskiej, wrzesień 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Klub Jagielloński: Mur dla nielegalnych imigrantów, szeroko otwarte drzwi dla zagranicznych pracowników

Za kilka lat publiczna debata o potrzebie imigracji stanie się dla Polaków zupełnie naturalna.

Pierwsi uchodźcy i początek kryzysu na granicy polsko-białoruskiej, sierpień 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Państwo a kryzys migracyjny. Dykta nam rozmokła

Wydarzenia na granicy ujawniły znacznie głębszy kryzys.

Pierwsi uchodźcy i początek kryzysu na granicy polsko-białoruskiej, sierpień 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Czy pan/pani zgadza się, żeby ludzie umierali z zimna i głodu w lesie?

Polskiemu rządowi nie zależało na zakończeniu kryzysu na granicy.

Budowa zapory z drutu żyletkowego na granicy Polsko-Białoruskiej, wrzesień 2021 Fot. Maciej Łuczniewski

Na wschodzie bez zmian [reportaż wyróżniony przez Literacki Świdwin]

Przemysław Sadura i Sylwia Urbańska zostali wyróżnieni za ten reportaż w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Jana Śpiewaka i Anny Kamieńskiej. Gratulujemy!

Fot. Monika Bryk, ed. KP

Oburzać ma to, że ktoś dokonuje zbrodni, a nie to, że zostanie nazwany zbrodniarzem

Rozmawiamy z Ewą Borguńską i Kajetanem Wróblewskim, inicjatorami akcji „Zbrodnia Jest Zbrodnią”.

Janina Ochojska Fot. facebook.com/JankaOchojska

„Emocjonalna kobieta” i konserwatywni politycy, którzy nie czytają sondaży

„Emocjonalna kobieta” powiedział prezydent Komorowski o Janinie Ochojskiej, osobie, która z konwojami pomocy humanitarnej jeździła do miejsc, które pan prezydent oglądał tylko w telewizorze. Serio, panie prezydencie?

Straż Graniczna i Wojska Obrony Terytorialnej podczas interwencji wobec uchodźców w okolicach Siemianówki na Podlasiu. Fot. Monika Bryk

Radykalny język trafia do garstki i zniechęca większość

Ostra retoryka nie wprowadza symetrii, tylko powoduje, że ci, którzy byli niepewni, ostatecznie wybierają narrację bliższą rządowej, pisowskiej. Rozmowa z socjologiem prof. Przemysławem Sadurą.

Fot. Paul S., Nicolas Raymond/Flickr.com. Ed. KP

Państwo polskie 2021, czyli dysfunkcja, abstrakcja i śmierć

Najbliższe lata przesądzą nie o tym, czy PiS dalej będzie rządził Polską, tylko czy Polska jako wspólnota polityczna ma jeszcze sens. Pisze Michał Sutowski.

Demonstracja przeciwko wprowadzaniu stanu wyjątkowego pod budynkiem Sejmu w Warszawie Fot. Monika Bryk

Gra w nielegalne. Między pomaganiem a pomocnictwem [reportaż z granicy]

„Kiedy kładę moje dzieci spać do ciepłych łóżek, myślę o tych dzieciach w lesie”, „Ludzie się boją. Dziadek pytał, czy to wojna”. Reportaż Katarzyny Przyborskiej.

Bohater tekstu Abdul Khaled Mohebi Fot. archiwum prywatne

Złe miejsce o złej godzinie

„Nie piliśmy i nie jedliśmy od czterech dni. Chcemy się wydostać z tego piekła”. Historię afgańskich informatyków, którzy trafili na polsko-białoruską granicę, opisuje Andrzej Meller.

Edyta Górniak śpiewa dla żołnierzy podczas koncertu Murem za polskim mundurem w Telewizji Polskiej. Fot. vod.tvp.pl

„Nasi chłopcy”, czyli jak się kreuje bohaterów

Mundurowi na granicy mają być „nasi”, tak samo jak „nasi” są piłkarze czy olimpijczycy. Kartki rysowane przez dzieci, koncert, pochwały ze strony władz – wszystko to ma nas przekonać, że powinniśmy „naszych chłopców” podziwiać.

Interwencja medyczna wobec uchodźcy. Okolice Siemianówki na Podlasiu. Fot. Monika Bryk

Medycy w momencie granicznym

Najchętniej opowiadają o tym, ile widzieli dobra. O samej sytuacji mówią z ociąganiem, bo trudno wpisać to, co widzieli, w rzeczywistość Europy XXI wieku. Z osobami z grupy Medycy na Granicy rozmawiała Nina Olszewska.

