Seminaria Instytutu Krytyki Politycznej

Terry Eagleton i późny marksizm

Przedmiotem seminarium jest myśl współczesnego brytyjskiego filozofa i literaturoznawcy Terrego Eagletona. Rekonstrukcję poglądów autora Końca teorii – pisarza niesystemowego, odwołującego się do różnych idiomów teoretycznych i żywo uczestniczącego w debacie publicznej – potraktujemy jako punkt wyjścia do rozmowy nad kwestiami filozoficznymi o strategicznym znaczeniu dla współczesnej lewicy.
Eagleton, zgodnie z tytułem jego wydanych w 2001 roku wspomnień, to wszakże intelektualny gatekeeper: „portier” albo „odźwierny”, myśliciel stojący w przejściu i prowadzący czytelnika między obszarami, które zwłaszcza w myśli lewicowej często traktowane były jako rozłączne. Marksizm i chrześcijaństwo, etyka i polityka, liberalizm i socjalizm, teoria i praktyka, kultura i gospodarka. Zdaniem Eagletona dwudziestowieczna lewica zbyt często opowiadała się wyłącznie po jednej stronie każdej z tych „opozycji”, co uczyniło ją ślepą na szereg zagadnień o fundamentalnym znaczeniu dla ludzkiej egzystencji – takich jak śmierć, cierpienie, miłość, wiara, zło, poświęcenie itp.
W tym samym, humanistycznym duchu Eagleton odczytuje pisma Marksa, dające się jego zdaniem sprowadzić do kilku niewygodnych pytań: „Dlaczego kapitalistyczny Zachód zakumulował więcej zasobów, niż udało się to kiedykolwiek w historii, a zarazem wydaje się bezsilny w próbach przezwyciężenia biedy, głodu, wyzysku i nierówności? (…) Czy jest tak, jak sugeruje wrażliwy liberalny reformista, że po prostu jeszcze nie zabraliśmy się za oczyszczanie tych siedlisk ludzkiego nieszczęścia, lecz w końcu się tym zajmiemy? A może sensowniej jest utrzymywać, że istnieje coś w naturze samego kapitalizmu, co rodzi wykluczenie i nierówności równie nieuchronnie, jak Charlie Sheen staje się przyczyną plotek”.
Te i podobne pytania staną się przedmiotem naszego namysłu w drugiej części seminarium.
Tematy zajęć i literatura:
Późna lewica (22.10.12)
F. Jameson, Postmodernizm albo kulturowa logika późnego kapitalizmu, przeł. K. Malita, w: „Pismo literacko-artystyczne” 4/1988, s. 64-95.2.

Cóż po teorii? (05.11.12)
T. Eagleton, Koniec teorii, przeł. B. Kuźniarz, Warszawa 2012, s. 29-44,
T. Eagleton, The Significance of Theory, Oxford-Cambridge 1990, s. 24-38,
F. Jameson, Late Marxism, London-New York 1990, s. 246-252.3.

Samotność i socjalizm (19.11.12)
T. Eagleton, Koniec teorii, dz. cyt., s. 101-163.

Psychoanaliza i teologia (03.12.12)
T. Eagleton, Trouble with Strangers. A Study of Ethics, Malden, Ma.–Oxford
2009, s. 247-272,
P. Sloterdijk, Gniew i czas. Esej polityczno-psychologiczny, przeł. A. Żychliński, Warszawa 2011, s. 7-27.

Miłość polityczna (17.12.12)
T. Eagleton, Trouble with Strangers. A Study of Ethics, dz. cyt., s. 273-316.

Czy Marks miał rację? (14.01.13)
T. Eagleton, Why Marx Was Right?, New Haven-London 2011, s. 211-237,
K. Marks, Kapitał, Książka i Wiedza, Warszawa 1951, s. 660-699 (chodzi o rozdział Ogólne prawo akumulacji kapitalistycznej),
S. Žižek, Kruchy absolut, przeł. M. Kropiwnicki, Warszawa 2009, s. 21-30.


Informacje dla studentów:
Seminarium odbywa się co dwa tygodnie, w poniedziałki, w godzinach 18.00–19.30,
począwszy od 22 października 2012.
Terminy spotkań:
2012 – 22 X, 5, 19 XI, 3, 17 XII;
2013 – 14 I.
Ze względu na dobór lektur uczestnicy seminarium powinni znać język angielski 
na poziomie rozumienia tekstu naukowego.
Obowiązują zapisy według zasad ogłoszonych na www.instytut-studiow.pl.
Termin naboru mija 8 października 2012. Liczba miejsc ograniczona.
Udział w seminarium jest bezpłatny.
dr Bartosz KUŹNIARZ (1979) – filozof, socjolog, eseista i tłumacz. Pracuje w Zakładzie Filozofii Współczesnej i Społecznej na Uniwersytecie w Białymstoku. Autor książek Goodbye Mr. Postmodernism. Teorie społeczne myślicieli późnej lewicy (Toruń 2011, „Monografie FNP”) oraz Pieniądz i system. O diable w gospodarce(Kraków 2006). Publikował m.in. w „Odrze”, „Krytyce Politycznej”, „Kulturze i społeczeństwie”, „Er(r)go”, „Czasie kultury”, „Kronosie” oraz prasie codziennej. Interesuje się współczesną teorią społeczną oraz zjawiskami z pogranicza filozofii, socjologii i ekonomii.

__
Przeczytany do końca tekst jest bezcenny. Ale nie powstaje za darmo. Niezależność Krytyki Politycznej jest możliwa tylko dzięki stałej hojności osób takich jak Ty. Potrzebujemy Twojej energii. Wesprzyj nas teraz.

Zamknij