Potrafią liczyć, odpowiadać na pytania o kształty i kolory, a nawet rozróżniać obrazy Moneta od Picassa. Tak jak psy, potrzebują uwagi, zabawy i czułości. Ptaki są bystrzejsze, niż zwykliśmy sądzić.
Ptaki żyją na całym świecie, w przeróżnych środowiskach: od pingwinów na Antarktydzie po gołębie na londyńskim Trafalgar Square; od znajomych wróbli na podwórku po wielkie albatrosy, które spędzają lata nad oceanami, nie dotykając lądu. Jest ich ponad 10 tysięcy gatunków; wiele miliardów dzikich osobników. Dodajmy do tego dziesiątki miliardów ptaków, które hodujemy na mięso czy dla jaj, i te, które trzymamy w domu jako pupili.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/zimorodek.jpg)
Niestety, prawie jednemu na siedem spośród tych ponad 10 tysięcy gatunków grozi obecnie wymarcie. Kurczy się liczebność nawet pospolitych gatunków. Niedawne badanie oszacowało, że w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie całkowita populacja ptaków spadła o 30 proc. od 1970 roku.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/remiz.jpg)
Łatwo nie przejąć się ich losem. Choćby frazeologizm „ptasi móżdżek” świadczy o tym, że ludzie nie mają najlepszej opinii o inteligencji ptaków. I tu się mylą. Praca Irene Pepperberg z żyjącym w latach 1976–2007 Alexem, papugą żako, wykazała, że ptak potrafi nauczyć się takich pojęć jak „kształt” czy „kolor”. Pepperberg pokazywała Alexowi czerwony sześcian i czerwoną kulę i pytała go: „Co mają wspólnego?”. Alex odpowiadał: „kolor”. Zapytany o to samo przy czerwonym i żółtym sześcianie odpowiadał: „kształt”.
Papugi nie są jedynymi wysoko inteligentnymi ptakami. W 2002 roku wrona brodata Betty dostała zadanie wydostania kawałka mięsa z wnętrza rurki. Zagięła kawałek drutu i posłużyła się nim do zahaczenia mięsa i wyciągnięcia go. Okazała się więc nie tylko użytkowniczką narzędzia, ale wręcz jego twórczynią – choć do niedawna myślano, że tworzenie narzędzi pozostaje wyłączną domeną ludzi. Później okazało się, że wrony brodate potrafią przedstawić sobie w umyśle trzystopniowe zadanie: podnieść krótki patyk, zabrać go ze sobą za róg ściany, użyć patyka do wyjęcia kamyka z plastikowej tuby, a następnie wziąć kamyk ze sobą za kolejny róg, wrzucić go tam do rurki i w ten sposób zwolnić zapadkę, za którą czeka jedzenie.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/wodnik.jpg)
Gołębie – często traktowane przez przechodniów z pogardą – mogą się nauczyć rozróżniać obrazy Moneta od Picassa, nawet takie, których jeszcze nigdy nie widziały. Klasyfikowały też obrazy Cézanne’a i Renoira do grupy z Monetem, a obrazy Braque’a i Matisse’a do grupy z Picassem. Gdy obrazy Moneta pokazywano do góry nogami, gołębie nie potrafiły odróżnić ich od dzieł kubistów. Kiedy jednak do góry nogami pokazywano prace Picassa, nie miało to znaczenia.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/trznadel.jpg)
Ptaki są popularnymi domowymi kompanami. Papużki faliste pierwszy raz przywieziono do Wielkiej Brytanii z rodzimej Australii około 1840 roku i od razu stały się bestsellerem. Do dziś należą do najczęściej kupowanych pupili świata. Ludzie trzymają też w domu setki innych, mniej lub bardziej popularnych gatunków, takich jak kanarki, papużki nierozłączki i zeberki.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/sieweczka-rzeczna.jpg)
Niestety, wielu ludzi, którzy kupują ptaki do domu, traktuje je jak żywe ozdoby, cenione za upierzenie czy śpiew, a nie za umysł. Właściciele nie wiedzą, jak inteligentnymi i złożonymi istotami są ich nowi towarzysze, i nie zdają sobie sprawy z ich podstawowych wymagań. Na przykład papużki faliste żyją długo (przy dobrej opiece 10–15 lat) i są niezwykle towarzyskie. Tak jak psy, potrzebują od właścicieli mnóstwo niepodzielnej uwagi i czułości, a do tego zabawek i czasu spędzonego poza klatką, by były szczęśliwe, gdy właścicieli nie ma w domu. Zazwyczaj jednak ptakom pozwala się spędzać znacznie mniej czasu z właścicielami niż kotom czy psom. A ponieważ najczęściej trzyma się je w klatkach, nie mogą podejść do właścicieli, by poprosić o poświęcenie im uwagi.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/gil.jpg)
Fakt, że niektóre ptaki można kupić w sklepie zoologicznym za kilka dolarów bez żadnych pytań czy przeszkolenia, nie powinien więc być tolerowany w społeczeństwie, któremu zależy na dobrostanie zwierząt. Wiele ptaków ląduje w azylach, czekając na adopcję. Często przejawiają szkodliwe zachowania, na przykład skubią sobie pióra – a to jest oznaką złego traktowania.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/ges-tundrowa.jpg)
Jakość życia trzymanych w domu ptaków mogłyby poprawić proste reformy. Można na przykład prawnie wymagać od przyszłych właścicieli zaliczenia kursu online z egzaminem końcowym. Kursy można dostosować do głównych typów ptaków, na przykład papug i papużek, kanarków, zięb, szpaków i innych ptaków śpiewających. Inna możliwość to żeby sprzedawcy musieli słownie i pisemnie podać nabywcy przed sprzedażą informacje niezbędne do prawidłowej opieki nad ptakami.
![](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2021/12/wasatka.jpg)
Przyjemność z tego, że ptaki istnieją, można czerpać, nie posiadając ich na własność. Ornitologiczna obserwacja ptaków staje się coraz popularniejszym sposobem spędzania czasu. Można przy tym zobaczyć tysiące gatunków ptaków, a nie trzeba czyścić ani jednej klatki. Podczas lockdownów związanych z pandemią amatorska ornitologia przeżyła prawdziwy boom i wygląda na to, że wielu nowych, coraz młodszych miłośników ptaków nie porzuciło swojego hobby do dzisiaj.
Gdybyście w chaosie wydarzeń zapomnieli: nadal trwa masowe wymieranie życia na Ziemi
czytaj także
Miejmy nadzieję, że tak będzie dalej. Obserwatorzy ptaków od dawna przewodzą wysiłkom ochrony dzikich gatunków i ich środowisk życia. Malejące populacje dzikich ptaków dziś potrzebują tych starań bardziej niż kiedykolwiek przedtem.
**
David S. Wilcove jest profesorem ekologii, biologii ewolucyjnej i lobbingu public affairs na Uniwersytecie w Princeton oraz autorem książki No Way Home: The Decline of the World’s Great Animal Migrations (Island Press, 2007).
Peter Singer wykłada bioetykę na Uniwersytecie w Princeton, założyciel organizacji non-profit The Life You Can Save. Autor m.in. Animal Liberation, Practical Ethics, i Ethics in the Real World. Nakładem Norton Librarywłaśnie ukazał się Utilitarianism Johna Stuarta Milla pod jego redakcją (współredagowany przez Katarzynę de Lazari-Radek).
Copyright: Project Syndicate, 2021. www.project-syndicate.org. Z angielskiego przełożyła Aleksandra Paszkowska.