Fot. https://www.facebook.com/PolicjaPL

Służby chciały zastraszyć aktywistów, urządziły wjazd na chatę. Trafili na katolików

O nalocie na placówkę KIK-u rozmawiamy z Arturem Kulą, aplikantem adwokackim współpracującym z Grupą Granica.

Protest pod Placówką Straży Granicznej w Michałowie Fot. Monika Bryk

Myśmy nic takiego nie zrobili [reportaż z Michałowa]

Mówią, że nie wchodzą w politykę, uważają, że ludziom trzeba po prostu pomagać. Rozpiera je energia, którą chcą przekuć w sukces Michałowa i michałowskiej gminy. Czyli ich małej ojczyzny. Reportaż Pauliny Siegień.

Łódź z migrantami przybija do wybrzeża wyspy Lesbos w Grecji Fot. Jim Forest/Flickr.com

Humanitaryzm na sztandarach, a uchodźcy w „bezpiecznej” odległości

Aleksander Łukaszenka obnażył podwójne oblicze europejskiej polityki migracyjnej. Wpisane są w nią wzajemnie wykluczające się cele – wzmacnianie „twierdzy Europa” i jednoczesna ochrona praw człowieka.

Fot. Monika Bryk

Grupa Granica: To nie jest kryzys migracyjny, ale humanitarny

Raport pokazuje, że skala przemocy wobec migrantów i migrantek jest ogromna. Ostatnio coraz częściej dochodzi też do szykanowania ludzi, którzy pomagają.

Interwencja aktywistki pomagającej uchodźcom w okolicach Siemianówki na Podlasiu. Fot. Monika Bryk

Pomaganie migrantom na granicy stało się tabu [rozmowa]

Z Niną Boichenko, pomysłodawczynią inicjatywy Badacze i badaczki na granicy, rozmawia Kaja Puto.

Prywatne zdjęcia z archiwum bohaterów reportażu

Afgańscy sojusznicy Polski siedzą zamknięci w ośrodku dla uchodźców

Fryzjerzy, oficerowie wywiadu, pracownicy Kancelarii Prezydenta i menadżerowie afgańskich firm. Przyjechali tak, jak stali, niekiedy dosłownie w jednych klapkach. Nie mają nic.

Osoba migrancka zatrzymana przez Straż Graniczną w okolicach Siemianówki. Fot. Monika Bryk

12 rigczowych tez o „kryzysie uchodźczym”

Skupienie się wyłącznie na obronie granic i stawianiu murów bez prowadzenia aktywnej i przemyślanej polityki migracyjnej spowoduje jedynie eskalację przemocy.

Pogrzeb uchodźcy na cmentarzu tatarskim w Bohonikach. Fot. Monika Bryk

Ktoś wymyślił, że ceną za przekroczenie granicy może być śmierć z zimna i wycieńczenia

Lista ofiar będzie coraz dłuższa. Ale mało prawdopodobne, byśmy mogli dowiedzieć się o wszystkich i uczcić ich choćby minutą ciszy.

Mateusz Morawiecki podczas odprawy w Krynkach na Podlasiu Fot. Adam Guz/KPRM/Flickr.com

Jeden telefon Merkel do Łukaszenki obnażył słabość polityki zagranicznej PiS

Ostatnie działania rządu Morawieckiego wyczerpały cierpliwość UE i głównych przywódców europejskich.

Fot. Irek Dorozanski/DWOT/Flickr.com

Rząd normalizuje stan wyjątkowy. Chce zamknąć opozycji usta

Nowelizacja ustawy o ochronie granicy państwowej pozwala PiS-owi na ograniczanie podstawowych konstytucyjnych wolności.

Fot. Bartosz Rumieńczyk

Po ludziach zostały rzeczy [reportaż z granicy]

Jedyny ślad, jaki zostanie po napotkanym mężczyźnie, to zwinięte w kłębek spodnie dresowe ciśnięte gdzieś do rowu.

Polski żołnierz na granicy z Białorusią Fot. Irek Dorozanski/DWOT/Flickr.com

Nikt nie dba o życie. Ważne, by śmierć nastąpiła po drugiej stronie granicy

Przy przejściu granicznym w Kuźnicy we wtorek 16 listopada doszło do starć. Migranci rzucali w polskie służby kamieniami i granatami hukowymi. Polska strona odpowiedziała gazem i armatkami wodnymi.

