#herstory

Nowe:

Kapelusze z głów. Kim były hiszpańskie Bezkapelusznice?

Zapomniana herstoria Bezkapelusznic jest przejawem tego, w jaki sposób postrzegano kobiety w Hiszpanii w pierwszych dekadach XX wieku oraz jak wyglądała ich sytuacja społeczno-ekonomiczna.Katarzyna Górska
Kadr z filmu „Biała odwaga". Fot. Adam Golec/Monolith Films

Jędrki nasze dwa – o męskości i kobiecości w polskim kinie patriotycznym

Dla miłośniczek/ów kina turbopatriotycznego rok zaczął się naprawdę obiecująco. Aleksandra Kumala ogląda „Białą odwagę” i „Czerwone maki”.

Fragment okładki książki „Odważne życie Eve Adams w niebezpiecznych czasach". Wydawnictwo
W.A.B. / GW Foksal

„Lesbijska miłość”: jak książka sprzed 100 lat otworzyła lesbijkom drogę do głównego nurtu

Książka, za którą Eve Adams trafiła do więzienia, była krótka, miała zaledwie siedemdziesiąt dwie strony. Wydana w lutym 1925 roku z pomocą przyjaciela, którego nazwiska Adams nie chciała ujawnić, została „wydrukowana do prywatnego użytku” i „ograniczona do 150 egzemplarzy”.

Steedman: Córka tkaczki. Pierwsze spotkanie z pejzażem przeszłości mojej matki

Dziś, po latach, widzę czas mojego dzieciństwa jako punkt pomiędzy dwoma światami: tym dawniejszym – „w czasie wojny”, „przed wojną”, „w czasie wielkiego kryzysu”, „wtedy” – a tym, który zamieszkujemy teraz.Carolyn Steedman
Kadr z filmu „Emily". Fot. Obscure Pictures

Wolność, miłość, wrzosowiska [o filmowej biografii Emily Brontë]

Nowy film biograficzny o Emily Brontë w reżyserii Frances O’Connor oscyluje pomiędzy deklarowanym feminizmem a wiktoriańskim melodramatem.

Grzegorz Piątek i Joanna Kuciel-Frydryszak. Fot. Wikimedia Commons

Smar oliwiący gospodarkę, czyli jakiej historii potrzebują Polacy [rozmowa]

Historia mas, queery, kobiety to nie są żadne sensacje XX wieku, to jest przeszłość, która nam się zdarzyła. Paulina Małochleb pyta Joannę Kuciel-Frydryszak i Grzegorza Piątka o to, co jeszcze zostało do zrobienia w przybliżaniu społeczeństwu ludowego zwrotu w historiografii.

Newsletter

Najważniejsze wiadomości o tym, co robimy. W Twojej skrzynce email.

Kadr z filmu „Chłopi". Fot. BreakThru Films

„Chłopi” kontra „Chłopki”

Kompletny bezsens całego filmowego projektu „Chłopi” tkwi w ładności obrazka. Nie dajcie się nabrać. Przeczytajcie lepiej książkę Joanny Kuciel-Frydryszak.

Fragment okładki książki „Ludowa historia kobiet". Wydawnictwo RM

Dziewczyny z Dubaju i Buenos Aires: ludowa historia pracy seksualnej

Zwiększona mobilność klas ludowych na przełomie XIX i XX wieku niosła ze sobą nowe zagrożenia dla młodych kobiet. Katolickie czasopisma dla robotnic i służących szczególnie często przestrzegały niezamężne proletariuszki z wielkich miast przed „handlarzami żywym towarem” i ryzykiem porwania do Ameryki.

Michel Houellebecq. Fot. Silvina Frydlewsky/Ministerio de Cultura de la Nación

Kłębowisko węgorzy i pan Żałosny [Kinga czyta Szatrawską i Houellebecqa]

Jeśli spodziewacie się po nowym Houellebecqu jakiegoś pikantnego bógwico, to nic z tego, tylko trochę przechwałek, jaki to jestem dobry w łóżku i bezpruderyjny, i parę cytatów z poezji francuskiej.

Kadr z filmu „Znachor". Fot. Netflix

„Znachor” i ożywczy powiew nowoczesności

Nowa ekranizacja „Znachora” to dzieło na miarę swoich czasów i między innymi dlatego tak dobrze się je ogląda. A że żyjemy w 2023 roku, a nie w 1937, rodzi to szereg komplikacji.

Alicja Urbanik-Kopeć Fot. Jakub Szafrański

Mechanizm chronienia męskiego ego od XIX w. pozostaje ten sam

To, co dokonało się w naszych czasach, a zaczęło się już w XIX w., to rozdzielenie kapitału ekonomicznego i kulturowego. Ten drugi nie akumuluje się przez własną pracę, tylko jest wynoszony ze środowiska, w którym obracamy się od dziecka – mówi Alicja Urbanik-Kopeć.

Wanda Wasilewska. Fot. Wikimedia Commons

Wasilewska spadła Stalinowi z lewicowego nieba

Między marcem a majem 1940 roku, między pierwszym a drugim spotkaniem Stalina z Wasilewską, wymordowano polskich oficerów. Stalin karczował wielowiekową puszczę, by zasadzić swoją odmianę polskiego inteligenta.

Sinead O'Connor

Nie żyje Sinéad O’Connor. Próbowała nas ostrzec, ale nie słuchaliśmy

W 1992 roku wypowiedziała w telewizji słowa „walczcie z prawdziwym wrogiem”, pokazała do kamery zdjęcie Jana Pawła II i porwała je na kawałki. Na lata została za to scancelowana. Wczoraj dowiedzieliśmy się, że Sinéad O’Connor nie żyje.

