Zależy nam na budynku przy Zamkowej 1. Jesteśmy gotowi pomóc miastu Cieszyn.
Od kilku miesięcy dowiadujemy się nieoficjalnie, że planowane jest wyburzenie budynku przy Zamkowej 1 w Cieszynie, miejsca, w którym znajduje się Świetlica Krytyki Politycznej. Oficjalnie władze miasta nie potwierdzają plotek. Niestety równocześnie im nie zaprzeczają.
W piątek 15 stycznia wzięliśmy udział w spotkaniu z burmistrzem Ryszardem Macurą i zastępcą burmistrza Cieszyna Aleksandrem Cierniakiem „w sprawie projektu dotyczącego budowy ścieżki pieszo-rowerowej wzdłuż Alei Piastowskiej obejmującej swoim zasięgiem budynek przy. ul. Zamkowej 1”. Kiedy piszę my, mam na myśli zespół prowadzący Świetlicę Krytyki Politycznej w Cieszynie i inne podmioty działające w budynku Zamkowej 1.
Przeczuwaliśmy, że nie dowiemy się wiele o samym projekcie i zamiast uzyskać odpowiedzi na nasze pytania, sami usłyszymy wiele pytań. Tak się stało.
Oczekiwano od nas odpowiedzi na pytanie o to, w jaki sposób chcemy pozyskać środki, aby uchronić budynek, należący do miasta, a wynajmowany przez nas do prowadzenia działalności społeczno-kulturalnej na rzecz miasta, przed jego likwidacją.
Utrzymywanie budynków należących do miasta nie powinno być obowiązkiem organizacji społecznych. Naszą rolą jest działanie w mieście i z mieszkańcami. Ale budynek przy Zamkowej 1 jest nam bardzo bliski i zależy nam, żeby nie tylko stał, jak stoi, ale też był miejscem, z którego Cieszyn może być dumny.
Przedstawiliśmy trzy propozycje, które wydawały nam się możliwe do wprowadzenia przy odpowiedniej współpracy miasta i mieszkańców, w tym organizacji społecznych.
1.
Pierwsza propozycja dotyczyła uwzględnienia podmiotów z Zamkowej 1 w kontynuacji projektu Ogród dwóch brzegów, który miasto zamierza złożyć z czeską stroną starając się o pozyskanie dofinansowania z Unii Europejskiej w ramach programu POWT Republika Czeska-Rzeczpospolita Polska 2014-2020. Chcieliśmy poszerzyć, naszym zdaniem bardzo ciekawy i potrzebny, pomysł budowy ścieżki pieszo-rowerowej nad Olzą o remont, a nie wyburzenie budynku przy Zamkowej 1. Ciekawy architektonicznie budynek dawnego przejścia granicznego mógłby być atrakcyjnym punktem na szlaku rowerowym.
Wykazaliśmy również, ile zyskałby projekt ścieżki pieszo-rowerowej, gdyby uwzględnić jako punkt trasy budynek, w którym od kilku lat prowadzona jest działalność społeczno-kulturalna. W sezonie, podczas wycieczek rowerowych, można tu odpocząć i napić się kawy czy zimnego napoju oraz skorzystać z oferty kulturalnej (koncertu, debaty, spotkania, czytelnia). W konkursie, w którym zamierza startować miasto w partnerstwie z Czeskim Cieszynie (pierwszy szkic oferty należy złożyć 21 stycznia) we wskaźnikach rezultatów należy wykazać liczbę elementów bogactwa kulturowego o zwiększonej atrakcyjności czy liczbę elementów infrastruktury zwiększającej wykorzystanie dziedzictwa kulturowego. Niewątpliwie remont pomieszczenia na działalność kulturalną zostałby doceniony przez komisję konkursową i zwiększyłby szanse miasta na otrzymanie dotacji.
2.
Druga propozycja dotyczyła złożenia przez miasto, w partnerstwie ze stowarzyszeniami z Zamkowej 1, Zamkiem Cieszyn i przy współpracy z partnerami z Województwa Śląskiego z zakresu polityki rowerowej kompleksowego projektu rewitalizacji zarówno linii brzegowej Olzy (tak, jak przewidziano w poprzednim projekcie), jak i wprowadzającej dodatkowe zmiany w śródmieściu Cieszyna, w tym remont dawnego budynku straży granicznej.