Migrantka w polskiej ciężarówce wojskowej. okolice Siemianówki na Podlasiu. Fot. Monika Bryk

Podlasie nie jest krainą ludzi o kamiennym sercu [polemika z Lederem]

Przekonanie, że upokorzenie i „bicie” odtwarza się w następnym pokoleniu, to ponury determinizm, który neguje fundamentalną ludzką sprawczość.

Fot. 16DZOlsztyn/facebook.com

Mediów na granicy nie będzie, bo manipulują. A służby nikogo nie zostawiają w lesie

Na nadzwyczajnym posiedzeniu Sejmu w sprawie sytuacji na polsko-białoruskiej granicy premier powiedział, że jest trudno, ale dajemy sobie radę.

Fot. 16 Dywizja Zmechanizowana/Facebook.com

Potrzebujemy dyplomatycznych rozwiązań, a nie prężenia muskułów

Rząd wobec kryzysu na granicy postawił na podsycanie poczucia zagrożenia wśród Polek i Polaków. Tak jakby bardziej niż na rzeczywistym rozwiązaniu konfliktu zależało mu na odrobieniu sondażowych strat.

Fot. Monika Bryk

Wyjęci spod prawa [rozmowa z Jackiem Leociakiem]

Z Jackiem Leociakiem rozmawiają Zofia Waślicka-Żmijewska i Artur Żmijewski.

Rodziny dla uchodźców. Akcja protestacyjna pod komendą Straży Granicznej w Warszawie. Fot. Jakub Szafrański

Nie wszyscy jesteśmy w stanie patrolować lasy, ale możemy organizować zbiórki

Z Agatą Sikorą, kulturoznawczynią, członkinią grupy Rodziny bez granic, rozmawia Katarzyna Przyborska.

Fot. Monika Bryk

Tam, gdzie ich zbierają i „gonią” z powrotem

„Jak to się skończy, wszyscy trafimy do psychiatryka”. Druga część reportażu badawczego „Obcy w naszym kraju”.

Fot. Wikimedia Commons, Monika Bryk. Ed. KP

Postulat numer jeden to „zero śmierci na granicach”. I za to odpowiada państwo [rozmowa]

Mury tylko czasowo ograniczają migracje, bo przemytnicy zawsze znajdują inne kanały migracyjne – mówi ekspert ds. migracji, dr hab. Maciej Duszczyk.

polowania myśliwi ardanwski51

Polowanie w strefie stanu wyjątkowego? „Byliśmy o krok od tragedii”

Hanna Gill-Piątek interweniowała w sprawie myśliwych i polowań na terenach objętych stanem wyjątkowym. Ministerstwo się wycofało.

Fot. Monika Bryk

Mur, wywózki i dodatki dla „naszych chłopców na granicy”

Sejm poparł budowę zapory na naszej wschodniej granicy. Zanim jednak mur zostanie wybudowany, na granicy będzie można usypać wał z ciał zmarłych z zimna uchodźców. I to ten wał będzie symbolem naszych europejskich czy chrześcijańskich wartości.

Fot. Monika Bryk

Gdzie są dzieci spod Narewki?

Kiedy straż graniczna przez telefon utrzymywała, że osoby nadal przebywają w placówce w Narewce, my dostawaliśmy od nich informacje, że są z powrotem prowadzone w las.

Fot. © European Union 2013 - European Parliament

Kowal: Trzeba unikać słów takich jak „wojna” czy „atak”, bo w tej grze chodzi o wzniecenie paniki

Wygląda na to, że przypadkiem niejako dowiedzieliśmy się o poważnych problemach z ochroną granicy, które z czegoś wynikają.

Demonstracja pod Komendą Główną Straży Granicznej w Warszawie. Fot. Jakub Szafrański

Górczyńska z Grupy Granica: Pojechaliśmy udzielać pomocy prawnej, a musimy ratować zdrowie i życie

Tak, to jest kryzys sterowany i wynika bezpośrednio z polityki prowadzonej obecnie przez Białoruś. Ale nie zmienia to faktu, że ludzie na miejscu potrzebują natychmiastowej pomocy.

