Celem seminarium będzie zapoznanie się z myślą Ernsta Blocha, filozofa, który silnie wpłynął na Waltera Benjamina, Teodora Adorno i Slavoja Zizka. Przeczytamy wybrane fragmenty z Ducha utopii, Zasady nadziei oraz Śladów, skupiając się najsilniej na późnej i stosunkowo najmniej znanej pozycji Blocha, napisanej już w latach 60., pt. Ateizm w chrześcijaństwie. W książce tej Bloch w najbardziej przystępny sposób objaśnia swoją antropocentryczną wykładnię objawienia, gdzie istotą religii okazuje się nie służba nie-ludzkiemu Bogu, lecz wybraństwo człowieka w ramach przymierza.
W ujęciu Blocha religia to pierwszy język krytyczny, którego celem jest dekonstrukcja pojęcia władzy. Przejście od sacrum pogańskiego do nowej formuły świętości, którą dyktuje objawienie, pokrywa się u niego z przejściem od bezrefleksyjnego uwielbienia hierarchicznej władzy do krytycznego zakwestionowania wszelkiej hierarchii. Dokładnie zatem odwrotnie niż Carl Schmitt, dla którego polityczność teologii zawiera się właśnie w podtrzymaniu wizji nieludzkiego Boga jako wszechmogącego i kapryśnego suwerena, Bloch odsłania politczny wymiar języka religijnego w jego antyhierarchicznej subwersji. Wychodząc od Księgi Hioba, idąc przez ewangelie, a następnie listy świętego Pawła, kończąc zaś na teoretykach reformacji, Bloch pokazuje subwersywny potencjał judeochrześcijaństwa jako najstarszego humanizmu, wartego podtrzymania także i teraz, w epoce, kiedy świecko-oświeceniowe źródła humanizmu wysychają, ustępując miejsca myśli radykalnie i agresywnie antyhumanistycznej.
Lektury podstawowe:
Ernst Bloch, Atheism in Christianity
Ernst Bloch, The Spirit of Utopia (fragmenty)
Ernst Bloch, Ślady
Ernst Bloch, The Principle of Hope (fragmenty)
Lektury pomocnicze:
Carl Schmitt,Teologia polityczna
Slavoj Zizek, Kukła i karzeł. Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa
Informacje dla studentek i studentów:
Seminarium odbywa się co dwa tygodnie, w środy, w godzinach 18.00–20.00, począwszy od 16 października 2013.
Terminy spotkań:
2013 – 16, 30 X; 13, 27 XI, 11 XII;
2014 – 8, 15 I.
Ze względu na dobór lektur uczestnicy i uczestniczki seminarium powinni znać język angielski na poziomie rozumienia tekstu naukowego.
Obowiązują zapisy według zasad ogłoszonych na www.instytut-studiow.pl. Termin naboru mija 29 września 2013. Liczba miejsc ograniczona. Udział w seminarium jest bezpłatny.
prof. Agata BIELIK-ROBSON (1966) – polska filozofka. Pracuje na Wydziale Teologii Uniwersytetu w Nottingham, jest członkinią Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Od lat współpracująca ze Stowarzyszeniem im. Stanisława Brzozowskiego, wielokrotnie publikowała w Wydawnictwie Krytyki Politycznej i piśmie „Krytyka Polityczna”. Autorka książek, m.in.: Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje (Universitas 2008), „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności (Universitas 2008), The Saving Lie: Harold Bloom and Deconstruction (Northwestern University Press, 2011).