Fabio Cavalucci odchodzi, ale CSW w Warszawie wciąż potrzebuje instytucjonalnej reformy.
Decyzją Ministra Kultury Fabio Cavallucci pozostanie na stanowisku dyrektora Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski do końca 2014 r., kiedy upływa jego kadencja. Bogdan Zdrojewski zapowiedział jednocześnie, że zamierza mianować następcę lub następczynię Cavallucciego w ciągu najbliższych sześciu miesięcy. Pozwoliłoby to na płynne przejęcie obowiązków przez wyłonioną w drodze konkursu osobę.
Skonfliktowana z dyrektorem załoga CSW osiągnęła jeden ze swoich celów – włoskiemu kuratorowi nie zostanie przedłużona umowa na drugą kadencję. Ale podstawowy problem, który doprowadził do kryzysu w Zamku, nie zniknął – do czasu wyłonienia nowych władz placówki nie zostanie przeprowadzona jej instytucjonalna reforma. Podczas konferencji prasowej 8 października 2013 r. przedstawiciele działającej przy Centrum Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność wskazywali, że postępowanie Fabia Cavallucciego jako dyrektora odsłoniło strukturalną dysfunkcjonalność Zamku. Stach Szabłowski – kurator i rzecznik prasowy Solidarności mówił: „Wada struktury polega na niezakreśleniu granic władzy, na niezdefiniowaniu, jakie są relacje między publicznością, artystami, pracownikami a kimś, kto staje na czele tego wszystkiego”. I dodawał: „Nie jest tak, że z tą obecną strukturą nikt by sobie nie poradził. Ktoś z lepszymi zdolnościami interpersonalnymi, ktoś bardziej otwarty na dyskusję, poradziłby sobie lepiej, ale ta obecna sytuacja odsłoniła wady struktury”.
Istotą reformy instytucjonalnej, o którą walczy załoga Centrum, współpracujący z placówką artyści i strona społeczna, jest wypracowanie oraz znalezienie legitymacji dla takiej struktury zarządzania instytucją, która uwzględniałaby głosy pracowników, współpracowników i publiczności.
Na rzecz tego typu reformy przemawia nie tylko dysfunkcjonalność dyrekcjo-centrycznej organizacji CSW (podobnie jak i pozostałych instytucji kultury), która ujawniła się z całą mocą w ciągu minionych kilkunastu miesięcy – ale przede wszystkim wartości demokratyczne zorientowane na upodmiotowienie oddolnej inicjatywności, podniesienie poziomu uczestnictwa w procesach decyzyjnych ludzi, których decyzje te dotyczą, operowanie w kulturze podążające za praktykami solidarnej współpracy i pojmowania tego obszaru jako dobra wspólnego wszystkim obywatelom.
Jak zresztą zauważa Szabłowski, „w planie politycznym demokracja jest bardziej efektywnym sposobem układania relacji w społecznościach niż autorytaryzm i jednowładztwo”. W ciągu minionych miesięcy – od momentu uczynienia przez pracowników konfliktu w CSW jawnym, poprzez publiczne debaty na temat sytuacji w Zamku i o konieczności reformy instytucji kultury, aż po interwencje artystyczno-społeczne grupy Winter Holiday Camp, które we współpracy z załogą odbywały się na terenie CSW i w mieście – wiele na rzecz transformacji Centrum w instytucję uwzględniającą żądania pracowników i oczekiwania publiczności udało się osiągnąć. Proces zachodzący w Zamku był jawny, upubliczniano dokumenty regulujące jego przebieg, Centrum stało się instytucją otwartą, gotową na przyjęcie autonomicznych działań i zaabsorbowanie demokratycznych gestów. Miały miejsce warsztaty i zgromadzenia, performanse polityczne, praktyki wspólnotowe i działania magiczne.
W ciągu ostatnich kilkunastu tygodni CSW z niegościnnego Zamku strachów zmieniło się w otwarte Centrum wyobraźni, sztuki i demokratycznej polityki. Być może reforma Zamku odwleka się w czasie, ale procesu tego nie można już zatrzymać.
Czytaj także:
Igor Stokfiszewski: Chodźmy do CSW!
Pracownicy warszawskiego CSW: Tu panuje patriarchat (zapis konferencji prasowej)
List KZ NSZZ Solidarność do Dyrektora CSW i postulaty pracowników
Sprostowanie wicedyrektor CSW Joanny Szwajcowskiej
Igor Stokfiszewski, Zamek Ujazdowski nie jest wyjątkiem
Odpowiedź dyrektora CSW Fabio Cavallucciego na list związkowców
Igor Stokfiszewski, Zamek Ujazdowski jest dobrem wspólnym
