Rewolucji informacyjnej, medialnej czy sieciowej – jakkolwiek chcemy ją nazwać – nie ogłaszał huk walących się murów, stukot maszyn, dudnienie żołnierskich butów. Jej pieśnią i bojowym zawołaniem były hasła ogłaszające nadejście nowego społeczeństwa (usieciowionego, informacyjnego, cyfrowego) – i tyle rzeczywiście miała wspólnego z poprzednimi rewolucjami. Cała reszta, jak przypomina znane francuskie powiedzenie, im bardziej się zmieniała, tym bardziej pozostawała taka sama – mówi coraz głośniejsza dziś krytyka „najfajniejszej rewolucji w dziejach”. Rewolucja ta nie zmieniła przecież stosunków władzy, nie zburzyła żadnego pałacu, nie zaprowadziła nowego porządku, była tylko kolejną przyjazną maską globalnego dyktatu nierówności, wyzysku, przywileju jednego procenta. A może właśnie zrobiła to wszystko i jeszcze więcej, a negowanie tej wielkiej zmiany jest ostatnim tchnieniem technofobii i konserwatyzmu? – mówią inni, wskazując na społeczne innowacje, rewolucyjne demokratyczne ruchy na całym świecie i „ekonomię dzielenia się”, kwitnącą nie tylko w Krzemowej Dolinie, ale już właściwie wszędzie, gdzie istnieje nieskrępowany dostęp do internetu. Sieci – pomyślanej jako nowy sposób organizacji społeczeństwa, gospodarki, relacji międzyludzkich – wciąż towarzyszy kuszący rewolucyjny słownik i metaforyka, to pewne. Ale czy doczekała sie swojej polityki? – o to właśnie chcemy zapytać.
Polityka sieci to projekt seminarium eksperymentalnego – traktujący założenia o horyzontalności, rozproszeniu i nieustannej zmienności praktyk sieciowych jako praktyczny punkt wyjścia do rozmowy o dzisiejszym internecie, technologiach komunikacyjnych i polityce. To propozycja, by czytać komiksy science-ficton razem z Fragmentem o maszynach Marksa, by zapytać jak handel bawełną w XIX w. łączy się z rynkiem aplikacji w XXI w., by obejrzeć Ghost in the Shell ze wskazówkami Rosi Braidotti i pomyśleć, czy seksualne utopie i dystopie Charlesa Fouriera to wciąż za mało dla wszystkożernego kapitalizmu afektywnego. To z jednej strony jedynie wprowadzenie – bo dziś tylko Google wie wszystko – a z drugiej ucieczka naprzód i zadanie pytań, na które nikt nie zna przekonywującej odpowiedzi.
1,5 godzinne seminarium będzie miało charakter dyskusji otwartej, z udziałem gości (wśród których znajdą się analityczki, badaczki, pisarze i prawniczki, stawiające prowokujące i nieoczywiste pytania o to, gdzie – jeśli w ogóle – widać internetową rewolucję) i każdorazowo w oparciu o „sieciowy” i otwarty zestaw lektur – filmy i anime, internetowe wykłady i cyfrowe archiwa, projekty artystyczne i książki, klipy z youtube i gry wideo.
Program zorganizowany w ramach Uniwersytetu Krytycznego we współpracy z Instytutem Studiów Zaawansowanych.
TEMATY SPOTKAŃ W SEMESTRZE ZIMOWYM:
15 października
Czy wiesz czym jest (po)nowoczesność? PSYCHOZABAWA
Spotkanie wprowadzające wokół pojęć (po)nowoczesności, sieci, polityczności i spektaklu. Dyskusja otwarta.
