Vlak voor de crisis was het Griekse bbp 95 procent van het EU-gemiddelde en het Poolse 53 procent. Nu is het Griekse bbp 67 procent en het Poolse 80 procent. Buiten de toeristische gebieden overleeft de landbouwprovincie nauwelijks. Het land klimt van deze bodem op, maar heel langzaam. Volgens schattingen zal het een generatie of anderhalf duren," zegt Przemyslaw Kordos.
This text has been auto-translated from Polish.
Kaja Puto: Zijn Griekse arbeiders lui?.
Przemysław Kordos: Het landschap van de Griekse steden wijst daar helemaal niet op. Kleine bedrijven - kiosken of restaurants - zijn van 's morgens vroeg tot middernacht of zelfs vierentwintig uur per dag actief. In de Griekse interieurs is dit de norm: een restauranthoudster bereidt eten terwijl kinderen naast haar zitten en tekenen of iets bekijken op een tablet. Ze gaan de straat niet op omdat het te warm is. Ze gaan niet op vakantie omdat hun ouders nog werken. En ze kunnen het zich niet veroorloven om niet te werken.
Grieken werken het langst van alle samenlevingen in de Europese Unie - 41 uur per week tegenover een Europees gemiddelde van 36. Polen komt op de tweede plaats. Grieken zijn ook koploper wat betreft het percentage mensen dat het langst werkt. Een op de negen Grieken werkt meer dan 49 uur per week.
Desondanks heeft de Griekse regering van de rechtse Nieuwe Democratie de werkweek in juli verlengd tot zes dagen.
Ja. Hoewel het de moeite waard is om op dit punt te specificeren dat dit alleen geldt voor particuliere bedrijven die in ploegen werken, waarvan de overgrote meerderheid 24/7 werkt. Bij een tekort aan werknemers kan zo'n bedrijf de werkweek van een werknemer verlengen tot zes dagen. Voor deze zesde dag ontvangt de werknemer 140 procent van zijn/haar dagloon, of 215 procent als deze dag op een zondag of feestdag valt.
Wat is het doel hiervan?
De regering rechtvaardigt de invoering van deze wet op drie manieren. Ten eerste - de verlenging van de werkweek voor werknemers gebeurt regelmatig en gaat waarschijnlijk niet gepaard met extra loon. De oplossing voor het probleem is om het te legaliseren. Ten tweede vergrijst de bevolking. Ten derde lijdt Griekenland onder een braindrain. In de jaren na de crisis van 2009 zijn meer dan een half miljoen inwoners uit Griekenland geëmigreerd, waardoor er een tekort aan arbeidskrachten is. Migranten lossen dit probleem om verschillende redenen niet op: ze spreken de taal niet, bevinden zich in hotspots of zijn illegaal in het land.
Zou het daarom niet eenvoudiger zijn om migranten de taal te leren en hun toegang tot de arbeidsmarkt te vergemakkelijken? Waarom wil de overheid dit niet doen? .
Een moeilijke vraag. Grieken zijn geen groentjes in de omgang met migranten. Hoewel ze zelf in de jaren 1970 en 1980 naar Duitsland, de VS of Australië emigreerden, zagen ze na 1989 een andere realiteit - een toestroom van mensen uit volksdemocratieën, vooral Albanië. De geschiedenis van Griekenland rond de eeuwwisseling is een verhaal van assimilatie (geen aanpassing of integratie) van honderdduizenden Albanese migranten.
Dit proces is nog niet ten einde en er zijn nog meer migranten bijgekomen - deze keer uit het verre Azië of Afrika. Het herstel slokt de middelen van het land op, dat daardoor niet de kracht heeft om de migrantencrisis systematisch en effectief aan te pakken. Het heeft niet de middelen om te zorgen voor die tienduizenden of honderdduizenden migranten die in Griekse steden wonen, om hen een taal of een beroep te leren. Daarnaast zijn er tragedies zoals het zinken van een schip met migranten vorig jaar bij de westelijke Peloponnesos.
En zal het verlengen van de werkweek niet bijdragen aan een verdere braindrain, vooral als in sommige Europese landen een vierdaagse werkdag wordt ingevoerd?
Naar mijn mening niet. Het is eerder een loze sensatie die gretig wordt opgepikt door buitenlandse media die graag over Griekenland schrijven door het prisma van stereotypen - zoals de 'luie Grieken' die je noemde. De wet zelf zal waarschijnlijk weinig veranderen, en als er al iets verandert, zal het eerder de angsten van de Grieken over de toekomst van het land en hun wantrouwen jegens politici aanwakkeren.
Wat vinden de Grieken van de verlenging van de werkweek?
Grieken hebben twee heiligheden. De eerste is onderwijs, daarom zijn pogingen om betalende universiteiten op te richten al meerdere keren uitgelopen op gewelddadige en langdurige studentenprotesten. Het tweede is werk - en de wet die is aangenomen is natuurlijk controversieel onder de burgers. Maar dat zie je niet meer op straat.
Waarom?
Ten eerste omdat de invoering van de wet in de tijd werd uitgesteld. De wet werd in september vorig jaar aangenomen en leidde aanvankelijk tot protesten, hoewel de belangrijkste vakbond, de Algemene Unie van Griekse Arbeiders, er niet bij betrokken was. De wet werd echter pas in juli van dit jaar van kracht.
