Ile z tych książek znasz?

Wśród licznych quizów i ankiet, które krążą w internecie, pojawiła się ostatnio jedna, która dla wielu osób stanowiła wyzwanie i mogła stać się inspiracją: How many of the greatest books by women have you read? – lista zawierająca 102 książki napisane przez kobiety. Ile z nich znamy? Najlepszy wynik wśród moich znajomych wynosi 32. Nic w tym dziwnego, ta lista zdecydowanie koncentruje się na literaturze anglosaskiej, kryteria doboru są tajemnicze (nie ma na niej ani jednej pozycji Doris Lessing!). Od razu jednak nasuwał się pomysł: a gdyby tak zrobić listę książek napisanych przez polskie pisarki? Czy nasze wyniki będą znacząco lepsze?

Poprosiliśmy krytyczki, pisarki, publicystów, literaturaturoznawczynie, a także członków i członkinie zespołu Krytyki Politycznej o wytypowanie 20 polskich książek napisanych przez kobiety, takich, które uważają za ważne, godne polecenia, takie, które warto znać, ale też takie, które są po prostu fajne. Na podstawie ich propozycji stworzyliśmy listę 112 tytułów (za ostateczny kształt listy odpowiada więc redakcja). Poprosiłyśmy o ograniczenie się do beletrystyki – bo z poezji, reportaży, dzienników itd. można by stworzyć kolejne takie listy. W naszym wyborze zabrakło więc Hanny Krall, choć szczególnie jej Zdążyć przed Panem Bogiem pojawiło się kilkukrotnie, zabrakło Oli Watowej, Joanny Olczak-Ronikier, zabrakło Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Anny Świrszczyńskiej, Zuzanny Ginczanki i innych wybitnych poetek. Nie znalazł się w nim komiks Marzeny Sowy i Sandrine Revel Dzieci i ludzie, który został wymienony dwukrotnie. Ta lista jest arbitralna – i miejscami zapewne też niekonsekwentna – ale inna nie mogła być. To nie ma być lista najwybitniejszych pozycji literackich stworzonych przez kobiety. To tylko zabawa. Mamy jednak nadzieję, że inspirująca i pouczająca.

A więc: ile z tych książek znasz?