Uczennice Prywatnej Szkoły Gimnastyki i Tańca Artystycznego Ireny Prusickiej w 1938 roku. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

„Biegasz jak dziewczyna”. Jak zniechęciliśmy grzeczne dziewczynki do sportu

Polskie emancypantki starały się przedstawiać ruch i ćwiczenia fizyczne, w tym obowiązkowe zajęcia sportowe w szkołach dziewcząt, podobnie jak prawo do edukacji i głosowania w wyborach – jako element wzmacniający społeczeństwo.

Fot. Mattel Films

Barbie i słowo na „f”

Czy pierwszy pełnometrażowy film o Barbie jest popfeministyczny? Jeszcze jak.

Chłopka sfotografowana w 1941 roku. Fot Narodowe Archiwum Cyfrowe, CC0

Mężowi nogi umyć i brud wypić. Jak żyły chłopki? [rozmowa]

Paulina Januszewska rozmawia z Joanną Kuciel-Frydryszak, autorką książki „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”.

Wisława Szymborska. Fot. Mariusz Kubik/Wikimedia Commons, ed. KP

Żadnych pocieszeń, na żaden temat

Dusza, jak powiada poetka, raz jest, raz jej nie ma, szwenda się gdzieś, gdzie chce, „raz pewna, raz niepewna swojego istnienia/ podczas gdy ciało jest i jest i jest/ i nie ma się gdzie podziać”. Nie wiem, czy można na ten temat powiedzieć więcej.

Rodzinne pożegnanie rosyjskiego rekruta. Fot. Инфо Pro/Flickr.com

W Poradziecji o wartości kobiety wciąż stanowi mąż, jego wyprasowana koszula i czyste buty

Bohaterki mojej książki są Don Kichotkami. Na starcie wiedziały, że walczą w przegranej sprawie – mówi Małgorzata Nocuń.

Fryderyk Chopin. Fot. Wikimedia Common, ed. KP

Współlokatorki, czyli co możemy wiedzieć na temat seksualności osób historycznych?

Alicja Urbanik-Kopeć obnaża bezsens uporczywego zaprzeczania istnienia w historii osób queer.

Zofia Daszyńska-Golińska. Fot. Wikimedia Commons

Czy każdy powinien walczyć o wszystko? Intersekcjonalne rozważania z okazji 1 Maja

Prawa pracownic to dziś niejedyna sprawa, o którą walczą kobiety.

Fot. Katie Moum/Unsplash

Polska Madonna, czyli pochwała lenistwa

Emancypacja przez dzielność to specjalna, bardzo polska odmiana feminizmu, doskonale uchwycona przez Agnieszkę Osiecką.

rodziewiczówna 2

Ziemianka butch. Kim była Maria Rodziewiczówna?

Pod względem liczby wydań (195) wciąż wyprzedza wszystkich polskich pisarzy. Kinga Dunin czyta biografię „Rodziewicz-ówna. Gorąca dusza” Emilii Padoł.

Platerówki. Fot. Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej

Dziewczyna z pepeszą? W życiu! Na pomnik dajmy sanitariuszkę

Przecież kobieta na wojnie ma prawo ginąć jako ofiara, ewentualnie niosąc pomoc, ale nie ma prawa strzelać, zabijać, rzucać granatem. Z Olgą Wiechnik, autorką książki „Platerówki? Boże broń!”, rozmawia Michał Sutowski.

Fragment okładki książki „Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się". Wydawnictwo Czarne

Kobiety nie powinny mieć kieszeni. Tak uważali kiedyś mężczyźni

Już w XVII wieku w Wielkiej Brytanii kieszenie były zawłaszczone przez mężczyzn niczym palarnie, dokąd udawali się sączyć whisky przy kominku.

Fragment okładki książki „Platerówki? Boże broń!". Wydawnictwo Poznańskie.

Platerówki: przemilczana historia żołnierek z armii Berlinga

Platerówki na ćwiczeniach wypadają bardzo dobrze. Ich dowódcy wydają się tym zdziwieni. Szczególnie dobre wyniki osiągają w strzelaniu.

Zuzanna Ginczanka. Fot. Wikimedia Commons CC0

Ginczanka jako pole walki (o znaczenia)

Gdyby miejsce Ginczanki zostało uznane w sercu polskiego kanonu literackiego, musiałby on zdekonstruować swoją tożsamość, kompleksy polskości, nacjonalizm i tradycyjne sposoby kodowania tego, co ważne.

Angela Saini i fragment okładki książki „Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet". Fot. Bhaawest/Wikimedia Commons, ed. KP

Jak nauka pomyliła się co do kobiet [rozmowa]

Z Angelą Saini, autorką książki „Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet”, rozmawia Dawid Krawczyk.

Wigilia u ambasadora RP w Paryżu w 1926 roku. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jak pogodzić święty spokój ze świętami?

Niemożliwa mieszanka oczekiwań uwiera wiele kobiet przez cały rok, ale z całą mocą wybucha w momentach szczególnej mobilizacji, takich jak właśnie święta Bożego Narodzenia.

Paulina Kuczalska-Reinschmit i Justyna Budzińska-Tylicka. Fot. Monika Bryk, Wikimedia Commons, ed. KP

Wandalizm sufrażystek, czyli aktywizm działa

Czy morał płynący z historii wywalczenia przez Polki praw wyborczych brzmi: „pokorne ciele dwie matki ssie”?

Ślub na przedwojennym Śląsku. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe/szukajwarchiwach.gov.pl

Nieporadnik pani domu. O obowiązkach młodej żony w gospodarstwie domowym

Znajomość gospodarstwa domowego miała dobrze wpływać na samopoczucie kobiety (bo praca uszlachetnia), moralność (bo mogła spełniać się w służeniu rodzinie) i postawę obywatelską (bo silna rodzina to silny naród).

