Seminarium Uniwersytetu Krytycznego prowadzone przez Jędrzeja Malko
Uniwersytet Krytyczny | Bestiariusz ekonomiczny | Państwo. Czy Adam Smith był socjalistą?
Prowadzenie: Jędrzej Malko
24 listopada, wtorek, godz. 19.00
Krytyka Polityczna, ul. Foksal 16, II p., Warszawa
Czy Adam Smith był socjalistą?
Czy biznes to tylko takie hobby dla brytyjskich gentlemanów?
Czy współczesne państwa muszą uczestniczyć w wyścigu do najwyższego PKB?
Mniej więcej między wiekiem XVI a XIX w Europie dokonuje się zasadnicza transformacja. Gospodarki poszczególnych krajów i regionów zostają w dużym stopniu zintegrowne w jeden organizm, a dobrobyt europejczyków w coraz większym stopniu zaczyna zależeć od tego, jakie jest miejsce ich państwa w systemie międzynarodowego podziału pracy.
Państwa rozwinięte gospodarczo zaczynają dominować nowopowstały rynek europejski, a dyskursy praw człowieka, postępu cywilizacyjnego i wolnego handlu splatają się w jedną ekonomię polityczną. Rodzi się nowożytny liberalizm, który redefiniuje pojęcia państwa, rynku i wolności. Atakuje on opresyjność władzy feudalnej, monopole handlowe gildii kupieckich i rzemieślniczych i afirmuje indywidualizm. Konkuruje z narracją konserwatywną, starającą się powstrzymywać komercjalizację społeczeństwa i przestrzegającą przed rozpadem więzi społecznych a zarazem broniącą interesów klas wciąż uprzywilejowanych przez feudalne struktury gospodarcze.
Z drugiej strony, w państwach gospodarczo mniej rozwiniętch rodzi się wtedy kontrdyskurs mówiący o tym, że handel międzynarodowy jest niczym innym jak tylko kontynuacją wojny innymi środkami, a liberalizm gospodarczy jest po prostu ideologią silnych chcących mieć swobodny dostęp do słabiej rozwiniętych rynków.
Współczesne debaty o państwowości i ekonomii politycznej wciąż często poruszają w trójkącie rozpiętym między tymi trzema pozycjami: liberalną, konserwatywną i peryferyjną. Warto więc przyjrzeć się genealogii tego sporu i zrozumieć, w jaki sposób skonstruowane są trzy główne jego nurty.
Polecamy uwadze uczestniczek i uczestników krótki rozdział z książki Reinerta „Translating Empire. Emulation and the Rise of Political Economy” – będzie dobrym wprowadzeniem do wspólnej rozmowy: http://goo.gl/nSSLLp
_________
Jakie motywy, figury oraz struktury myślenia dominują w myśleniu ekonomicznym? Do jakich mitów odwołują się ekonomiści by legitymizować swoje poglądy? Jakie niewypowiedziane założenia aksjologiczne kształtują proponowane przez nich rozwiązania? W trakcie seminarium rozmawiać będziemy o historii myśli ekonomicznej, tropiąc genealogie panoszących się w niej bestii, takich jak homo economicus, equilibrium czy niedobór. Perspektywa ta pozwoli lepiej zrozumieć współczesną debatę na temat gospodarki a także dostrzec, że nawet pomiędzy pozornie bardzo odległymi od siebie szkołami ekonomicznymi istnieje wiele fundamentalnych zbieżności.
Jędrzej Malko – dziennikarz, badacz historii dyskursów ekonomicznych, analityk Fundacji Kaleckiego, absolwent European Graduate School i doktorant w Kolegium Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Handlowej. W 2016 ukaże się jego książka Economics and Its Discontents.
________
Kolejne spotkania cyklu:
12.01: Rynek: maszyna czy zwierzę?
19.01: Ekonomia niedoboru. | Gość: dr Bartosz Kuźniarz
Pozostałe seminaria Uniwersytetu Krytycznego w semestrze jesiennym.
Projekt „Uniwersytet Krytyczny 2014-2016” realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy.