Ten tweede is dit te wijten aan de politieke onstuimigheid van de Griekse samenleving. Die was vroeger ongelooflijk gepolitiseerd, zoals nog steeds blijkt uit het indrukwekkende aantal dagbladen - er komen waarschijnlijk twintig titels uit. De opkomst bij verkiezingen is altijd vrij hoog geweest, maar bij de laatste Europese verkiezingen was die 40 procent, bij de parlementsverkiezingen 62 en 54 procent. Grieken zijn gedesillusioneerd en politiek moe. Er verandert niets, wie er ook aan de macht is.
In die zin - dat niemand een recept heeft om de gevolgen van de crisis te genezen?.
Of het publiek wordt in deze kwestie ronduit misleid. Na de crisis van 2008 werd de Griekse economie gevoed met hulppakketten van de EU, waarvan de ontvangst afhankelijk was van radicale hervormingen. Dit was niet naar de zin van de linkse Syriza, die aan de macht kwam met kritiek op de voorwaarden die de EU stelde. Maar toen ze in 2015 aan het roer stond, besloot ze een referendum te houden over een derde steunpakket. Het publiek antwoordde dat ze geen verdere bezuinigingen wilden en toch werd het pakket aangenomen. Dit en een reeks kleine schandalen creëerden een enorm wantrouwen bij het Griekse volk ten opzichte van politici.
Bijna tien jaar later verkeert de Griekse economie nog steeds in zwaar weer..
Vlak voor de crisis was het Griekse BBP 95 procent van het EU-gemiddelde en het Poolse BBP 53 procent. Nu is het Griekse BBP 67 procent en het Poolse BBP 80 procent. Buiten de toeristische gebieden overleeft de landbouwprovincie nauwelijks. Door de overstromingen van vorig jaar in Thessalië verdronken de koeienkuddes, wat de zuivelprijzen aanzienlijk beïnvloedde. Het verval is zelfs in Athene voelbaar. Op een paar minuten van het Syntagmaplein vind je nog steeds de ruïnes van de Attikon-bioscoop die in 2012 tijdens de crisis werd afgebrand - al meer dan tien jaar heeft niemand er iets aan gedaan. De straten zijn vol met daklozen. Er is geen spoor van Megalos Peripatos, een groene promenade die in 2020 in het stadscentrum werd aangelegd. Er zijn enkele nieuwe ontwikkelingen - bijvoorbeeld een nieuwe wijk op het grondgebied van de voormalige luchthaven Ellinikon, ontworpen volgens het idee van de zogenaamde 'vijftien-minuten-stad' - maar dit zijn uitzonderingen.
Waarom herstelt Griekenland zich moeilijker van de crisis dan de rest van Europa?
Ik denk dat het een kwestie van schaal is - de Grieken zijn van hun hoge paard gevallen. De jaren negentig en daarna de eeuwwisseling waren een aaneenschakeling van successen voor de Griekse staat: het neerslaan van de 17 november-terroristen, de invoering van de euro, de succesvolle Olympische Spelen, het winnen van het Euro 2004-voetbaltoernooi, voortdurende economische groei. Vlak voor de crisis strooiden politici met de slogan: lefta iparchun, wat betekent "er is geld". - En dus kun je plannen, investeren, uitgeven. En meteen daarna ging het hard bergafwaarts.
Griekenland herstelt zich van deze bodem, maar heel langzaam. Het moet een kwart van zijn BBP weer opbouwen. Naar schatting zal dat een generatie of anderhalf duren, wat betekent dat sommige generaties Grieken de terugkeer naar de welvaart die ze zich herinneren niet zullen meemaken. Tot overmaat van ramp maakt de klimaatcrisis dit steeds moeilijker.
Wat betekent dat?
De zomerhittegolven duren zo lang dat de Grieken ze namen zijn gaan geven - net zoals orkanen bijvoorbeeld worden genoemd. Ze gaan gepaard met speciale waarschuwingen en procedures zoals werktijdverkorting. De hoge temperaturen werken branden in de hand en de sterke wind op het Griekse eiland bevordert de verspreiding ervan. Daarom heeft de misschien wel meest tragische brand in Mati in 2018 aan meer dan honderd mensen het leven gekost. Verstikkende rook is ook een probleem, met gloeiende deeltjes die door de wind honderden kilometers ver worden geblazen.
Dit alles schrikt toeristen af, want hoe leuk is het om naar Griekenland te gaan als je een halve dag in een hotel moet zitten? Ondertussen is Griekenland afhankelijk van het toerisme. Het is de meest stabiele sector van de economie, biedt werk aan meer dan 800.000 mensen en draagt tussen de 11 en 13 procent bij aan het BBP.
Voor rechts zijn liberale hervormingen de oplossing voor de problemen van Griekenland - zoals het verlengen van de werktijden. En welk idee heeft het linkse Syriza - momenteel de grootste oppositiepartij - voor economische ontwikkeling?
Voorlopig hebben vertegenwoordigers van de grootste oppositiepartij de nieuwe wet een "schande" genoemd en de regering ervan beschuldigd het land internationaal belachelijk te maken. Alle Griekse partijen zijn het erover eens dat Griekenland externe steun nodig heeft om zijn problemen op te lossen. En een onvriendelijke buitenlandse pers die van een vork een naald maakt, zal hen zeker niet helpen.
**
Dr Przemysław Kordos - academisch docent aan de Studio voor Helleense Studies aan de Faculteit "Artes Liberales", Universiteit van Warschau. Hij werkt aan literatuur en cultuur (bij voorkeur volkscultuur) van het hedendaagse Griekenland en Cyprus. Zijn recente boek Athenian Walks. Geselecteerde essays en korte verhalen.