Anioły Sindżaru kadr

Obiecała umierającemu ojcu, że odnajdzie porwane do niewoli seksualnej siostry

W 2021 roku wciąż nieznane były losy 2763 kobiet, które uprowadzono do niewoli seksualnej podczas ataku na zamieszkany przez jezydów Sinżar w północno-zachodnim Iraku. Jedną z nich jest siostra Hanify, głównej bohaterki filmu „Anioły z Sindżaru”.

Ilustracja: Wydawnictwo Marginesy

Partnerki to jednak nie to samo co przyjaciółki [o biografii Marii Dulębianki]

Konopnicka ma swoje ulice, szkoły swojego imienia, pomniki i wciąż jest zmorą lektur szkolnych, Dulębinka została zapomniana i powróciła dopiero przy okazji bulwersującej dla niektórych kwestii orientacji seksualnej narodowej poetki. Była czy nie była lesbijką?

Fot. Pooyan Tabatabaei Flickr.com

Obsesja na punkcie hidżabu

To, że kobiety nie mogły nosić hidżabu, w praktyce oznaczało, że wiele z nich po prostu… nie wychodziło z domu. Z iranistą Piotrem Bachtinem rozmawia Karolina Cieślik-Jakubiak.

Aleksandra Piłsudska i Jadwiga Zamoyska Fot. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Wikimedia Commons, ed. KP

Odpowiedzialna pani domu, przebojowa rewolucjonistka. A ty, którą z patronek 2023 jesteś?

Sejm wybrał patronów i patronki roku 2023. Wśród nich znalazły się dwie kobiety – Jadwiga Zamoyska i Aleksandra Piłsudska. Czy to dobre patronki?

Rebecca Solnit

Solnit: Kultura mówiła mi: „kobieta to nieruchomy obiekt, a mężczyzna to pielgrzym, bohaterski wędrowiec”

Jak uprawiać sztukę, skoro sztuka otaczająca cię zewsząd powtarza, że masz siedzieć cicho i myć gary? Fragment książki Rebekki Solnit „Wspomnienia z nieistnienia”.

Fot. Jakub Szafrański, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, ed. KP

„Aż do Żoliborza mamy wszystkie sklepy poobrażane”

Epizodyczna rola Wandy Stanisławskiej-Lothe w filmie „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz” jest chyba nie mniej znana miłośnikom polskiego kina niż występ u Piwowskiego. Fragment książki „Mój mąż jest z zawodu dyrektorem, czyli Jak u Barei 2”.

Fragment okładki, Buntowniczki z Afganistanu.Wyd. W.A.B.

„Całe życie walczyłam z tradycją. I z własnym ojcem”

Nie spodziewajcie się teraz opisu dramatów, jakie kochają zachodnie media w kontekście Afganistanu. Fariho nie została oblana kwasem, zgwałcona ani zamknięta w piwnicy.

Alicja Urbanik-Kopeć

Ludowa historia Polki [rozmowa z Alicją Urbanik-Kopeć]

Dziś mówimy o osobach, które od bezdomności dzielą trzy raty kredytu. Służącą czy szwaczkę od bezdomności dzieliły trzy dni. Rozmowa z Alicją Urbanik-Kopeć, autorką trylogii o kobietach w XIX wieku, ludowej herstorii.

Angela Davis

Czarne kobiety i ruch klubowy [fragment książki Angeli Y. Davis]

Fragment książki „Kobiety, klasa, rasa” autorstwa Angeli Y. Davis, ikony ruchu na rzecz wyzwolenia Afroamerykanów i praw kobiet, członkini Czarnych Panter i akademiczki.

Siedmioletni Karol Darwin. Rysunek kredą, Wikimedia Commons/CC0

Nauka miała przywilej decydowania, co jest zgodne z naturą

Połączenie uprzedzeń dotyczących kobiet z biologią ewolucyjną wytworzyło wyjątkowo toksyczną mieszankę, która zatruła badania naukowe na dziesięciolecia.

Ilustracja: Muzeum Warszawy

Pan i służąca. Od pracy na służbie do pracy seksualnej

Publicyści świeccy nie wahali się przed przedstawianiem służących jako młodych uwodzicielek, deprawatorek młodzieży i niszczycielek małżeństw. W narracji kościelnej dochodziło do głosu jeszcze zagadnienie grzechu i poświęcenia.

Krahelskie

Inspektorka pracy bohaterką książki?

Gdy czytałam teksty Haliny Krahelskiej, nie miałam w sobie zachwytu: „Wow, jaka mądra babka!”. Byłam totalnie wkurzona, że tak naprawdę nic nie zrobiliśmy.

Fot. materiały Wydawnictwa Krytyki Politycznej. Ed. KP

„Kobieta jest zerem, jeżeli mężczyzna nie stanie obok niej jako cyfra dopełniająca”

W XIX wieku na ziemiach polskich praca seksualna była legalnym, zarejestrowanym zawodem. Fragment książki Alicji Urbanik-Kopeć „Chodzić i uśmiechać się wolno każdemu. Praca seksualna w XIX wieku na ziemiach polskich”.

kobiety-w-polsce-prl

Czy PRL wyzwolił kobiety?

Zwykłyśmy słyszeć, że powojenną emancypację kobiet w Polsce należy brać w cudzysłów, bo była odgórnie zadekretowana, przymusowa i fasadowa. Czy to prawda?

teatr metoo

Ziarenko do ziarenka, czyli callouty w polskim teatrze

Przemoc w teatrze zaczyna być nazywana przemocą, a głosy, że taka jest po prostu specyfika aktorskiego zawodu, zaczynają cichnąć. To wielki postęp.