1. Irit Amiel, Osmaleni

2. Justyna Bargielska, Małe lisy

3. Justyna Bargielska, Obsoletki

4. Joanna Bator, Ciemno, prawie noc

5. Joanna Bator, Piaskowa Góra

6. Ewa Białołęcka, Tkacz iluzji

7. Helena Boguszewska, Całe życie Sabiny

8. Anna Bojarska, Agitka

9. Anna Bojarska, Czego nauczył mnie August

10. Anna Bolecka, Biały kamień

11. Tamara Bołdak-Janowska, Kto to jest ten Jan Olik?

12. Anna Borkowska, Gar’ingawi wyspa szczęśliwa

13. Anna Brzezińska, Wody głębokie jak niebo

14. Zofia Chądzyńska, Przez ciebie, Drabie!

15. Elżbieta Cherezińska, tetralogia Północna droga

16. Iwona Chmielewska, Kłopot

17. Joanna Chmielewska, Wszystko czerwone

18. Joanna Chmielewska, Zwyczajne życie

19. Sylwia Chutnik, Kieszonkowy atlas kobiet

20. Izabela Czajka-Stachowicz, Ocalił mnie kowal

21. Maria Dąbrowska, Noce i dnie

22. Dominika Dymińska, Mięso

23. Kinga Dunin, Tabu

24. Marta Dzido, Małż

25. Julia Fiedorczuk, Biała Ofelia

26. Izabela Filipak, Absolutna amnezja

27. Ida Fink, Podróż

28. Stanisława Fleszarowa-Muskat, Pozwólcie nam krzyczeć

29. Marta Fox, Wielkie ciężarówki wyjeżdżają z morza

30. Natasza Goerke, 47 na odlew

31. Pola Gojawiczyńska, Dziewczęta z Nowolipek

32. Manuela Gretkowska, My zdies’ emigranty

33. Manuela Gretkowska, Kabaret metafizyczny

34. Wioletta Grzegorzewska, Guguły

35. Inga Iwasiów, Bambino

36. Grażyna Jagielska, Miłość z kamienia

37. Anna Janko, Pasja wg świętej Hanki

38. Irena Jurgielewiczowa, Wszystko inaczej

39. Maria Kann, Koniec i początek świata

40. Janina Katz, Pucka

41. Bożena Keff, Utwór o Matce i Ojczyźnie

42. Agnieszka Kłos, Całkowity koszt wszystkiego

43. Krystyna Kofta, Wizjer

44. Zofia Kossak-Szczucka, Dziedzictwo

45. Anna Kowalska, Gruce (wspólnie z Jerzym Kowalskim)

46. Anka Kowalska, Pestka

47. Antonina Kozłowska, Czerwony rower

48. Maria Krüger, Godzina pąsowej róży

49. Irena Krzywicka, Pierwsza krew

50. Irena Krzywicka, Teraz się nie umiera (inny tytuł: Mrok, światło i półmrok)

51. Maria Kuncewiczowa, Cudzoziemka

52. Maria Kuncewiczowa, Tristan 1946

53. Ewa Kuryluk, Goldi

54. Krystyna Kwiatkowska, Prawdziwa historia Morgan le Fay i rycerzy Okragłego Stołu

55. Ewa Lipska, Sefer

56. Teresa Lubkiewicz-Urbanowicz, Boża podszewka

57. Kaja Malanowska, Drobne szaleństwa dnia codziennego

58. Hanna Malewska, Sir Tomasz More odmawia

59. Dorota Masłowska, Paw królowej

60. Dorota Masłowska, Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną

61. Monika Mostowik, Taka ładna

62. Małgorzata Musierowicz, Szósta klepka

63. Zofia Nałkowska, Granica

64. Zofia Nałkowska, Medaliony

65. Zofia Nałkowska, Romans Teresy Hennert

66. Anna Nasiłowska, Domino. Traktat o narodzinach

67. Maria Nurowska, Po tamtej stronie śmierć

68. Zyta Oryszyn, Ocalanie Atlantydy

69. Eliza Orzeszkowa, Marta

70. Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem

71. Ewa Ostrowska, Mama, Kaśka, ja i gangsterzy

72. Róża Ostrowska, Wyspa

73. Dominika Ożarowska, Nie uderzy żaden piorun

74. Hanna Ożogowska, Dziewczyna i chłopak, czyli heca na 14 fajerek

75. Hanna Ożogowska, Tajemnica zielonej pieczęci

76. Magda Papuzińska, Wszystko jest możliwe

77. Grażyna Plebanek, Dziewczyny z Portofino

78. Grażyna Plebanek, Nielegalne związki

79. Halina Popławska, trylogia: Kwiat lilii we krwi, Szkaplerz rewolucyjny, Spadek po Piemoncie

80. Zofia Posmysz, Pasażerka

81. Halina Poświatowska, Opowieść dla przyjaciela

82. Maria Pruszkowska, Przyślę panu list i klucz

83. Stanisława Przybyszewska, Ostatnie noce ventose’a

84. Patrycja Pustkowiak, Nocne zwierzęta

85. Monika Rakusa, Żona Adama

86. Małgorzata Rejmer, Toksymia

87. Maria Rodziewiczówna, Kądziel

88. Natalia Rolleczek, Drewniany różaniec

89. Joanna Rudniańska, XY

90. Zyta Rudzka, Ślicznotka doktora Josefa

91. Hanna Samson, Miłość. Reaktywacja

92. Magdalena Samozwaniec, Maria i Magdalena

93. Krystyna Siesicka, Jezioro osobliwości

94. Krystyna Siesicka, Zapałka na zakręcie

95. Halina Snopkiewicz, Słoneczniki

96. Halina Snopkiewicz, Tabliczka marzenia

97. Ewa Szelburg-Zarembina, Wędrówka Joanny

98. Agnieszka Taborska, Senny żywot Leonory de la Cruz

99. Dorota Terakowska, Ono

100. Olga Tokarczuk, Bieguni

101. Olga Tokarczuk, Dom dzienny, dom nocny

102. Olga Tokarczuk, Prowadź swój pług przez kości umarłych

103. Magdalena Tulli, Sny i kamienie

104. Magdalena Tulli, Włoskie szpilki

105. Maria Ukniewska, Strachy

106. Debora Vogel, Akacje kwitną

107. Wanda Wasilewska, Oblicze dnia

108. Janina Zającówna, Mój wielki dzień

109. Gabriela Zapolska, Kaśka Kariatyda

110. Gabriela Zapolska, Przedpiekle

111. Narcyza Żmichowska, Poganka

112. Krystyna Żywulska, Pusta woda

W tworzeniu naszej listy udział wzięli: Sylwia Chutnik, Kinga Dunin, Agnieszka Graff, Remigiusz Grzela, Anna Gutowska, Ingeborga Janikowska-Lipszyc, Milada Jędrysik, Marta Konarzewska, Joanna Krakowska, Agnieszka Mrozik, Beata Stasińska, Eliza Szybowicz, Katarzyna Szumlewicz, Krzysztof Tomasik, Katarzyna Tubylewicz

oraz członkinie i członkowie zespołu Krytyki Politycznej:
Magdalena Błędowska, Agata Diduszko-Zyglewska, Martyna Dominiak, Justyna Drath, Joanna Filipczak-Zaród, Jaś Kapela, Kamila Kasprzak, Maria Klaman, Magda Majewska, Inga Pytka-Sobutka, Szymon Pytlik, Elżbieta Rutkowska, Marcin Sierszyński, Joanna Tokarz-Haertig, Agnieszka Ziółkowska.

Za inspirację dziękujemy Julii Kubisie.

oprac. Magda Majewska

Czytaj także:

Magda Majewska, Czytaj kobiety, głupcze!