Seminarium Orgii Myśli w ramach Uniwersytetu Krytycznego i Instytutu Studiów Zaawansowanych
Uniwersytet Krytyczny | Co to jest współczesność? | „Nie tak miało być”, czyli hermeneutyka zdrady
Prowadzenie: Wiktor Rusin (Orgia Myśli).
19 grudnia, czwartek, godz. 19.00
Krytyka Polityczna, ul. Foksal 16, II p., Warszawa
„Co najmniej od czasu Jakobinów oraz Thermidora historię polityczną prześladuje figura zdrady, fundamentalnie wpisana w nieomal każdy radykalniejszy projekt. Nie musi chodzić tutaj koniecznie o rewolucję albo program skrajnie wywrotowy; dyskursem „zdrady” mogą być objęte również postulaty w zasadzie umiarkowane, pragmatyczne, centrowe albo liberalne – ważne jest tylko, ażeby w świadomości społecznej konstytuowały obietnicę istotniejszej zmiany:Wtedy nieomal każdy taki proces, budzący najpierw nadzieję, spotyka się z oskarżeniami o odstępstwa, korupcję, zaprzepaszczenie ideałów przez tych w których pokładano zaufanie. „Bracia i siostry, to nie tak miało być”! Znamy to dobrze z historii współczesnej Polski, która – przy zastosowaniu kilku różnych optyk (zarówno lewicowych, prawicowych, jak i liberalnych) – jawi się wielkim ciągiem zdrad: Piłsudski zdradził lewicę, Gomułka zdradził obietnice Października, w 1981 Partia zdradziła Naród; po 1989, dawne elity KOR-u i Solidarności, zdaniem jednych zdradziły swoje zaplecze w postaci klas pracujących, zdaniem innych zaprzepaściły etos opozycji anty-PZPR-owskiej („anty-komunistycznej”). Figura zdrady jako wytłumaczenie procesów historycznych może prowadzić, z uwagi na swoje powtarzanie się, do wniosków skrajnie pesymistycznych jeżeli chodzi o możliwość prowadzenia prawdziwie emancypacyjnej albo etycznej polityki, może jednak również uruchamiać nadzieję, mniej lub bardziej irracjonalną: „Może jednak następnym razem nam się uda, jeżeli będziemy wreszcie wierni naszej wierze?” Zastanówmy się bliżej nad samą konstrukcją pojęcia zdrady. Czy może ono służyć do opisu i krytyki procesów historycznych? Czy jest to poważne narzędzie poznawcze? Czy jest to właściwa płaszczyzna do konstruowania krytycznych postulatów? Czy dobrze się czuć zdradzanymi? Jakie jest alternatywne tłumaczenie historii? Czy jest nim pragmatyczno-cyniczny realizm polityczny, zgodnie z którym każda o władzę, jako gra stosunków sił i pragnień, zakorzenionych w przestrzeni różnorodnej, stawiającej „opór” wszelkiemu idealizmowi jest niejako skazana na kłamstwa i odstępstwa od obietnic?”
Wiktor Rusin – członek-współzałożyciel inicjatywy kulturalnej „Orgia Myśli”; autor powieści „Wakacje” oraz innych tekstów prozą, jak również esejów dotyczących problematyki filozofii i sztuki, w tym ich związków z polityką, publikowanych na łamach „Orgii Myśli” oraz w innych czasopismach i antologiach; współautor koncepcji i scenariuszy filmów eksperymentalnych, w których epizodycznie występował.
___
W rzeczywistości, której kształt determinuje ekscesywny i dynamiczny przepływ informacji, faktów, interpretacji, komentarzy, wielość dyskursów i rosnąca złożoność procesów społecznych i ekonomicznych, problemem najbardziej być może palącym staje się ustanowienie jakiejkolwiek „teorii współczesności”, odpowiedź na pytanie „co się w istocie dzieje?”, która byłaby tyleż syntetyczna, bezstronna i całościowa w ujęciu obecnego stanu rzeczy, co i w miarę możliwości jednoznaczna i ukierunkowująca nasze praktyki i polityki. Być może udzielenie takiej odpowiedzi okaże się zresztą niemożliwe, a „teoria współczesności” musi zakończyć się już na sproblematyzowaniu własnej niemożliwości i zakwestionowaniu samego pojęcia tego, co współczesne. Nie unieważnia to jednak samego pytania i wszystkich dalszych kwestii, do jakich ono prowadzi; rozmaitości tematów, jakie można przy jego okazji poruszyć, zarówno polskich, jak i globalnych.
Seminarium Orgii Myśli pt. „Co to jest współczesność?”, zorganizowane w ramach Uniwersytetu Krytycznego i Instytutu Studiów Zaawansowanych, poświęcone jest teoretycznej eksploracji wielu składających się na naszą obecną rzeczywistość wątków i zagadnień; jego celem ma być raczej synteza i wszechstronność niż specjalizacja i bezpośrednie zastosowanie. Zasadniczym założeniem cyklu jest także stałość uczestników (przy drzwiach otwartych dla wszystkich zainteresowanych wyłącznie konkretnym zagadnieniem), ciągłość „wątków przewodnich”, takich jak „kapitalizm”, „kryzys”, „globalność”, „Polska”, „kultura”, „myśl współczesna”, możliwość lektur obowiązkowych dla uczestników (o których będziemy z wyprzedzeniem informować), a także zaproszenia dla „gości specjalnych”.
Orgia Myśli to istniejąca od 2005 r. niezależna, ochotnicza spółdzielnia kulturotwórcza mająca na celu inicjowanie i inspirowanie nowych prądów myśli, teorii i sztuki. Zainteresowana literaturą, filozofią, kulturą, społeczeństwem, polityką i historią, Orgia Myśli dąży do połączenia potrzeby zabawy z potrzebą refleksji, wpisując się we współczesny krajobraz intelektualny organizowanymi wydarzeniami (debaty, seminaria, imprezy i in.) oraz magazynem internetowym www.orgiamysli.pl . Od początku swej działalności Orgia Myśli, pozostając przy zasadzie nomadyzmu i pozainstytucjonalności, a zarazem wyznając wartości oświecenia i emancypacji, dąży do współdziałania z innymi instytucjami i organizacjami kultury, wraz z którymi chce przyczynić się do kulturowych i społecznych przemian, jakie uczynią z Polski kraj bardziej przyjazny dla mieszkających w nim jednostek.
_____
Kolejne spotkania cyklu:
9.01: O katofilozofii albo: kto i dlaczego potrzebuje dziś religii by mysleć? Spotkanie poświęcone ksiązce Maska i oko Piotra Graczyka (prowadzenie: Mateusz Falkowski)
23.01: Co się stało? Polska 89-13 (prowadzenie: Jacek Dobrowolski)
Pozostałe seminaria Uniwersytetu Krytycznego w semestrze jesiennym.
Projekt „Uniwersytet Krytyczny 2011-2013” realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy.