Upadek Mikael Ross okładka

Usłyszeć komiks

Karolina Gębska czyta „Klezmerów” Joanna Sfara, „Upadek” Mikaela Rossa oraz „Artemizję” Nathalie Ferlut i Tamii Baudouin.

rondo praw kobiet stefaniak

„Nazewnictwo powinno mieć charakter trwały” – pisze miasto. Czyli prawa kobiet to rzecz ulotna, tak?

To, czy stoimy w centrum miasta na rondzie Dmowskiego, czy na rondzie Praw Kobiet, daje nam konkretną informację o stosunku tego miasta do demokracji, praw człowieka i własnej historii.

Anna Dobrowolska. Fot. Jakub Szafrański

Historia seksualności może nam wiele powiedzieć o społeczeństwie

Chciałam podważyć pamięć społeczną usług seksualnych okresu PRL i obalić mizoginistyczny język, który o niej opowiada. Rozmowa z Anną Dobrowolską, autorką książki „Zawodowe dziewczyny”.

Mieszkanki Nowej Huty. Rok 1965. Fot. Bagnowka/Youtube.com

Nowa Huta została zbudowana na kobietach

W pewnym momencie zdałam sobie sprawę, że kobiety opowiadają cudze historie i należy zrobić coś, żeby wreszcie opowiedziały własne – mówi Katarzyna Kobylarczyk, autorka książki „Kobiety Nowej Huty. Cegły, perły i petardy”.

Kiran Millwood Hargrave

Co nowego mówią nam dzisiaj historie o procesach czarownic

W epoce, którą opisuję, rola kobiet podobna była do roli zwierząt domowych – pozbawionych głosu, władzy, podmiotowości prawnej. Rozmowa z Kiran Millwood Hargrave, autorką powieści „Kobiety z Vardø”.

Fot. fragment okładki

Pielęgniarki nie były jedyną grupą dotkniętą zarzutami o seksualną rozwiązłość

Po publikacji „Poematu dla dorosłych” Adama Ważyka kwestią prostytucji zainteresowano się na najwyższych szczeblach partyjnej hierarchii.

Fot. Fragment okładki/Wydawnictwo Czarne

Przemilczane sukcesy polskich olimpijek

Sport i zwycięstwa kobiet w PRL służyły do chwilowego rozbudzania emocji. Do święcenia tych „prawdziwych” tryumfów był jednak potrzebny męski sukces.

Polska_Górniczka

Prześniona emancypacja górnośląskich kobiet

Ten wątek, jak większość związanych z kobietami, słabo wybrzmiewa na lekcjach historii.

Anna Kowalska i Maria Dąbrowska / Foto © Cezary Gawryś / Fotonova

Kowalska przeżyła z autorką „Nocy i dni” 22 lata i stworzyła z nią nierozerwalny związek

Kowalska napisała, że nie żałuje, że w 1943 roku zapukała do drzwi mieszkania przy Polnej w Warszawie.

Kowalska. Ta od dąbrowskiej recenzja

Chcecie się czegoś dowiedzieć o kobiecej namiętności? Zapytajcie lesbijki

Nazwać związek Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej burzliwym to nic nie powiedzieć. Czasami wydaje się, że ich miłość to głównie męka i udręka.

Fot. Główna Biblioteka Lekarska. Edycja KP.

Ważna, bo lesbijka

Gdyby Zofia Sadowska nie istniała, należałoby ją wymyślić. To postać na wagę złota, szczególnie w kraju praktycznie bez historii kobiecej homoseksualności.

Fot. Państwowe Archiwum Federacji Rosyjskiej

Czy lesbijka może być lekarką?

Mówimy o kobiecie odważnej, zdecydowanej, umiejącej kierować organizacjami, o postaci z cechami przywódczymi. W przypadku takich kobiet od razu mówi się, że są konfliktowe.

łódź piotrkowska

Łódź. Na razie płyniemy i wieje w żagle

„Łódź. Miasto po przejściach” duetu Wojciech Górecki i Bartosz Józefiak najlepiej czytać z muzyką łódzkiego industrialu w tle.

Betty serial recenzja

„Betty”, czyli mały serial o lataniu

Opowieść o dziewczęcym lataniu po mieście na deskach jest siłą rzeczy opowieścią o funkcjonowaniu młodych kobiet w przestrzeni publicznej. O serialu „Betty” pisze Klara Cykorz.

Fot. materiały promocyjne

Nikt nas nie uczył, że kobieta może i powinna czuć się bezpieczna

W okresie dorastania zabrakło mi rozmowy z kimś, kto potrafiłby wytłumaczyć, że seksu można odmówić. Z Katją Klengel, autorką komiksu „Słuchajcie, dziewczyny!”, rozmawia Olga Wróbel.

Fot. Fragment okładki

Dziewczyny szły na matematykę, marząc o karierze księgowej. A odkrywały „maszyny cyfrowe”

Karolina Wasielewska: cyfrodziewczyny robiły fascynujące rzeczy, których na początku nikt nawet nie rozumiał.

Niepokorne 1976–1989 wywiad

Kobiety „na zapleczu” i „na salonach”

Lekceważenie udziału kobiet jest pomijaniem kwintesencji rzeczywistości. Rozmowa z Agnieszką Grzybek i Anną Czerwińską, kuratorkami wystawy opowiadającej o roli kobiet w opozycji z czasów PRL.

Mrs. America recenzja

„Mrs. America”: na patriarchalnej planszy

Po co dzisiaj opowiadać historię sprzed pół wieku, w dodatku ustawiając w centrum niezbyt spektakularną walkę o dopisanie dwóch zdań do amerykańskiej konstytucji?