Proponowane lektury:
* Darin Barney, Społeczeństwo sieci, przeł. Marcin Fronia, Sic!, Warszawa 2008
rozdz. 1. Społeczeństwo Sieci str. 8 – 45
rozdz. 4. Polityka Sieci str. 128 – 155
* Chantal Mouffe, Polityczność, przeł. Joanna Erbel, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008
Wprowadzenie i rozdz. 1 Polityka i polityczność, str. 15-50
* Astra Taylor, The People’s Platform: Taking Back Power and Culture in the Digital Age, Metropolitan Books, Nowy Jork, 2014
Wstęp i rozdz. 1. A Peasant’s Kingdom – http://tinyurl.com/q4jyfbe
* McKenzie Wark, Spektakl dezintegracji, przeł. Katarzyna Makaruk, wyd. Bęc Zmiana, Warszawa 2014
rozdz. 1. Coraz szersze kręgi, str. 11-28
29 października
Społeczeństwo nadzoru: geneza i skutki.
Spotkanie z udziałem Katarzyny Szymielewicz (Fundacja Panoptykon i European Digital Rights Coalition).
Proponowane lektury:
* wybrany rozdział z: Michel Foucault, Narodziny Biopolityki. Wykłady w College de France 1978/1979, wyd. polskie w przekładzie Michała Herera, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011 lub wydanie angielskie w przekładzie Grahama Burchella, Palgrave McMillan, Houndsmills-Nowy Jork 2008
* rozdział 2. Jonathan Crary, 24/7, Verso, Londyn 2013
* Jewgen Morozow (Evgeny Morozov) Pogoń mnie aż stracę oddech, „GW” 08.08.2014 – http://tinyurl.com/mysvcvt
* Peter Galison, Szpiegowane „ja”, „Dziennik Opinii”, 26.07.2014 – http://tinyurl.com/mrph36m
* Suzanne Moore, When states monitored their citizens, we used to call them authoritarian…, „The Guardian”, 3.07.2013 – http://gu.com/p/3h3m9
* wybrany film, odcinek serialu bądź pozycja książkowa (fabuła):
– Matrix, Atlas Chmur, Raport Mniejszości, Życie na podsłuchu
– Black Mirror, Orphan Black, Homeland
– Rok 1984, Nowy Wspaniały Świat
12 listopada
Społeczeństwo Nadzoru [kontynuacja]
Na zajęciach będących kontynuacją poprzedniego spotkania z udziałem Katarzyny Szymielewicz będziemy rozmawiać o reprezentacjach społeczeństwa nadzoru w popkulturze. Na to spotkanie nie ma propozycji żadnych lektur książkowych, ponieważ – jak wspólnie ustaliliśmy ostatnim razem – będziemy odnosić się do szerokiego kanonu (od 1984 Orwella i Nowego Wspaniałego Świata Huxleya po Matrixa, Życie na podsłuchu, Truman Show a na nowych serialach w rodzaju Black Mirror, Orphan Black czy Homeland kończąc). Spotkanie ma charakter dyskusji otwartej. Pytanie, jakie chciałbym zaproponować to: co widać, a czego nie widać, czyli czy Matrix na ekranie pozwala nam rozplątać matrix nadzoru?
26 listopada
Solucjonizm i mesjanizm, czyli: czy Dolina Krzemowa przypilnuje ciepłej wody w kranie?
Spotkanie poświęcone tematowi, który budził kontrowersje od początku semestru, czyli „magicznym” rozwiązaniom technologicznym, które odpowiadają – lub dobrze udają, że odpowiadają – na deficyty demokracji, niesprawne procedury i zwyczajne upierdliwości życia codziennego. Od „demokracji sieciowej” po „inteligentne kosze na śmieci”. Chciałbym zaproponować, abyśmy wspólnie zastanowili się, co dziś znaczy innowacyjność, czy projekty aplikacji i technologicznych udogodnień, o których czytamy, faktycznie realizują obietnice sprawdzonego zarządzania, czy raczej są owocem kolejnej bańki spekulacyjnej oraz czy bardziej potrzebujemy dobrego transportu publicznego czy car-poolingu – i co tak naprawdę symbolizuje jedno i drugie.