Fot. facebook.com/maciejkoniecznyrazem. Ed. KP

Konieczny: Rząd tańczy tak, jak mu zagra Łukaszenka

Działania PiS nie tylko są sprzeczne z troską o potrzebujących i prawami człowieka, ale i nie gwarantują również Polsce bezpieczeństwa – mówi nam poseł Razem, Maciej Konieczny.

Fot. Adam Guz/KPRM/Flickr.com

Mucha: Prowizoryczny płot stawiany na granicy bardziej nas ośmiesza, niż nam pomaga

Nie jest patriotą ten, kto pozwala, by dziecko w jego kraju umierało z zimna na bagnach. Rozmowa z posłanką Joanną Muchą.

Fot. Michael Coghlan/Flickr.com. Ed. KP

Rząd ma za nic prawo i ludzkie cierpienie

Ile jeszcze osób zginie na granicy z Białorusią, zanim polskie władze postanowią im pomóc? Ile jeszcze międzynarodowych umów pogwałcą?

mieszkania-inwestorzy-100

„Gdzie są dzieci?” List Rodzin bez Granic

Jako matki, jako rodziny, jako ludzie zwracamy się ponad politycznymi podziałami do matek, rodzin i osób, które mają wpływ na decyzje dotyczące granicy wschodniej.

Andrzej Leder

Leder: Kto był bity, będzie bił

Nie wiem, ilu zmarłych ludzi leży dziś w lasach na białoruskiej granicy, nie wiem, ilu zastyga. Ta myśl nie pozwala mi spać.

Debata i głosowanie nad przedłużeniem stanu wyjątkowego. Fot. Janusz Jaskółka/youtube.com

Gdula: Stan wyjątkowo nieskuteczny

Żeby uspokoić sytuację na granicy, potrzeba innych działań niż przedłużanie stanu wyjątkowego. Jeśli chcemy utrudnić życie Łukaszence, musimy ograniczyć jego możliwości przerzucania ludzi samolotami do Białorusi.

Debata i głosowanie nad przedłużeniem stanu wyjątkowego. Fot. Janusz Jaskółka/youtube.com

„Co to za kraj, który zasłaniając się stanem wyjątkowym, torturuje dzieci?”

Nie dowiedzielibyśmy się, co się dzieje na granicy polsko-białoruskiej, gdyby nie wysiłki aktywistów, którzy pytają, nagrywają, robią zdjęcia, publikują. Fotografie tych dzieci przynieśli na salę sejmową posłowie opozycji, kiedy w czwartek przedłużano stan wyjątkowy o kolejne 60 dni.

Fot. Guilhem Vellut/Flickr.com, gov.pl. Ed. KP

Krowa Kamińskiego

Na dowód, jak bardzo każda z osób, które zmarły w lesie, była nielegalna, ministrowie Błaszczak i Kamiński w czasie konferencji pokazali gwałconą przez kogoś krowę. Czy to wystarczy, żeby nas znieczulić?

Fot. Dawid Chalimoniuk

Kryzys humanitarny na granicy. Polska zabrania udzielania pomocy umierającym

Jeżeli sytuacja się nie zmieni, po zniesieniu stanu wyjątkowego znajdziemy w lasach masowe groby uchodźców.

Manewry WOT przy granicy z Białorusią. Fot. Monika Bryk

[LIST] Na granicy nie ma obcych żołnierzy. Polskie wojsko walczy z umęczonymi, zdesperowanymi ludźmi

Jakie to państwo, którego racja stanu uzasadnia głodzenie i wypychanie do lasu bezbronnych ludzi na pewną śmierć z wycieńczenia? Co możemy o takim państwie powiedzieć?

Afgańscy uchodźcy w Belgradzie. Fot. Frode Bjorshol/Flickr.com

Unia tu nie pomoże. Na granicy z Białorusią PiS realizuje jej politykę

Polskie działania na granicy z Białorusią są zbieżne z polityką migracyjną Unii Europejskiej. Frontex tu nie pomoże.

fot-Kancelaria-Premiera, wrzesień 2021

Kurkiewicz: Zbrodnie polskiego przygranicza

Polskie służby mundurowe znajdują kolejne ciała uchodźców na granicy polsko-białoruskiej. A wydawało się, że ubiegły wiek nauczył nas, że ludzie potrzebują pomocy i mają prawo ją otrzymać.

28.08.2021, Jurowlany, Interwencja Strazy Granicznej wobec grupy uchodzcow  Fot. Mikolaj Kiemblowski/REPORTER (jednorazowa publikacja kupiliśmy to z agencji)

Obcy w naszym kraju. Gniew, żal i strach podlaskiego pogranicza

Reportaż badaczy Krytyki Politycznej ze strefy stanu wyjątkowego.