Giullieta Masina i Federico Fellini. Fot. Wim van Rossem CC0

Kobieta z walizką, w której trzyma całe swoje życie

Kiedyś recenzentka napisała o tym spektaklu, że „Bogdańska nienawidzi Felliniego”. Ale ja chciałam po prostu zatrzymać Giuliettę w kadrze. Złożyć jej hołd.

Dare Me Netflix recenzja

W samotnym miejscu [o serialu „Dare Me”]

W pewnym sensie „Dare Me” wydaje się dosłownym spełnieniem obietnicy kryjącej się w nazwie gatunku: „thriller psychologiczny”. Zajrzyj, widzu, do cudzej głowy – i zadrżyj!

Wielkie kłamstewka 2 recenzja

Dobrobyt i inne nieszczęścia

Zachodnie społeczeństwo nie jest gotowe na żaden kryzys – wyraziście pokazuje drugi sezon „Wielkich kłamstewek”. Na czas #zostańwdomu polecamy nie tylko nowości.

Genialna przyjaciółka HBO recenzja

Genialna przyjaciółka, pojedynczo

Do telewizji popłynęły wielkie budżety, otwierając możliwości epickich, wielogodzinnych adaptacji, kusząc ekranizacjami nareszcie wiernymi. Jaki jest efekt w przypadku serialowej wersji „Genialnej przyjaciółki”?

Emilie-Pine

O tym, czego nie ma na egzaminie

Męczy mnie już bycie feministką. Męczy mnie, że rozpoznawanie, zwalczanie i naprawianie skutków seksizmu to odpowiedzialność kobiet. Męczy mnie, że jest to tak konieczne i tak trudne.

Prawdziwe życie rezencja

Kochać ojca, zabić ojca

Kinga Dunin czyta „Prawdziwe życie” Adeline Dieudonné.

„Weźcie dziewczynę, niech ona to policzy!” Kim była Katherine Johnson

Trajektorię lotu wyliczył komputer, ale astronauta John Glenn zażądał, by obliczenia sprawdziła Katherine Johnson, jedna z pierwszych Afroamerykanek w NASA.

Hailee Steinfeld Dickinson recenzja

Ania Shirley kontra Emily Dickinson

Emily Dickinson i Ania Shirley – nieco zakurzone, ale ważne postaci kultury. Dwie XIX-wieczne nastolatki, których historie opowiadane są za pomocą najpopularniejszego w XXI wieku środka – serialu.

Maja Staśko

Superbohaterki z Teatru Bagatela w Krakowie

Po wystąpieniu dziewięciu pracownic Teatru Bagatela aktorki i pracownice kultury poczuły siłę, by dzielić się historiami doświadczonej przemocy: molestowania, mobbingu, wyzysku – pisze Maja Staśko.

fot-Duncan-Wood

Żeńskie końcówki to kwestia życia i śmierci

Czy wiecie, że badania naukowe i praktyczne testy prowadzono na „domyślnym podmiocie”, którym był „domyślny mężczyzna”?

Niewiarygodne Netflix Recenzja

Jak powinna się zachowywać ofiara gwałtu, żeby jej uwierzono?

Czy może plątać się w zeznaniach? Może być zniecierpliwiona przesłuchaniami? Mieć za sobą trudne przejścia?

wysoka dziewczyna recenzja

Kobiety i mit imperium

Jakub Majmurek ogląda film Kantemira Bałagowa „Wysoka dziewczyna”, luźno zainspirowany książką Swietłany Aleksijewicz „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”.

Beata-Szydlo-Zakopane

„Jak Beata Szydło zakłada kalosze i wchodzi w błoto, to jej wierzysz”

A Małgorzata Kidawa-Błońska z PO? To przykładowa kariera kobiety z wyższej klasy średniej, beneficjentki transformacji. Rozmowa z socjolożką Magdaleną Grabowską.

Miriam_Shaded_Superstacja

„Ilość partnerów tej pani trochę niezgodna z wychowaniem koz..je…ów”

Maja Staśko o przemocy, jaka spotkała Miriam Shaded.

rafal-p-wyrok

Solidarne z Karoliną Piasecką

Wyrok w sprawie Karoliny Piaseckiej – właśnie dlatego, że głośny i spektakularny – ustawia język mówienia o przemocy i będzie miał wpływ na wyniki innych procesów.

Posiedzenie klubu parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem w sejmie (Zofia Moraczewska siedzi trzecia od prawej), 26 listopada 1930, licencja CC BY, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jak kobiety uczyły się mówić [rozmowa z Olgą Wiechnik]

Maria Wysłouchowa, a za nią Zofia Moraczewska powtarzały, że kobiety muszą się przede wszystkim nauczyć mówić, bo jak same nie udzielą sobie głosu, to nikt im go nie da.

bielicka-celinska-jako-rodziewiczowna

Czy Rodziewiczówna może być seksi?

Czy ostatnim pokoleniem, które czytało Marię Rodziewczównę, były nasze babki? I dla kogo ta twórczość może być ważna? Krzysztof Tomasik ogląda „Między ustami a brzegiem pucharu” w Teatrze Zagłębia.

AFP6E1 Silhouette of a woman sitting by a window in a dim room and holding her head

Mamo, on mnie zgwałcił

Przemoc polega też na odebraniu kontroli. Zamknięciu ofierze ust wstydem.

Prządki przy pracy. Fot. Ignacy Płażewski

Madejska: Chciałabym, żeby Łódź kurczyła się z godnością [rozmowa]

Łódź nie będzie już milionową metropolią. Jedyne, co można zrobić, to się dostosowywać, zwolnić rytm, zadbać o to, co jest, i przygotować się na zmiany klimatyczne.

