Trump chciałby znów rządzić Ameryką, ale miniony rok pokazał, że ma już w partii następców. Autorski przegląd najważniejszych wydarzeń 2022 roku w USA przygotowała Agata Popęda.
Podobnie jak w Europie, w Ameryce rok 2022 był rokiem ukraińskim, bo zarówno serca amerykańskiego narodu, jak i kieszenie amerykańskiego przemysłu zbrojeniowego zostały poważnie zaangażowane w obronę Ukrainy, która dla Amerykanów stanowi teoretycznie bezpieczną formę znanego i lubianego konfliktu amerykańsko-rosyjskiego.
Po ataku Rosji na Ukrainę 24 lutego prezydent Biden nałożył kolejne sankcje wymierzone w rosyjską gospodarkę. Kilka dni później Stany Zjednoczone przeznaczyły 600 milionów dolarów na pomoc zbrojeniową dla Ukrainy i zapowiedziały wykluczenie rosyjskich banków z systemu płatniczego SWIFT, co nastąpiło w maju tego samego roku. W kwietniu Kongres jednomyślnie zakazał importu ropy, gazu i węgla z Rosji. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski odwiedził Waszyngton 21 grudnia i przemawiał w Kongresie, prosząc o więcej pomocy. Do końca 2022 USA przeznaczyły dla Ukrainy około 500 miliardów dolarów.
czytaj także
Drugim najważniejszym tematem, który zdominował Amerykę, była kwestia aborcji.
2 maja amerykańskie media opublikowały szkic opinii Sądu Najwyższego, która podważała federalne prawo kobiet do aborcji, wprowadzone wyrokiem tegoż sądu w 1973 roku. Publikacja sama w sobie była szokiem, bo stanowiła pierwszy w historii wyciek z instytucji Sądu Najwyższego, lecz jednocześnie przygotowała Amerykanów na zaakceptowanie kolejnej bezprecedensowej zmiany w życiu i prawach amerykańskich kobiet.
Opisana w szkicu decyzja stała się faktem 24 czerwca, wywołując fale protestów w każdym większym mieście w USA. Wydaje się, że decyzja konserwatywnego sądu sporo kosztowała republikanów w wyborach do Kongresu na jesieni, kiedy to nie udało im się odbić Senatu ani zalać „czerwoną falą” Izby Reprezentantów. Przewaga republikanów w izbie niższej jest niewielka, a reprezentacja partii, pod od początku słabym przywództwem posła Kevina McCarthy’ego z Kalifornii, podzieliła się na wojujące frakcje.
czytaj także
Jedyne, w czym udało się podzielonemu Kongresowi zgodzić w 2022 roku, był paniczny lęk przed Chinami. Ustawa CHIPS and Science Act – warta 280 mld dolarów inwestycja w wyścig gospodarek – zjednoczyła obie partie w próbie przejęcia kontroli nad produkcją potrzebnych Amerykanom półprzewodników.
W końcu lutego Joe Biden miał okazję nominować nową sędzię do Sądu Najwyższego, Ketanji Brown Jackson, która w czerwcu zaczęła urzędowanie jako pierwsza czarna sędzia w historii tej instytucji.
W sierpniu prezydent ogłosił długo zapowiadaną, częściową amnestię dla milionów Amerykanów spłacających kredyty studenckie. W październiku ta decyzja została jednak czasowo zablokowana przez federalnego sędziego, a miliony obywateli wciąż czekają, jak potoczy się akcja.
Postacią, która najbardziej namieszała na amerykańskiej scenie politycznej, był z pewnością republikański gubernator Ron DeSantis, który próbował z Florydy pokazać, jak wyglądałaby Ameryka, gdyby to on nią rządził. Podpisał między innymi ustawę, która zabrania poruszania tematu orientacji seksualnej do czwartej klasy szkoły podstawowej, i wypowiedział wojnę koncernowi Disney, gdy ten zaczął ustawę krytykować. (Disney World mieści się na Florydzie, gdzie jest znaczącym pracodawcą i funkcjonuje trochę jak mały Watykan, korzystając ze specjalnych przywilejów).
DeSantis przywrócił również Gwardię Narodową Florydy, którą rozwiązano w 1947 roku, i pozwolił wykonywać zawód nauczycielski żołnierzom bez przygotowania dydaktycznego. Jednak najgłośniejszym skandalem, który wywołał, był tzw. kryzys na Martha’s Vineyard.
Mściwy, bystry, potworny buc. „Florida man” na miarę amerykańskiej prezydentury
czytaj także
Martha’s Vineyard to niewielka, ekskluzywna miejscowość na jednej z wysp Wschodniego Wybrzeża i ulubiony letni kurort liberalnych elit. Mimo że stan Floryda nie ma wiele wspólnego z kryzysem uchodźczym, który faktycznie trwa na granicy USA z Meksykiem, ambitny gubernator DeSantis pofatygował się kilka stanów dalej, żeby zwerbować uchodźców, których następnie wysłał do Massachusetts, na wspomnianą wyspę, powodując mały kryzys wśród lokalnej społeczności. Celem DeSantisa było pokazanie demokratom na Wschodnim Wybrzeżu, czym jest napływ uchodźców, i zdobycie sobie punktów u elektoratu republikańskiego.