Grupa uchodźców przetrzymywana przez Straż Graniczną i wojsko w Usnarzu Górnym Fot. TVN24 Fot. TVN24

PiS znów złamie konstytucję. Żeby móc wywozić dzieci do lasu

Proponowana ustawa jest niezgodna z prawem unijnym i wieloma aktami prawa międzynarodowego, a także z polską ustawą zasadniczą. Ale gdzie PiS ma polską konstytucję, wiedzą wszyscy.

Wizyta premiera Mateusza Morawieckiego na pasie granicznym

Opozycja w imadle stanu wyjątkowego

Kiedy PiS mówi o obronie bezpieczeństwa kraju, opozycja nie może się dać wciągnąć w jego retorykę „bronimy granicy, gromadzimy się wokół flagi, kto nie z nami, ten zdrajca!”. To prowadzi do normalizacji stanu wyjątkowego.

Grupa uchodźców przetrzymywana przez Straż Graniczną i wojsko w Usnarzu Górnym Fot. TVN24

O Podlasie upomina się historia i banalna geografia

Rząd mówi o „szczególnym zagrożeniu” w „obecnej sytuacji”. Co to za nowa sytuacja? Czy za wschodnią granicą nagle wyrosła Białoruś, o której nikt nigdy nie słyszał?

Fot. facebook.com/PolskiCzerwonyKrzyz/GRM PCK Wrocław

Kuroń, Cichos: Wzywamy Polski Czerwony Krzyż do pomocy uchodźcom w Usnarzu

Jedyną organizacją, która może uratować życie ludzi w Usnarzu oraz innych miejscach na granicy polsko-białoruskiej, jest Czerwony Krzyż.

Mariusz-Blaszczak-granica

Stan wyjątkowy w Polsce: temu rządowi szczególnie trudno zaufać

„Żadnych wycieczek, żadnych happeningów” – mówią rządzący o nowym reżimie na granicy. Co to właściwie znaczy?

Fot. Przemysław Stefaniak

Uchodźczy dylemat opozycji

Tusk i Hołownia mówią o obronie polskiej granicy, Konieczny przerzuca wodę i śpiwory uchodźcom na granicy polsko-białoruskiej. Czy opozycja zdoła przedstawić wspólną alternatywę wobec tego, co na granicy robi PiS? Czy powinna mówić w tej sprawie jednym głosem?

Fot. Studio Patmat s.r.o. Ed. KP

Ten płot Polska się nazywa

Trump miał mur, Hadrian miał mur i Bibi Netanjahu też mur. Czemu więc PiS by nie mógł mieć chociażby płotu? Jak pomyśleli, tak zrobili.

Janka-Ochojska

Ochojska: Na granicy umiera kobieta, której my odmawiamy pomocy

Mam wielki żal, że osoby takie jak Tusk nie wypowiadają się w sprawie uchodźców na granicy polsko-białoruskiej jednoznacznie – mówi Janina Ochojska.

Wladyslaw-Frasyniuk

Nie dajmy się zwariować w sprawie Frasyniuka

Lepiej, by w przestrzeni publicznej mogły wybrzmieć nawet krzywdzące słowa wobec armii czy policji, niż żeby źle pojęty „szacunek dla munduru” paraliżował krytykę tych instytucji i społeczną kontrolę ich pracy.

Straż graniczna w miejscu przetrzymywania grupy uchodźców w Usnarzu Górnym Fot. TVN24

Uchodźcy i wojsko pod granicą, czyli gdzie jest Polska

W Usnarzu Górnym toczy się teraz bitwa o kształt naszej duszy, o to, kim będziemy jako społeczeństwo i wspólnota, ale także o to, jakiego świata życzymy sobie w przyszłości. Relacja Justyny Drath.

Grupa uchodźców przetrzymywana przez Straż Graniczną i wojsko w Usnarzu Górnym Fot. TVN24

„Zakładnicy w politycznej grze”. Polska od tygodnia zmusza ludzi do koczowania na granicy

50 osób bez jedzenia i namiotów. Białoruś nie chce ich przyjąć z powrotem, a Polska przepuścić, choć chcą tylko skorzystać ze swojego prawa, czyli ubiegać się o ochronę międzynarodową.

Zamknij