Pola_Nireńska

Tancerka i pisarka

Co jest złą nowiną dla Gretkowskiej? Chyba Polska – polski patriarchat, Kościół, konserwatyzm, hipokryzja… Kinga Dunin czyta wywiad rzekę z Manuelą Gretkowską i biografię Poli Nireńskiej.

Mary_Wollstonecraft

Były sobie Mary i Mary…

Co znaczyło walczyć o niezależność kobiety na przełomie XVIII i XIX wieku? W czasach, kiedy kobieta była wraz ze swoimi dziećmi i majątkiem własnością mężczyzny, a on mógł ją bić, gwałcić, więzić.

barbara-klicka

Klicka: Chcę być zawsze debiutantką

Bardzo lubię poczucie wolności, które daje mi pisanie. To jedyna dziedzina w moim życiu, w której mogę naprawdę wszystko – mówi Barbara Klicka, autorka głośnej powieści „Zdrój”, w rozmowie z Olgą Wróbel.

Malwina-Pająk

Malwina Pająk: Piszę w weekendy i po pracy

Kiedy był czas na świętowanie z okazji ukończenia powieści, ja szukałam pracy, bo oszczędności wydałam, a za coś trzeba żyć. Z Malwiną Pająk, autorką „Lukru”, rozmawia Olga Wróbel.

salcia-halas

Apokalipsy w różnych odcieniach

Czy można napisać poemat o reprywatyzacji i „rewitalizacji przez likwidację” tak, żeby nie był on interwencyjną publicystyką? Da się!

JAK_BYC_KOCHANA-Gabriela-Muskała,-Michalina-Łabacz-Fot.-Magda-Hueckel

Trzynaście lat opętania, czyli „Jak być kochaną” w Teatrze Narodowym

To nie jest spektakl o polskich bohaterach i wojnie, ale o psychologii pamięci i konsekwencjach kobiecej traumy. Nareszcie!

„Siłaczki”, reż. Marta Dzido, Piotr Śliwowski

Jedyna kobieta w okolicy

Kobiety przestały milczeć. Odzyskują głos.

brakujaca-polowa-dziejow-okladka

Kowalczyk: Role i władza podzielone są przeważnie po staremu

Rozmowa z Anną Kowalczyk, autorką książki „Brakująca połowa dziejów. Krótka historia kobiet na ziemiach polskich”.

Replika-maria-konopnicka

Konopnicka + Dulębianka = WNM

W ostatnich latach Konopnicka stała się ikoną społeczności LGBT. Pasuje do tej roli jak mało kto.

sylvia-plath-gwyneth-paltrow

Powinna zostać

Czy ktoś czytał, czy nie, przeważnie wszyscy wiedzą, co to za książka, bo była to, a może wciąż jest, pozycja kultowa. Kinga Dunin czyta „Szklany klosz” Sylvii Plath.

wez-sie-w-garsc-wywiad

Trzy przyjaciółki, dorastanie i depresja

Ten album to była moja próba pogodzenia się z chorobą, opowiedzenia o tym, jak uczyłam się ją rozumieć – mówi Anna Krztoń, autorka komiksu „Weź się w garść”.

manel

Siedź cicho i nie krytykuj

Przemoc w literaturze to naprawdę nie tylko Janusz Rudnicki i Mariusz Grzebalski. To po prostu norma: cały system dyskryminacji i wyzysku.

Constance-Lytton-Annie-Kenney-Mary-Gawthorpe-3

Sufrażystki z klasy robotniczej

Wiele się mówi o sławnych sufrażystkach z uprzywilejowanych klas społecznych, a odważne kobiety z kopalnianych dołów, fabryk i slumsów często bywały wymazywane z historii.

KC_2017_We_Live_in_Silence_XVIIII_Tony_East_s_conflicted_copy_2018_09_22_

Kobiety, których zabrakło w panteonie

Rozmowa z Magdą Lipską, kuratorką wystawy „Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy” w warszawskim MSN.

konfa_czerwiec2018

Klucze do miasta to ważny symbol. Ale trzeba czegoś więcej

Owszem, kobiety wywalczyły prawa wyborcze, ale bardzo ciężko z nich korzystać, kiedy nie ma się zapewnionego bezpieczeństwa w domu.

„Siłaczki”, reż. Marta Dzido, Piotr Śliwowski

Akuszerki nowych er

Lidia i Julia Pańków opisały biografie dziesięciu wybitnych Polek, które zerwały z tradycyjną rolą kobiety w społeczeństwie i kształtowały nowe obyczaje.

olga-wrobel

„Ja? Lepiej poproście kolegę, on sobie poradzi”

Kiedy byłam dzieckiem, lubiłam publicznie śpiewać piosenki, recytować wierszyki i wypowiadać się na każdy temat. Jako nastolatka zamilkłam i tak mi już zostało.

O_meznym_pietrku_i-sierotce_Marysi

I wieszczka, i lesbijka

Marię Konopnicką możemy wciąż trzymać na cokole, ale możemy też pozwolić jej z niego zejść. Czego chciała ona sama nigdy nie miało wielkiego znaczenia, ani dla jej rodziny, ani narodowców śpiewających „Rotę”.

fuga

Nie uciekajmy do lasu, dziewczyny!

Dlaczego w roku 2018 serwuje się nam starą, skompromitowaną prawdę, że jedyna dostępna kobiecie obrona to szaleństwo, fuga dysocjacyjna, ucieczka histeryczna?

joanna-ostrowska

Ostrowska: Upominam się o zapomniane ofiary nazizmu

Rozmowa z Joanną Ostrowską, autorką książki „Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej”.

