Uznanie lokalnych konwencji za podstawę kształtowania zbiorowego ładu było ważnym momentem przekształcającym reguły krytyki społecznej. Przekonanie, że świat konstruowany jest na bazie kulturowych znaczeń przez podmioty zdolne zapanować nad wymiarem symbolicznym stanowiło obietnicę przełamania impasów związanych z krytyką opartą o poszukiwanie obiektywnych i pewnych praw rozwoju historycznego. Dziś wyraźne stają się ograniczone możliwości tak rozumianego konstruktywizmu zarówno jeśli chodzi o rozumienie społecznego świata jak i możliwości jego zmiany. Przekonanie, że jednostki same kształtują swój świat stało się elementem hegemonii kulturowej włączając poszukiwanie autonomii w systemowe mechanizmy kontroli. Perspektywy koncentrujące się z kolei na tropieniu stosunków władzy w systemach symbolicznych zastąpiły nadzieję na odzyskanie przez ludzi wpływu na kulturę wyrafinowaną demaskacja zdającą sprawę z bezalternatywności stosunków dominacji.
Coraz bardziej zaznacza się w dzisiejszej teorii społecznej poszukiwanie nowych źródeł dla społecznej krytyki. Różnorodne perspektywy łączy dystans zarówno do konstruktywizmu opierającego się na kulturowych konwencjach jak i do obiektywizmu. Wyczuwalny jest w nich nacisk na poszukiwanie i analizę ustanawiania wartości w różnych obszarach świata społecznego. Wartość powstaje na przecięciu tego, co społeczne i tego, co niespołeczne nie sprowadzając się ani do konwencji ani do czystej zewnętrzności. Zagadnienia takie jak życie, technologia, ryzyko i bogactwo rozważane są jako rzeczywistość powstająca w szeregu prób i konfliktów. Krytyka odchodząc nieco od dawnych pojęć emancypacji i autonomii poszukuje sposobów na zmianę społecznych realiów przez odwołanie do kategorii sieci i dostępu.
Plan spotkań i lektury:
1. M. Foucault Narodziny kliniki, tłum. P. Pieniążek, KR, Warszawa 1999, s. 19-40
M. Foucault Bezpieczeństwo terytorium populacja, tłum. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 23-48
Ekonomia
2. K. Marks Kapitał MED., T. 23, Książka i Wiedza, Warszawa 1968, s. 169-230
3. K. Polanyi Wielka transformacja, tłum. M. Zawadzka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 53-68, 83-92
F. Braudel Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm, T II. Gry wymiany, tłum. E. Żółkiewska, PIW, Warszawa 1992, s. 115-205
4. L. Boltanski, L. Thevenot On Justification, tłum. C. Porter, Princeton University Press, Princeton and Oxford, s. 23-62, 193-212
5. G. Bai Efficiency, Culture and Politics: the Transformation of Japanese Management in 1946–1966 [w:] M. Callon The Laws of the Market Blackwell, Oxford, 1998
P. Miller The Margins of Accounting [w:] M. Callon The Laws of the Market Blackwell, Oxford, 1998
6. M. Grannovetter The Making of Industry [w:] M. Callon The Laws of the Market Blackwell, Oxford, 1998
H. Dumez, A. Jeunemaitre The Unlikely Encounter between Economics and a Market the Case of a Cement Industry [w:] M. Callon The Laws of the Market Blackwell, Oxford, 1998
7. L. Boltanski, E. Chiapello The New Spirit of Capitalism, tłum. G. Elliott, Verso, London, New York 2005, s. 4-50
8. L. Boltanski, E. Chiapello The New Spirit of Capitalism, tłum. G. Elliott, Verso, London, New York 2005, s. 100-150, 217-255
9. L. Boltanski, E. Chiapello The New Spirit of Capitalism, tłum. G. Elliott, Verso, London, New York 2005, s. 345-418