Drugim bohaterem lub antybohaterem Ameryki stał się miliarder i właściciel Tesli Elon Musk, który od kwietnia próbował kupić platformę społecznościową Twitter, do czego ostatecznie doszło w końcu października, za bajońską kwotę 44 mld dolarów. Przyszłość platformy jest obecnie niepewna, po szeregu zmian, które doprowadziły do masowego zamykania kont, w tym kont ważnych dziennikarzy.
Od początku 2022 roku Stany borykały się z niebotycznymi cenami paliwa, nad którymi administracji Bidena udało się zapanować dopiero od sierpnia. Podobnie jak w Europie, Amerykanom zaczęła mocno dokuczać inflacja: rosnące ceny mięsa i podstawowych produktów żywnościowych, która wciąż trwa.
„Bóg, broń i chwała” czy inflacja i ceny paliwa? O co toczą się wybory w USA
czytaj także
Nie udało się spędzić 2022 roku bez byłego prezydenta Trumpa, po części za sprawą ciągnącego się śledztwa w sprawie ataku na Kapitol 6 stycznia 2021 roku, a po części ze względu na nalot FBI na posiadłość Trumpa na Florydzie, po tym, gdy były prezydent odmówił oddania poufnych dokumentów. Pełny raport komisji badającej zajścia z 6 stycznia został opublikowany 22 grudnia, a już w listopadzie Trump ogłosił, że za dwa lata ponownie zamierza wystartować w wyborach prezydenckich, choć na razie jest to kampania bardzo cicha.
Kilka ważnych procesów sądowych znalazło w ubiegłym roku swój koniec. W styczniu skazano na dożywocie trzech morderców Ahmauda Arbery’ego, młodego Afroamerykanina zabitego przez samozwańczą milicję. Producent filmowy Harvey Weinstein został skazany na 23 lata więzienia za gwałt, a pomocnica seksualnego przestępcy Jeffreya Epsteina, Ghislaine Maxwell otrzymała wyrok 20 lat za sutenerstwo. W lipcu został również skazany (w drugim już procesie) były policjant Derek Chauvin – na 21 lat więzienia za zabicie Afroamerykanina George’a Floyda.
W 2022 roku sąd w końcu skazał prawicowego radiowca Alexa Jonesa na zapłacenie 965 milionów dolarów odszkodowania za rozprzestrzenianie kłamstw podających w wątpliwość autentyczność wydarzeń podczas strzelaniny w podstawówce w Sandy Hook w 2012 roku, gdzie życie straciło dwadzieścioro dzieci.
czytaj także
Amerykańskie strzelaniny zasługują, niestety, na osobny akapit. W maju doszło do powtórki z Sandy Hook w Uvalde w Teksasie, gdzie osiemnastolatek zastrzelił 19 dzieci. Inny młody człowiek zastrzelił 10 ludzi w supermarkecie w Buffalo w stanie Nowy Jork. Rok zakończył się tragedią dla środowisk LGBT, gdy 19 listopada zabito pięć osób w klubie gejowskim w Kolorado.
W październiku mężczyzna włamał się do domu przywódczyni demokratów w Izbie Reprezentantów Nancy Pelosi, gdzie zaatakował jej męża młotkiem. Konserwatywny sędzia Sądu Najwyższego Brett Kavanaugh przeżył w czerwcu zamach na swoje życie, a najgłośniejszą ofiarą amerykańskiej policji w 2022 roku był Jayland Walker, 25-letni Afroamerykanin, do którego policja oddała aż 90 strzałów.
Do nieznikającego koronawirusa doszedł Amerykanom wirus Zachodniego Nilu oraz epidemia małpiej grypy. W połowie lipca fala gorąca (temperatury przekraczające 38°C) dosięgła 120 milionów Amerykanów, a rok zakończył się wielkimi śnieżycami, burzami i masowym odwoływaniem lotów, zwłaszcza linii lotniczych Southwest. Powodzie w Kentucky zabiły 37 osób, najsilniejszym huraganem był Ian, najbardziej śmiercionośny od czasów słynnej Katriny z 2005 roku, a największym pożarem okazał się Mosquito Fire, który zniszczył w Kalifornii 78 budynków.
By zakończyć na bardziej optymistyczną nutę: rok 2022 był również rokiem, w którym zarówno firma Amazon, jak i Starbucks doczekały się, po latach walki, swoich związków zawodowych, w lipcu zaś NASA opublikowała pierwszy obraz pochodzący z teleskopu Jamesa Webba.
„To jest jak pożar, tego się nie da zatrzymać”. W Starbucksie powstają związki zawodowe
czytaj także
Rok 2022 przejdzie również do historii jako ten, w którym Food and Drug Administration oficjalnie uznała pierwszy kondom zaprojektowany specjalnie do seksu analnego, a w Kongresie odbyło się pierwsze od ponad 50 lat wysłuchanie w sprawie UFO.