„Siłaczki”, reż. Marta Dzido, Piotr Śliwowski

„Siłaczki” forever

„Siłaczki” Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego przypominają postacie emancypantek, tytułowych siłaczek, które 100 lat temu walczyły o prawa kobiet.

„Siłaczki”, reż. Marta Dzido, Piotr Śliwowski

Marta Dzido: Jestem tu dzięki emancypantkom

Rozmowa z Martą Dzido, współreżyserką „Siłaczek”, pierwszego filmu o polskich emancypantkach.

plakat-nasze-bojownice-kadr

Prawa wyborcze nie były prezentem dla kobiet

Polki nie uzyskały ich w wyniku dobroczynnego gestu Józefa Piłsudskiego – mówią Anna Czerwińska i Agnieszka Grzybek, współautorki wystawy „Nasze bojownice. 100-lecie praw wyborczych Polek”.

marta-abramowicz

Abramowicz: Dzieci księży i ich matki żyją obok nas w bańce samotności

Dzieci są ukrywane przed społeczeństwem, bo społeczeństwo tego oczekuje – mówi Marta Abramowicz, autorka książki „Dzieci księży. Nasza wspólna tajemnica”.

kolektyw-szechiny

Kolektyw Szechiny. Czytaj między wierszami

Od kilku lat czytamy publicznie scenariusze, które powstają na kanwie książek napisanych przez kobiety i dotyczą ważnych dla kobiet kwestii.

Patrycja-pustkowiak

Pustkowiak: W życiu jestem bardzo miła, w pisaniu bardzo niemiła

Jako pisarkę bardzo interesuje mnie to, jak społeczeństwo eliminuje jednostki słabsze. Przecież ludzie to też zwierzęta i tak się zachowują – szukają w stadzie krwawiącej ofiary – mówi Patrycja Pustkowiak.

tully

Opowieść o zwyczajnym szaleństwie

Czy „Tully” to coś więcej niż opowiastka o problemach psychicznych matki pozbawionej snu?

anna-dziewit-meller

Więcej dziewuch, mniej księżniczek

W klasycznej literaturze dziecięcej aktywnych, sprawczych i pozytywnych kobiet jest jak na lekarstwo. To musiało mieć olbrzymi wpływ na wiele pokoleń dziewczynek – mówi Anna Dziewit-Meller.

Witchcraft_at_Salem_Village, 1876, wikimedia commons

Nowe czarownice z Salem

Co się dzieje z żonami mężczyzn oskarżonych o terroryzm?

<aside itemscope class="book-item site-commerc" ><div class="article-labels">Sklep</div><div class="book-image"><a class="target-blank" data-target="66fc33807e0f8" href="https://wydawnictwo.krytykapolityczna.pl/rottenberg-juz-trudno-dorota-jarecka-215?utm_source=KP.PL&utm_medium=books&utm_campaign=cta"  itemprop="url"> <img class="commerc-img" src="http://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2017/07/rottenberg-juz-trudno-dorota-jarecka.jpg" alt="Anda Rottenberg, Dorota Jarecka: Rottenberg. Już trudno" itemprop="image"></a><a href="https://wydawnictwo.krytykapolityczna.pl/rottenberg-juz-trudno-dorota-jarecka-215?utm_source=KP.PL&utm_medium=books&utm_campaign=cta" target="_blank" class="hidden-link" id="66fc33807e0f8"></a></div><div class="book-title"><a href="https://wydawnictwo.krytykapolityczna.pl/rottenberg-juz-trudno-dorota-jarecka-215?utm_source=KP.PL&utm_medium=books&utm_campaign=cta" target="_blank"  itemprop="url">Rottenberg. Już trudno</a></div><div class="book-author">Anda Rottenberg, Dorota Jarecka</div><div class="book-cart"><a href="https://wydawnictwo.krytykapolityczna.pl/rottenberg-juz-trudno-dorota-jarecka-215?utm_source=KP.PL&utm_medium=books&utm_campaign=cta" target="_blank"  itemprop="url"><div class="book-price">Zamów</div></a></div></aside>

Potworzyce wszystkich krajów, łączcie się!

Coraz częściej dopada mnie poczucie, że żyję tutaj w jakimś, otwartym w dniu przyjazdu, nawiasie, którego cała zawartość jest tylko elementem wtrąconym do głównej narracji.

studnia

Zajrzeć do studni

„Krótka wymiana ognia” Zyty Rudzkiej to chyba najciekawsza powieść w polskiej literaturze, jaką czytałam od lat.

stancje-kadr

Wiolka, Wiolka, co z ciebie wyrośnie?

Czytelnik bierze udział w zagapieniach i zasłuchaniach Wioli, razem z nią doświadcza rozpłynięcia się granic ja, przez które przepływają ludzie i świat.

girl

Dziewczyny mają dość klepania po dupach. Ja też

Hashtag #jateż szerują kobiety, ale ta sprawa nie dotyczy tylko kobiet. Za każdym #jateż „byłam obmacywana”, „molestowana” jest przecież jakiś facet, który obmacywał i molestował.

Hibo-Wardere

Obrzezanie kobiet nie ma nic wspólnego z jakąkolwiek religią

Bez względu na to, w jakim wieku doświadcza się obrzezania, to pozostaje w nas na zawsze – mówi Hibo Wardere, która walczy z okaleczeniem kobiecych narządów płciowych.

kristina-sandberg

Społeczeństwo widziane z perspektywy kuchni [rozmowa z Kristiną Sandberg]

Na początku księgarze mówili wydawnictwu: „Kto chce czytać o jakiejś pani domu?” – mówi szwedzka pisarka Kristina Sandberg.

liliana-hermtz

Naprawdę duchy kobiet nic ciekawego nie mają nam do powiedzenia?