Życie
10. G. Agamben Homo sacer, tłum. M. Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008, s. 169-246
11. J. Butler Precarious Life Verso, London, New York 2004, s. 19-49, 128-151
12. L. Boltanski La condition foetale, Gallimard, Paris 2004, s. 171-215
R. Wasserstrom Status płodu [w:] W. Galewicz Początki ludzkiego życia, Universitas, Kraków 2010
13. A. M. Mol The Body Multiple Duke University Press, Durham and London 2002, s. 29-84
14. E. Sjorgen, C.-F. Helgesson Health Economics and Medicine in the Shaping of Swedish Markets for Subsidized Pharmaceutics w: M. Callon, Y. Millo, F. Muniesa Market Devices, Blackwell, Oxford 2007
15. A. Petryna The Life Exposed. Biological Citizens after Chernobyl, Princeton University Press, Princeton and Oxford, s. 1-33, 82-148
Wiedza
16. E. Evans-Pritchard Czary, wyrocznie i magia u Azande tłum. S. Szymański, PIW, Warszawa 2008, s. 37-47, 117-161
17. E. Havelock Wstęp do Platona tłum. P. Majewski, Wydawnictwa UW, Warszawa 2007, s. 33-67, 317-352
18. R. Collins Sociology of Philosophies. A Global Theory of Intellectual Change, Harvard University Press, Cambridge 2000, s. 80-130
19. R. Collins Sociology of Philosophies. A Global Theory of Intellectual Change, Harvard University Press, Cambridge 2000, s.618-687
20. G. Brucker Reinessance Florence, University of California Press, Berkeley 1986, s. 1-88, 213-255
21. J. Lukacs Budapest 1900, Grove Press, 1994, s. 67-107, 137-186
22. R. Florida Narodziny klasy kreatywnej, tłum. T. Krzyżanowski i M. Penkala, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 221-324
R. Harvey Bunt miast, Bęc Zmiana, Warszawa 2012, tłum. Praktyka Teoretyczna, s. 102-158
23. B. Latour Science in Action, Harvard University Press, Cambridge 1987, s. 1-62, 179-213
24. A. M. Mol The Body Multiple, Duke University Press, Durham and London 2002, s. 151-184
25. L. Boltanski On Critique, Polity Press, Cambridge 2012, s. 39-82
26. L. Boltanski On Critique, Polity Press, Cambridge 2012, s. 129-174, 223-237
Lektury:
Luc Boltanski, Eve Chiapello The New Spirit of Capitalism
Luc Boltanski, De la critique
Paul Rabinow, Anthropos Today
Bruno Latour, Polityka natury
Judith Butler, Ramy wojny
Michel Foucault, Narodziny neoliberalizmu
Michel Callon, Market devices
Donald McKenzie, An Engine not a Camera
Ulrich Beck, World Risk Society
Niklas Luhman, Risk. Sociological Theory
Michael Walzer, Sfery sprawiedliwości
Informacje dla studentów :
Seminarium odbywa się co tydzień, w czwartki, w godzinach 18.00–19.30,
począwszy od 7 marca 2013.
Terminy spotkań w 2. semestrze:
7.03, 14.03, 21.03
4.04, 11.04, 18.04, 25.04
9.05, 16.05, 23.05
6.06
Ze względu na dobór lektur uczestnicy seminarium powinni znać język angielski
na poziomie rozumienia tekstu naukowego.
dr Maciej GDULA (1977) – socjolog, pracownik Instytutu Socjologii UW. Zajmuje się teorią społeczną i badaniem systemu klasowego. Badał i popularyzował teorię P. Bourdieu, N. Luhmanna i B. Latoura. W swoich badaniach nad klasami koncentrował się na wzroście roli klasy średniej jej związkach z instytucjami państwowymi i publicznymi. W latach 2005–2010 był członkiem zarządu Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego. Opublikował m.in.: Trzy dyskursy miłosne (2009), Style życia i porządek klasowy w Polsce(2012, wspólnie z P. Sadurą).
