Łódź, 25 kwietnia: Derkacz, Czarnobyl 20 lat później

W obliczu rządowych planów budowy w Polsce elektrowni atomowych i trwającej debaty nad energetyczną przyszłością kraju katastrofa w elektrowni atomowej w Czarnobylu i jej skutki dla milionów mieszkańców Ukrainy i Białorusi zasługują na szczególne przypomnienie.
Choć minęło od niej 26 lat, dramat ofiar Czarnobyla trwa nadal. W wyniku promieniotwórczego skażenia po wybuchu w elektrowni trzeba było wysiedlić 350 tysięcy osób, a w promieniu 30 kilometrów od zakładu utworzyć zamkniętą strefę ochronną.
Co najmniej dwa miliony mieszkańców Ukrainy i Białorusi cierpi na choroby wywołane promieniowaniem, w tym nowotwory, choroby serca czy wady rozwojowe u dzieci. Większość z nich, z powodu sytuacji ekonomicznej w tych krajach i rozmyślnej polityki władz, ukrywających rzeczywiste rozmiary następstw katastrofy, pozbawionych jest statusu ofiary Czarnobyla i związanych z nim praw.
Dla przeszło 400 tysięcy wojskowych i cywilów, którzy bezpośrednio po wybuchu z narażeniem życia brali udział w likwidacji skutków katastrofy, 26 kwietnia 1986 był początkiem długiej walki ze skutkami napromieniowania i radziecką, a później ukraińską biurokracją, odmawiającą czarnobylskim „likwidatorom” prawa do podstawowych świadczeń socjalnych i opieki medycznej, której wymagają.
Jednym z nich jest Borys Derkacz, w roku 1986 żołnierz 731. Batalionu Specjalnego armii czerwonej biorącego udział w akcji ratunkowej w Czarnobylu.

Borys Iwanowicz Derkacz – urodzony 3 maja 1952 w miejscowości Piskiwka, region kijowski, w roku 1969 ukończył szkołę średnią, po czym wstąpił do armii ZSRR. Jako żołnierz 731 Batalionu Specjalnego od dnia 28 kwietnia 1986 roku brał udział w likwidacji skutków katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu, przez wiele tygodni przebywając w strefie najwyższego skażenia wokół zniszczonego reaktora. W wyniku następstw promieniowania, w tym przebytej choroby nowotworowej niezdolny do dalszej służby wojskowej. Brał udział w kampanii na rzecz praw socjalnych uczestników akcji ratunkowej w Czarnobylu, w tym w protestach przed ukraińską Radą Najwyższą i okupacji ministerstw. Od roku 2003 na rencie chorobowej. Za udział w likwidacji skutków katastrofy czarnobylskiej odznaczony orderem „Za męstwo” oraz medalem „Za odwagę w sytuacji nadzwyczajnej”.

Only Believe the Wind – Czarnobyl 20 lat później to zrealizowany przez niezależnego białoruskiego dokumentalistę Wiktora Korzuna film, przedstawiający następstwa katastrofy w elektrowni nuklearnej w Czarnobylu. Na dokument składają się dwie równolegle prowadzone narracje: zapis podróży autora po zamkniętej strefie otaczającej czarnobylską elektrownię i wywiad z jednym z naukowców, pracujących w roku 1986 przy likwidacji skutków wybuchu w elektrowni (obecnie przewodzi ruchowi przeciwników budowy kolejnych elektrowni nuklearnych na Białorusi).

Only Believe the Wind – Czarnobyl 20 lat później (33′)
Reżyseria: Wiktor Korzun
Białoruś, 2007
Język: białoruski, polskie napisy

Organizatorem spotkania jest Klub Myśli Nieoswojonej przy współpracy z Krytyką Polityczną. Przyjazd Borysa Derkacza możliwy był dzięki Stowarzyszeniu Wspólna Ziemia i Fundacji H. Boella.