Postanowiłam dać bohaterce Coetzeego inne życie i trochę wolności. Rozmowa z Lilianą Hermetz, autorką książki „Costello. Przebudzenie”.

Mary Putnam Jacobi, CC BY 4.0, wikimedia commons

„Naukowe” podstawy dyskryminacji kobiet? Ona z nimi walczyła

Wytężanie umysłu podczas menstruacji może być niebezpieczne? Mary Putnam Jacobi mierzyła się z takimi twierdzeniami. Kim była?

pani-stefa

Warszawa jest coś winna pani Stefie [rozmowa z Magdaleną Kicińską]

Dziś, po ponad siedemdziesięciu latach, wiele postulatów Korczaka i Wilczyńskiej, nadal jest aktualne. Rozmowa z Magdaleną Kicińską, autorką „Pani Stefy”.

Cierniak-Morgenstern

Żony polskie

Żony znanych mężów wychodzą z cienia? Nie, opowiadają o… znanych mężach.

Totalnie-nie-nostalgia-kadr

W PRL-u były „rodziny” i „rodziny pijackie” [rozmowa z Wandą Hagedorn]

My byliśmy „rodziną”, bo nikt z nas nie był uzależniony od alkoholu. Rozmowa z Wandą Hagedorn, autorką komiksu „Totalnie nie nostalgia”.

istota-rysunki

Manifest w obronie kobiecego pragnienia

Seks jest ważny. Kropka – mówi Aleksandra Hirszfeld, współtwórczyni erotycznego komiksu „Istota”.

Manifa-2017

Nasz feministyczny alfabet

Nadszedł moment, kiedy i ja musiałam zabrać głos – napisać tekst, wypowiedzieć się publicznie.

Maria Sklodowska-Curie_fot. Grzegorz Hartfiel 1

Skłodowska na rowerze

Na ekrany wszedł kolejny film o silnej kobiecie.

Jackie-Natalie-Portman

Plamy krwi w HD

Wszyscy Amerykanie mogli zobaczyć na ekranie telewizora, jak pada postrzelony prezydent.

"Sztuka kochania", materiały prasowe

Kobieta, która pokazała Polakom, gdzie jest łechtaczka

Film o Wisłockiej to wypełnianie białych plam herstorii.

breadandroses_1

Chleba i róż!

O kobietach, które zainicjowały strajk w szwalniach Lawrence w stanie Massachusetts, trwający od stycznia do marca 1912 roku.

solidarnosc_wedlug_kobiet

Bo tak już jest (że kobiet Solidarności nie ma)

Dyskutują: Dunin / Krakowska / Michnik / Mosiewicz / Szaniawska / Szpakowska.

robotnica_z_kielnia_na_osiedlu_a

Dunin: Moje siostry komunistki?

Ich biografie przeczytam z ciekawością i wcale nie po to, żeby się od nich odcinać i demonstrować antykomunizm.

ulica_cioci_oli-6

Mrozik: Komunistki

Co jest tam takiego strasznego, że aż boimy się zajrzeć?

wlokniarki

Luty ’71 – pamiętajmy o łódzkich włókniarkach

Strajk lutego ’71 politycznie zamykał to, co otworzyło Wybrzeże. Dlaczego nie uczymy się o tym w szkole?

082-natalia_ll_sztuka_konsumpcyjna_1974done

Mistrzowie seksu [rozmowa z Agnieszką Kościańską]

Deklaracji wiary seksuologów nie będzie. Ale to konserwatywne środowisko – mówi Agnieszka Kościańska, autorka książki „Płeć, przyjemność i przemoc”.

pamietaj_zes_polka_napis_stocznia

Graff: Gdzie jesteś, polski feminizmie? Pochwała sporu i niejasności

Feminizm wyrósł z założycielskiej mitologii lat 90.

george_eliot_7

George Eliot był kobietą

Wśród jej wielbicieli są Freud, Henry James, Virginia Woolf i J.K. Rowling. Kim była George Eliot?

m

Wiśniewska: Donek sam w domu

Wątek Tuska niezadowolonego, że zostaje sam w domu, pojawia się w tej biografii kilka razy. Widać jest coś na rzeczy.

zolnierze

Wojsko i prostytucja

Wielu ekspertów zajmujących się prawami człowieka zastanawia się, w jaki sposób żołnierze mają zwalczać handel ludźmi, skoro sami są sprawcami i klientami.

megafon_free_press_pics

Penn: Co jest złego w byciu liderką?

Młodsze pokolenia pytają, dlaczego nie mówi się o przeszłości. To chyba dobra chwila na powrót do tematu kobiet w opozycji.

283900_286596281476810_254004454_n

Wiśniewska: Biografia w cieniu polityki

Naprawdę sukces Pienkowskiej to nie wywalczenie podwyżek w służbie zdrowia, a udowodnienie, że jest godna Borusewicza?

helisa

Podwójna helisa: historia sławy i grzechu

Otwieram Świąteczną Gazetę Wyborczą i oczom własnym nie mogę uwierzyć, bo zaraz na drugiej stronie czytam, że odkrywcami struktury chemicznej DNA byli James Watson i Francis Crick.

solidarnosc_wedlug_kobiet

Dla kogo ta wolność?

Odczuwamy na własnej skórze konsekwencje działań „Solidarności” bez kobiet, pozytywne i negatywne – mówią Marta Dzido i Piotr Śliwowski, autorzy filmu „Solidarność według kobiet”.

pochwalone

Pochwalone, czyli wkurzone dzieweczki i ochrypłe kukułeczki

O pewne rzeczy, które z perspektywy Warszawy wydają się oczywiste, trzeba tak naprawdę wciąż walczyć.

Zamknij