Seminarium: Tożsamość Ducha: Ruach? Spiritus? Geist? Spectre?
Prowadzenie: prof. Agata BIELIK-ROBSON
Celem seminarium będzie krytyczna lektura Zachodniej eschatologii Jacoba Taubesa, opatrzona dodatkowymi czytaniami tekstów, które albo zainspirowały samego Taubesa, albo już zainspirowanych jego rozważaniami nad „duchem historii“.Zachodnia eschatologia, rozprawa doktorska Taubesa z roku 1947, stanowi doskonałe i precyzyjne podsumowanie tez nowoczesnego żydowskiego mesjanizmu, którego wcześniejszymi przedstawicielami są także Ernst Bloch i Walter Benjamin. W swoim dziele Taubes dokonuje syntezy na miarę Hegla, jednocześnie poddając Hegla głębokiej krytyce. W jego ujęciu jedność myśli Zachodu, obejmująca i religijne objawienie, i grecką filozofię, spaja tajemnicza i obca „tożsamość Ducha“, który od zarania przewija się pod kolejnymi historycznymi manifestacjami: od hebrajskiej ruach, która unosi się nad powierzchnią wód; przez gnostycką pneumę, która wytwarza radykalną wewnętrzność ludzkiego podmiotu; przez Joachimicką wizję „nowej ery“, w której spiritus, ostatnia (i najbardziej rewolucyjna) z postaci Trójcy przejmie panowanie nad ziemią; aż po Hegla, którego Geist okazuje się antynomiczną zasadą dokonującą głębokiej transformacji bytu. Mesjańskie rozważania Taubesa podsumowują więc całą eschatologię Zachodu, zarazem otwierając możliwość nowych wariacji i kontynuacji: jedną z nich jest bez wątpienia próba późnego Derridy, który również podejmie wątek „tożsamości ducha“ w swojej pracy o Heglu (Glas) oraz Marksie (Spectres du Marx), gdzie Duch objawi się pod postacią Widma. Naszym zadaniem będzie przyjrzeć się tym próbom rozszyfrowania Ducha: jego engimatycznego przesłania i jego niepokojącej (w pozytywnym sensie tego słowa) obecności w dziejach.
Lektury:
Jakob Taubes, Occidental Eschatology
Karl Löwith, Od Hegla do Nietzschego
Karl Löwith, Dzieje powszechne i historia zbawienia
Gershom Scholem, Messianic Idea in Modernity
Ernst Bloch, The Spirit of Utopia
G. W. F. Hegel, Duch chrześcijaństwa i jego los
Soren Kierkegaard, Choroba na śmierć
Jacques Derrida, Glas
Jacques Derrida, Widma Marksa
Agata Bielik-Robson, Between Apocalypsis and Historiosophy:
Jacob Taubes on Modern Exodus
Informacje dla studentów:
Seminarium odbywa się co tydzień, w środy, w godzinach 18.00–19.30, począwszy od 17 października 2012.
Terminy spotkań:
2012 – 17, 24, 31 X; 7, 14, 21, 28 XI, 5, 12, 19 XII;
2013 – 9, 16, 23 I.
Ze względu na dobór lektur uczestnicy seminarium powinni znać język angielski na poziomie rozumienia tekstu naukowego.
Obowiązują zapisy według zasad ogłoszonych na www.instytut-studiow.pl.
Termin naboru mija 8 października 2012. Liczba miejsc ograniczona.
Udział w seminarium jest bezpłatny.
———————————
PROWADZENIE:
prof. Agata BIELIK-ROBSON (1966) – polska filozofka. Pracuje na Wydziale Teologii Uniwersytetu w Nottingham, jest członkinią Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Od lat współpracująca ze Stowarzyszeniem im. Stanisława Brzozowskiego, wielokrotnie publikowała w Wydawnictwie Krytyki Politycznej i piśmie „Krytyka Polityczna”. Autorka książek, m.in.: Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje (Universitas 2008), „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności (Universitas 2008), The Saving Lie: Harold Bloom and Deconstruction (Northwestern University Press, 2011).
