Seminarium prowadzone przez Orgię Myśli w ramach Uniwersytetu Krytycznego i Instytutu Studiów Zaawansowanych.
Uniwersytet Krytyczny | Co to jest współczesność? | Co znaczy współczesność?
Prowadzenie: Jacek Dobrowolski (Orgia Myśli).
10 października, czwartek, godz. 19.00
Krytyka Polityczna, ul. Foksal 16, II p., Warszawa
„Współczesność” to pojęcie, któremu sens nadaje dynamiczno-kumulatywna koncepcja czasu historycznego i towarzyszące jej poczucie, że przyszłość jest czymś radykalnie różnym od przeszłości, pomiędzy nimi dwiema zaś rozciąga się luka, która zgodnie z bardziej optymistycznym ujęciem umożliwia podejmowanie ważnych decyzji i wyborów, a w bardziej pesymistycznym jest mętnym pomieszaniem istotnych trendów z nieistotnymi zdarzeniami, cichych przełomów z krzykliwym zalewem nowości, którego opis i rozpoznanie zawsze przychodzą zbyt późno, w retrospekcji. Albo więc współczesność jest tym, co bezpośrednio dane i co dobrze zorientowanym otwiera możliwość względnej kontroli nad przyszłością, albo tym, co nigdy naprawdę nie jest, ale zawsze dopiero będzie – będzie czymś już byłym, a więc spóźnionym. Zwłaszcza nasza współczesność, o której dynamice przesądza coraz szybciej rosnąca złożoność większości mechanizmów (społecznych, ekonomicznych, finansowych, politycznych, technicznych itd.), wydaje się – choć może to być złudzenie zbyt krótkiego dystansu – wybitnie niestabilna, nieokreślona i niezdecydowana, a przez to bardziej niż kiedykolwiek nieczytelna, trudna w interpretacji. Każdą ewentualną decyzję może to obciążać dodatkowym ryzykiem nieprzewidywalności, co może być przyczyną swoistego „paraliżu decyzyjnego” oraz, szerzej, kryzysu i dekonstrukcji samego pojęcia „współczesności” jako tego, co bezpośrednio obecne.
Jacek Dobrowolski – ur. 1976, pisarz, z wykształcenia filozof, adiunkt w Instytucie Filozofii UW, nauczyciel filozofii, redaktor oraz współzałożyciel internetowego magazynu „Orgia myśli”. Debiutował w „Twórczości” w roku 1998. Opublikował szereg opowiadań i esejów oraz powieść 120 godzin (Czytelnik), nagrodzoną w konkursie Fundacji Kultury, a także traktat filozoficzny Filozofia głupoty (PWN). Inspiruje się filozofią i literaturą europejską XX wieku, zwłaszcza modernizmem i awangardą. Do jego zainteresowań filozoficznych należą: nowoczesna filozofia polityki (zwł. w jej aspekcie emancypacyjnym i wolnościowym), indywidualizm, ateologia i ateizm, liberalizm, poststrukturalizm francuski oraz „Polska”. Obecnie prowadzi seminarium filozoficzne „Filozofia bez Boga. Oblicza i konstelacje nowoczesnego ateizmu”.
___
W rzeczywistości, której kształt determinuje ekscesywny i dynamiczny przepływ informacji, faktów, interpretacji, komentarzy, wielość dyskursów i rosnąca złożoność procesów społecznych i ekonomicznych, problemem najbardziej być może palącym staje się ustanowienie jakiejkolwiek „teorii współczesności”, odpowiedź na pytanie „co się w istocie dzieje?”, która byłaby tyleż syntetyczna, bezstronna i całościowa w ujęciu obecnego stanu rzeczy, co i w miarę możliwości jednoznaczna i ukierunkowująca nasze praktyki i polityki. Być może udzielenie takiej odpowiedzi okaże się zresztą niemożliwe, a „teoria współczesności” musi zakończyć się już na sproblematyzowaniu własnej niemożliwości i zakwestionowaniu samego pojęcia tego, co współczesne. Nie unieważnia to jednak samego pytania i wszystkich dalszych kwestii, do jakich ono prowadzi; rozmaitości tematów, jakie można przy jego okazji poruszyć, zarówno polskich, jak i globalnych.
Seminarium Orgii Myśli pt. „Co to jest współczesność?”, zorganizowane w ramach Uniwersytetu Krytycznego i Instytutu Studiów Zaawansowanych, poświęcone jest teoretycznej eksploracji wielu składających się na naszą obecną rzeczywistość wątków i zagadnień; jego celem ma być raczej synteza i wszechstronność niż specjalizacja i bezpośrednie zastosowanie. Zasadniczym założeniem cyklu jest także stałość uczestników (przy drzwiach otwartych dla wszystkich zainteresowanych wyłącznie konkretnym zagadnieniem), ciągłość „wątków przewodnich”, takich jak „kapitalizm”, „kryzys”, „globalność”, „Polska”, „kultura”, „myśl współczesna”, możliwość lektur obowiązkowych dla uczestników (o których będziemy z wyprzedzeniem informować), a także zaproszenia dla „gości specjalnych”.
Orgia Myśli to istniejąca od 2005 r. niezależna, ochotnicza spółdzielnia kulturotwórcza mająca na celu inicjowanie i inspirowanie nowych prądów myśli, teorii i sztuki. Zainteresowana literaturą, filozofią, kulturą, społeczeństwem, polityką i historią, Orgia Myśli dąży do połączenia potrzeby zabawy z potrzebą refleksji, wpisując się we współczesny krajobraz intelektualny organizowanymi wydarzeniami (debaty, seminaria, imprezy i in.) oraz magazynem internetowym www.orgiamysli.pl . Od początku swej działalności Orgia Myśli, pozostając przy zasadzie nomadyzmu i pozainstytucjonalności, a zarazem wyznając wartości oświecenia i emancypacji, dąży do współdziałania z innymi instytucjami i organizacjami kultury, wraz z którymi chce przyczynić się do kulturowych i społecznych przemian, jakie uczynią z Polski kraj bardziej przyjazny dla mieszkających w nim jednostek.
Kolejne spotkania cyklu:
24.10: Kto rządzi? Gdzie jest władza? (prowadzenie: Wiktor Rusin)
7.11: „Co należy się mężczyźnie?”, czyli bolączki domniemanego podmiotu (prowadzenie: Jacek Szaban)
21.11: Jak myśleć bez transcendencji? Spotkanie poświęcone książce Polityka poza formą Joanny Bednarek (prowadzenie: Mateusz Falkowski)
19.12: „Nie tak miało być”, czyli hermeneutyka zdrady (prowadzenie: Wiktor Rusin)
9.01: O katofilozofii albo: kto i dlaczego potrzebuje dziś religii by mysleć? Spotkanie poświęcone ksiązce Maska i oko Piotra Graczyka (prowadzenie: Mateusz Falkowski)
23.01: Co się stało? Polska 89-13 (prowadzenie: Jacek Dobrowolski)
Pozostałe seminaria Uniwersytetu Krytycznego w semestrze jesiennym.
Projekt „Uniwersytet Krytyczny 2011-2013” realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy.
