Żeby wyjść z czytelniczej zapaści, potrzeba systemowych decyzji.
W środę 18 września odbyło się kolejne posiedzenie Komitetu Społecznego ds. Paktu dla Kultury przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w trakcie którego przedstawiono stan prac nad Narodowym Programem Rozwoju Czytelnictwa. Zgodnie z zapisami Paktu dla Kultury, założeniami przyjętej przez rząd Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego 2020 i porozumienia z Obywatelami Kultury Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawi 24 października w Krakowie Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2014-2020, który porządkuje dotychczas prowadzone działania na rzecz podniesienia poziomu czytelnictwa i wprowadza nowe programy mające na celu szczególnie budowanie społecznego zaangażowania oraz tworzenie partnerstw i lokalnych koalicji wokół i na rzecz bibliotek oraz zakupy dzieł piśmiennictwa polskiego i światowego do domeny publicznej. Obywatele Kultury złożyli na ręce ministra memorandum w sprawie Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.
MEMORANDUM OBYWATELI KULTURY W SPRAWIE NARODOWEGO PROGRAMU ROZWOJU CZYTELNICTWA
1. Obywatele Kultury, uznając, że kultura i edukacja kulturalna wymagają świadomej polityki państwa i zwiększania możliwości równego dostępu do nich, z zadowoleniem przyjmują decyzję o uruchomieniu Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa (NPRC), który jest realizacją jednego z priorytetów zawartego pomiędzy rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Obywatelami Kultury Paktu dla Kultury. Nie wyjdziemy z czytelniczej zapaści i nie odbudujemy kapitału społecznego, nie podejmując wspólnie systemowych i rozpisanych na lata decyzji i działań naprawczych.
2. Program promocji czytelnictwa i zwalczania analfabetyzmu funkcjonalnego wymaga wieloletniego systemowego działania, monitoringu i stałej oceny skuteczności wedle uzgodnionych kryteriów. Obywatele Kultury zwracają się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o powołanie społecznego gremium przy NPRC, które przez czas trwania programu do roku 2020 będzie doradzało przy ocenie projektów, a także oceniało trafność i skuteczność wdrażanych programów i przedstawiało stosowne wnioski Ministrowi.
3. Obywatele Kultury oczekują, że realizacja NPRC zostanie powierzona w zarząd instytucjom i podmiotom – jak Biblioteka Narodowa i Instytut Książki – dysponującym właściwymi kompetencjami i doświadczeniem oraz zaangażowanym w działania na rzecz poprawy poziomu czytelnictwa i dostępu do książki w Polsce.
4. Obywatele Kultury zakładają, że działania promocyjne w ramach NPRC będą w pierwszym rzędzie skierowane na wspieranie rozwoju czytelnictwa, aktywności społecznej i upowszechnianie konkretnych programów, a nie instytucji go realizujących, choć za oczywiste uznajemy wagę informacji o roli rządu RP i MKiDN w podjęciu, uchwaleniu i uruchomieniu NPRC jako jednej z pierwszych uzgodnionych inicjatyw obywatelskich, realizowanej w ramach wieloletniego programu rządowego. Media publiczne powinny być zobowiązane do prowadzenia wieloletniej kampanii społecznej wspierającej rozwój czytelnictwa, kompetencji językowych i pierwszego kontaktu z książką. Programy promujące czytelnictwo i kształtujące nawyki kulturalne powinny być emitowane w programach i czasie dostępnym dla wszystkich grup społecznych i wiekowych przy jednoczesnym zawieszeniu kryterium oglądalności w ich ocenie.
5. Obywatele Kultury z uznaniem witają inicjatywę objęcia NPRC bibliotek szkolnych. Jest to jednak działanie niewystarczające w stosunku do potrzeb. W tym zakresie główna odpowiedzialność spoczywa jednak na Ministerstwie Edukacji Narodowej. Z tego względu zwracamy się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wystąpienie do Minister Edukacji Narodowej z postulatem skutecznego zaangażowania się w programy na rzecz czytelnictwa w szkołach i przedszkolach w ramach NPRC ze szczególnym zwróceniem uwagi na lekcje biblioteczne oraz modernizację i otwartość bibliotek szkolnych i deklarujemy pełne wsparcie takiej inicjatywy. Umiejętność czytania ze zrozumieniem i wysławiania się są warunkami podstawowymi i bezwzględnymi w zdobywaniu przez człowieka innych umiejętności. To pierwszy i podstawowy obowiązek szkolny.
Czytaj także:
Stasińska: Czekamy na wieloletni program rozwoju czytelnictwa
Nie wygrasz wyborów, fotografując się z książką – rozmowa z Tomaszem Makowskim
Czytanie to sport dla bogatych, niestety – rozmowa z Elżbietą Kalinowską