Seminaria Instytutu Krytyki Politycznej

Miasto / przestrzeń / własność

Naukowcy, politycy, publicyści coraz częściej widzą miasto jako miejsce, w którym gromadzą się wszystkie nierozwiązane problemy społeczne. Brak polityki mieszkaniowej w Polsce, prywatyzacja lub komercjalizacja lokalnych usług publicznych spowodowały, że kwestia miejska się jednym z najbardziej palących tematów politycznych. Mówiąc o mieście nie sposób pominąć więc takich kwestii jak polityka mieszkaniowa, udział obywateli w kreowaniu miejskich polityk, walka o jakość usług publicznych czy aktywność ruchów prawa do miasta.

W czasie rocznego cyklu spotkań będziemy przyglądać się procesom miejskim m.in. z perspektywy partycypacji mieszkańców w sferze publicznej, walce o przestrzeń publiczną, demokratycznemu potencjałowi sztuki publicznej. Jednym z kluczowych problemów stanie się prawo do mieszkania, które będzie dla nas punktem wyjścia do rozmowy o statusie własności prywatnej i idei dobra wspólnego w realiach miasta postsocjalistycznego. Krytycznej analizie poddamy neoliberalne strategie zarządzania problemami społecznymi np.: kontenery jako odpowiedź na bezdomność i pauperyzację. Przyjrzymy się roli deweloperów w zawłaszczaniu przestrzeni (grodzone osiedla itp.). Poszukamy pozytywnych rozwiązań m.in. różnych polskich i zagranicznych modeli finansowania budowy mieszkań (od całkowicie państwowego finansowania, przez PPP do mieszkań budowanych przez spółdzielnie i prywatne osoby). Będziemy rozmawiać o strategiach przyjmowanych w obliczu braku zasobów mieszkaniowych: skłotowaniu pustostanów (i o skłotach jako podmiotach politycznych) oraz przyjmowaniu innych strategii adaptacyjnych Dużo uwagi poświęcimy działaniom ruchów lokatorskich, ruchom occupy i przeciwnikom likwidacji szkół: ich celom, strategiom, sojuszom. Nie pominiemy ekologicznego wymiaru kwestii mieszkaniowej: od domowych ogródków przez wpływ struktury mieszkalnej na środowisko.

W ramach cyklu będziemy spotykać się z ekspertami i ekspertkami zajmującymi się tematyką miejską. Część spotkań odbędzie się w trybie czatów, których zapisy wraz z podsumowaniami spotkań, referatami, transkrypcjami wywiadów, tekstami źródłowymi będą podstawą tworzenia nowej wiedzy o mieście.

Celem seminarium będzie wybór kluczowego problemu badawczego dotyczącego kwestii miejskiej. W ramach seminarium przygotujemy narzędzia badawcze, przeprowadzimy badania pilotażowe oraz przygotujemy pełny opis projektu badawczego. W trakcie wspólnej pracy wykorzystamy rozmaite tradycje teoretyczne i badawcze, m.in: PAR (uczestniczące badania aktywne), podejście antropologiczne w badaniu postsocjalizmu (Burawoy, Hann, Verdery), interwencję socjologiczną (Touraine), moral economy (Scott) itp.

Tematy:
1. Miasto wczoraj/miasto jutro. Współczesne trendy i problemy miejskie dla lewicy.
2. Transformacja w Polsce i (de)sakralizacja własności prywatnej.
3. Zarządzanie miastem: menadżeryzm vs partycypacja.
4. Uczestnictwo obywatelskie mieszkanek i mieszkańców miast.
5. Ruch prawa do miasta i nowy miejski aktywizm.
6. „Mieszkanie prawem – nie towarem”: skłotersi, lokatorzy, „okupanci”.
7. W poszukiwaniu mieszkaniowej alternatywy: spółdzielnie, kooperatywy mieszkaniowe, TBSy, PPP.
8. Poza kapitalizmem: alternatywne miejskie systemy produkcji i wymiany.
9. Lokalne wspólnoty a miejska ekologia.

Literatura: 
F. Engels, W kwestii mieszkaniowej;
J. Erbel, P. Sadura (red.) Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej;
Ch. Hann (ed.) Property Relations: Renewing the Anthropological Tradition, Cambridge 1998;
D. Harvey Bunt miast;
M. Castells, Kwestia miejska;
K. Nawratek Miasto jako idea polityczna;
K. Nawratek Dziury w całym. Wstęp do miejskich rewolucji;
J.S. Scott Domination and the Arts of Resistance, Actors, Agents and Attendants Social Housing – Housing the Social, A. Phillips, F. Erdemci (red.), Social Housing. Housing the Social, …m.ent;
Potrzeby mieszkaniowe w Warszawie a budownictwo mieszkaniowej realizowane przez m.st. Warszawa, Katarzyna Rakowska; Raport w sprawie reprywatyzacji warszawskiej. Wybór zagadnień 2010;
Strajk Matek, SzumTv; „Magazyn MIASTA” nr 1; „Przegląd Anarchisty” nr 11 (Burżuazja wraca do centrum)

Informacje dla studentów:
Seminarium odbywa się co dwa tygodnie, w piątki, w godzinach 16.15–19.30.

Terminy spotkań w 2. semestrze:
22.02
8.03, 22.03
5.04, 19.04
10.05, 24.05
7.06

Ze względu na dobór lektur uczestnicy seminarium powinni znać język angielski na poziomie rozumienia tekstu naukowego.

Nie otwieramy zapisów na 2. semestr.

Joanna ERBEL – socjolożka, fotografka. Doktorantka w Instytucie Socjologii UW, gdzie pisze doktorat o roli aktorów nie-ludzkich w przemianie przestrzeni miejskiej. Członkini Krytyki Politycznej, redaktorka magazynu „Miasta“. Uczestniczy w działaniach miejskich ruchów społecznych. Mieszka w Warszawie, pomieszkuje w Poznaniu i Łodzi u ludzi dobrej woli. Ostanio wydała Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej (wspólnie z P. Sadurą).

dr Przemysław SADURA – socjolog, adiunkt w Instytucie Socjologii UW i członek zespołu Krytyki Politycznej. Od 10 lat prowadzi badania społeczne dla NGO i administracji publicznej. Zwolennik jakościowych i aktywnych metod badawczych. Współzałożyciel fundacji Pole Dialogu zajmującej się promocją idei konsultacji społecznych i partycypacji obywatelskiej. Jest współautorem/redaktorem m.in. podręcznika Konsultacje w społeczności lokalnej IS UW i książki Style życia i porządek klasowy w Polsce (wspólnie z M. Gdulą).

__
Przeczytany do końca tekst jest bezcenny. Ale nie powstaje za darmo. Niezależność Krytyki Politycznej jest możliwa tylko dzięki stałej hojności osób takich jak Ty. Potrzebujemy Twojej energii. Wesprzyj nas teraz.

Zamknij