Propozycje lektur:
* wybrany rozdział lub całość To Save Everything, Click Here Evgeny Morozova – http://tinyurl.com/kvm33et
* wybrany rozdział lub całość Demokracji Nieufnych Iwana Krastewa (przeł. Michał Sutowski, wyd. Krytyki Politycznej, 2013) – http://tinyurl.com/pxdda4p, również w postaci wykładu do obejrzenia za pomocą platformy TED, co polecam http://tinyurl.com/oqfmo83 lub w postaci minibooka na Kindle http://amzn.to/10S4k8z
* Innowacje na peryferiach, rozmowa z Anną Nacher – http://tinyurl.com/os43zfu
* Tylko w miastach nadzieja!, rozmowa z Benjaminem Barberem – http://tinyurl.com/pn4vulk
* Solucjonizm jest również stałym tematem felietonów Evgeny Morozova, które ukazują się regularnie w Magazynie Świątecznym GW, również polecam. – http://tinyurl.com/mysvcvt
10 grudnia
Kultura, chmura, sztuczna inteligencja i radykalna cena
Jakie są losy kultury, wiedzy i dziedzictwa (adudiowizualnego, pisemnego, oralnego, technicznego) w świecie, gdzie – jak się nam mówi – każda kolejna kopia nic już nie kosztuje, a darmowość i nieodpłatność jest kierunkiem w jakim wydają się podążać rynki? Czy wszystko faktycznie jest „za darmo”, jak pisał niedawno inwestor i poczytny specjalista od ekonomii 2.0 Chris Anderson? Czy wolne licencje zaprowadzą wolność – od rynku, pośredników, strażników praw i cenzorów? Czy epoka „darmowej” kultury oznacza już tylko „darmowych” pisarzy, dziennikarki i artystów?
Proponowane lektury:
* Film Google and the World Brain – postaram się zapewnić kopię i/lub pokaz przed zajęciami, ale dopóki nie znajdę sposobu na udostępnienie olbrzymiego pliku, proszę rozejrzeć się za możliwością obejrzenia go w sobie najlepiej znanych źródłach.
* Esej Charlesa Leadbeatera Cloud Culture, dostępny nieodpłatnie i na wolnej licencji pod poniższym adresem – http://tinyurl.com/nvf6vuu. Książkę można pobrać w postaci pliku .pdf i ebooka na czytniki na stronie projektu Counterpoint http://counterpoint.uk.com/reports-pamphlets/cloud-culture/
* Wykład Lawrence’a Lessiga Re-examining the remix do obejrzenia i posłuchania na platformie TED – http://www.ted.com/talks/lessig_nyed
21 stycznia
Kto trzyma rękę na czerwonym przycisku? Innowacje i monopole.
Jak wygląda cykl innowacyjności i czy istnieje życie poza monpolem?
Proponowane lektury:
* Tim Wu, The Master Switch. Wstęp i rozdz V, o internecie. – https://www.dropbox.com/sh/fhl3l933oeso91a/AAAf5i5KgbFElmtZVObfAxOKa
* Tim Wu discusses Master Switch. Wykład na YouTube – http://youtu.be/ij76dh_340w
_________
TEMATY SPOTKAŃ W SEMESTRZE LETNIM:
11 lutego
Hakerki, Przestępcy, Politycy, Terrorystki. O Anonymous
Czy (a raczej „jak?”) hakowanie realizuje się jako walka polityczna, co wspólnego mają Anonymous z sytuacjonistami, kto jest dziś terrorystą i czy istnieje prawdziwie „sieciowa” tożsamość – o to wszystko zapytamy na zajęciach poświęconych Anonymous i antropologii ruchu społecznego, jaką na podstawie działalności hakerek i hakerów przeprowadziła Gabriella Coleman w swojej nowej książce Hacker, Hoaxer, Whistleblower, Spy.