W wybranym przez nas konkursie na wsparcie finansowe można aplikować o dofinansowanie kilku obiektów (tzw. projekt zintegrowany). Założyliśmy także, że ten projekt, poza kompleksowym remontem, uwzględniałby poszerzenie obecnych funkcji Zamkowej 1 o: wypożyczalnie rowerów, rolek i deskorolek oraz centrum edukacji polsko-czeskiej – rodzaj „żywego” muzeum. Wtedy moglibyśmy opracować nową, ciekawą ofertę zajęć we współpracy z wszystkimi podmiotami z Zamkowej 1, odnosząc się do przeszłości jak i najnowszej historii relacji polsko-czeskich oraz granicy. Pakiet edukacyjny obejmowałby warsztaty i zajęcia wokół tematu granicy dla turystów jak i mieszkańców. Projekt mógłby być złożony w ramach konkursu z programu operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko 2014-2020” w ramach działania 8.1 „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwoju zasobów kultury”.
3.
Trzecia propozycja odnosiła się wyłącznie do budynku Zamkowej 1 i jego modernizacji przy dodatkowym poszerzeniu niektórych funkcji. Byłoby to możliwe w ramach Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2016 „Rozwój kultury – priorytet 1 – Infrastruktura kultury”. W projekcie wkład własny wynosi 25%. Mogłyby w nim partycypować podmioty z Zamkowej 1, odciążając tym samym miasto od przekazywania środków budżetowych stanowiących ¼ kwoty na remont. W ramach tego programu poza remontem moglibyśmy także uposażyć zaplecze Zamkowej 1 i wprowadzić do niego nowe elementy kulturalne. Jedną z propozycji Zamku Cieszyn jest przeniesienie punktu informacji turystycznej i sklepu z pamiątkami ze wzgórza Zamkowego na Granicę, jak nazywamy budynek przy Zamkowej 1, ponieważ przewija się tam zdecydowanie większa ilość osób. Po remoncie obiekt mógłby stać się markowym produktem Cieszyna – charakterystycznym i niepowtarzalnym.
Na spotkaniu nie poinformowano nas czy budynek Zamkowej 1 zostanie zburzony czy nie. Mamy się o tym dowiedzieć 21 stycznia.
Nie zaproponowano nam żadnych nowych lokalizacji (choć wspominano, że takowe miasto posiada – nie wiemy jednak, czy znajduje się na terenie Cieszyna obiekt, który byłby na tyle pojemny, aby zmieścić wszystkie organizacje z Zamkowej 1). Nie skomentowano naszych propozycji oraz nie przedstawiono nam innych projektów, w których moglibyśmy partycypować jako partnerzy miasta, aby wspólnymi siłami zawalczyć o to, żeby budynek dawnego przejścia granicznego wyglądał lepiej przy wykorzystaniu środków zewnętrznych.
Zależy nam na Zamkowej 1. Jesteśmy gotowi pomóc miastu. W roku 2012 udało nam się przygotować wspólnie z organizacjami pracującymi przy Zamkowej 1 i Zamkiem Cieszyn projekt odmalowania budynku. Otrzymaliśmy wtedy drugą nagrodę w konkursie Let’s Colour Fund, którego organizatorem był Dulux. Producent farb chciał przekazać za darmo farby na odmalowanie całego budynku. Do prac malarskich nigdy nie doszło. A szkoda. Bo pozwoliłyby dostrzec, że dawne przejście graniczne ma potencjał, aby stać się wizytówką miasta.
Czytaj także:
Agnieszka Muras, „Granica” na granicy istnienia
Przemysław Witkowski: Dzieci bez świetlicy, budynek do wyburzenia
Grzegorz Piątek: „Granica” jest istotnym węzłem na kulturalnej mapie miasta
**Dziennik Opinii nr 18/2016 (1168)
