Seminaria Instytutu Krytyki Politycznej

Bioetyka w działaniu

W ramach seminarium proponuję autorski przegląd najciekawszych zagadnień z dziedziny bioetyki. Refleksja o charakterze etycznym zostanie poszerzona o zagadnienia prawne i rozważania socjologiczno-polityczne. Będziemy więc mówić o standardach etycznych w medycynie, ale interesować nas będzie także to, w jaki sposób standardy te są tworzone, następnie tłumaczone na język prawa i w końcu egzekwowane.

W pierwszym semestrze proponuję rozmowę o przemianach, jakie w ostatnim półwieczu zaszły w sposobie uprawiania medycyny oraz o wpływie, jakie zmiany te miały na pacjentów i lekarzy. Poddamy analizie pojęcie świadomej zgody – pod kątem możliwości, jakie wraz z jego wprowadzeniem otworzyły się przed pacjentami, ale także ograniczeń wynikających z wąskiego ujęcia autonomii na gruncie praktyki medycznej.
Wspólnie zastanowimy się także nad tym, czy nasze dzisiejsze autonomiczne decyzje mogą być rzutowane w przyszłość. Dyskutować więc będziemy na temat rozmaitych form tzw. dyrektyw na przyszłość, czyli usankcjonowanych prawnie sposobów na zapewnienie sobie, że nasze życzenia odnośnie rodzaju i zakresu opieki medycznej będą respektowane także w przyszłości.
Porozmawiamy też o tym, czy istnieją rozsądne ograniczenia, jakim powinna podlegać autonomia pacjentów – co zrobić z tymi, którzy na skutek choroby bądź własnego stylu życia stanowią zagrożenie zdrowotne dla siebie lub innych osób?
Zadamy sobie także pytanie o to, czy autonomii pacjentów powinna, jak postulują niektórzy, odpowiadać równie szeroka autonomia lekarzy – czy lekarzowi wolno jest odmówić wykonania zabiegu, którego pragnie pacjent, a jeśli tak, z jakich powodów może to uczynić? Podyskutujemy też o „klauzuli sumienia” – szczególnym rozwiązaniu prawnym, które stało się obecnie przedmiotem sporów i które budzi wiele skrajnych emocji.
Na zakończenie zadamy sobie pytanie o naturę zawodu lekarza oraz zakres obowiązków związanych z jego wykonywaniem. W szczególności interesować nas będzie pytanie o zakres praw pracowniczych przysługujących lekarzom, a w tym prawo do strajku. Liczne i różnorodne formy protestów podejmowanych przez przedstawicieli zawodów medycznych w ciągu ostatniego dziesięciolecia uczyniły to pytanie szczególnie aktualnym.

W drugim semestrze będę chciała stworzyć dla Państwa autorski przewodnik po najciekawszych zagadnieniach współczesnej bioetyki. Powrócimy więc do jednego z najbardziej znanych i najczęściej dyskutowanych sporów w dziedzinie bioetyki, jakim jest spór o moralną dopuszczalność przerywania ciąży. Zamiast jednak powtarzać dobrze znane argumenty obu stron sporu, przyjrzymy się historii polskich regulacji prawnych w tej dziedzinie oraz czynnikom społecznym i politycznym, które decydowały o treści tych przepisów. Postaramy się zbadać, czy ustawodawstwo i praktyka sprzed roku 1993 były rzeczywiście tak liberalne jak to się nieraz twierdzi oraz jak wygląda dzisiejsza praktyka w tym zakresie, pod rządami znacznie bardziej restrykcyjnej ustawy.
W drugiej kolejności będę chciała wraz z Państwem przyjrzeć się istocie dyskusji o moralną ocenę medycznych ingerencji w sferę ludzkiej prokreacji. Będziemy rozmawiać o in vitro, ale także o innych formach „nietypowych rodzin” i źródłach społecznego oporu przeciwko przyznaniu im prawa do istnienia.
Przyjrzymy się też bliżej genetyce, z rozwojem której wiąże się obecnie ogromne nadzieje, ale która budzi także szereg zastrzeżeń i lęków. Będziemy mówić o testach prognostycznych i ich rozmaitych formach oraz o etycznych standardach nakładanych na sposób ich wykonywania.
Interesować nas będzie także społeczny wymiar praktyki medycznej i pytanie o sprawiedliwy sposób podziału środków przeznaczonych na opiekę zdrowotną. Na przykładzie rozmaitych regulacji i programów w dziedzinie transplantacji pokażę Państwu różnorodność i złożoność rozwiązań w tej dziedzinie. Wspólnie zastanowimy się, czy któreś z nich wydają nam się bardziej „moralne” niż inne.

Zajęcia będą łączyły w sobie elementy wykładu, ustrukturyzowanej dyskusji oraz warsztatów, na których będziemy ćwiczyć przekładanie teoretycznych treści normatywnych na język i praktykę współczesnej medycyny.
Do udziału w seminarium zapraszam wszystkie osoby, które interesują się zagadnieniami z zakresu bioetyki oraz takie, które chciałyby doświadczyć bioetyki w jej najbardziej praktycznej formie, poznać sposób, w jaki kształtuje i jest kształtowana przez praktykę medyczną.

Informacje dla studentek i studentów:
Seminarium odbywa się co 2 tygodnie, w czwartki, w godzinach 16.30-19.30, począwszy od 23 października 2014.

Terminy spotkań w semestrze zimowym:
2014:
23.10, 6.11, 20.11, 4.12, 18.12;
2015: 15.01.

Terminy spotkań w semestrze letnim:
2015: 
26.02, 12.03, 26.03, 16.04, 30.04, 14.05, 28.05.

Ze względu na dobór lektur uczestnicy i uczestniczki seminarium powinni znać język angielski na poziomie rozumienia tekstu naukowego.

Obowiązują zapisy według zasad ogłoszonych na www.instytut-studiow.pl. 
Termin naboru mija 2 października 2014. 
Liczba miejsc ograniczona.
Udział w seminarium jest bezpłatny.

dr Weronika Chańska – doktor nauk humanistycznych; adiunkt w Zakładzie Filozofii i Bioetyki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego; absolwentka studiów z zakresu filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz Szkoły Praw Człowieka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka; od 2011 r. członkini Komitetu Bioetyki przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk; autorka wielu prac z zakresu bioetyki, w tym książki Nieszczęsny dar życia. Filozofia i etyka jakości życia w medycynie współczesnej (Wrocław 2009); współredaktorka (wraz z J. Różyńską) tomu Bioetyka (Warszawa 2013).

__
Przeczytany do końca tekst jest bezcenny. Ale nie powstaje za darmo. Niezależność Krytyki Politycznej jest możliwa tylko dzięki stałej hojności osób takich jak Ty. Potrzebujemy Twojej energii. Wesprzyj nas teraz.

Zamknij