Proponowane lektury:
* Gabriella Coleman, Hacker, Hoaxer, Whistleblower, Spy – pdf, epub, mobi – https://www.dropbox.com/sh/iaf9goaspomxgko/AAD6…
* Cory Doctorow, What real hacker work looks like – http://www.spectator.co.uk/?p=9373852 Recenzja H,H,W,S.
* Gabriella Coleman, Black Transparency – http://wp.me/p3yD6R-1mD. Wywiad wideo.
* Film We Are Legion. The Story of Hacktivists – http://youtu.be/lSqurTMe7Rw
…i nie tylko, szeroki zasób materiałów znajduje się także na stronie Gabrielli Coleman [http://tinyurl.com/kg36v28] i na wszelkich agregatorach multimediów (od Youtube począwszy), do przeszukania których zachęcam.
25 lutego
„Wszystko dla waszego dobra”. Pornografia, panika moralna i kontrola internetu 2010-2015
Od momentu, gdy premier Wielkiej Brytanii David Cameron ogłosił plany filtrowania pornografii, do pomysłu zakazania szyfrowania minęły mniej niż dwa lata. Równolegle różne ustawy i projekty kontroli treści przygotowywał i realizował rząd Francji. I oczywiście polscy posłowie i posłanki, przedstawiciele ministerstw i organizacji lobby’ingowych. Czasem chodziło o pornografię, czasem tylko o treści pedofilskie, nierzadko pojawiał się terroryzm.
Czy ta trajektoria była „oczywista” od początku, czy wpłynęły na nią różne, nieprzewidziane okoliczności polityczne i społeczne? Czy te pomysły mają sens? Jakie stoją za nimi racje? Czy mogą się udać? Jakimi środkami realizuje się dziś kontrola w internecie i czy demokratyczne społeczeństwa powinny się ku niej przychylać w sytuacjach wyjątkowych czy powiedzieć zdecydowane nie? Czy w cenzurze chodzi naprawdę o przedmiot jej podlegający (treści) czy samą prawną i technologiczną władzę, jaka za cenzurą stoi?
11 marca
Akceleracja i przyszłość, czyli jak wyjść z teraźniejszości?
Jak skonstruowaliśmy sobie przyszłość i jak do niej dojść?
Proponowane lektury:
* Franco Bifo Berardi After Future – ttps://www.dropbox.com/sh/il9esu0bh5bi93s/AABWIyyWhg8BEGBwOfKbWqyGa – część I. Introduction lub całość
* #Accelerate Manifesto – http://criticallegalthinking.com/2013/05/14/accelerate-manifesto-for-an-accelerationist-politics/
25 marca
Kontynuacja dyskusji ze spotkania Akceleracja i przyszłość, czyli jak wyjść z teraźniejszości?
Informacje dla studentek i studentów:
Seminarium odbywa się co 2 tygodnie, w środy, w godzinach 18.00-19.30, począwszy od 15 października 2014.
Terminy spotkań w semestrze zimowym:
2014: 15.10, 29.10, 12.11, 26.11, 10.12;
2015: 7.01, 21.01.
Terminy spotkań w semestrze letnim:
2015: 11.02, 25.02, 11.03, 25.03, 8.04, 22.04, 6.05, 20.05, 3.06.
Ze względu na dobór lektur uczestnicy i uczestniczki seminarium powinni znać język angielski w stopniu umożliwiającym pracę z tekstem akademickim.
Obowiązują zapisy według zasad ogłoszonych na www.instytut-studiow.pl.
Termin naboru mija 2 października 2014. Liczba miejsc ograniczona. Udział w seminarium jest bezpłatny.
Jakub Dymek – kulturoznawca i tłumacz, absolwent MISH UWr, Gender Studies PAN i nauk politycznych na Uniwersytecie Karoliny Północnej (UNCG), redaktor Dziennika Opinii Krytyki Politycznej, autor tekstów o polityczności sztuki, pornografii i nowych technologii. Na Uniwersytecie Krytycznym prowadzi również cykl wykładów Pornografia i Nowoczesność.
