List z Europy Środkowej

Stoimy w obliczu katastrofy humanitarnej o ogromnych rozmiarach. Setki tysięcy uciekinierów z Bliskiego Wschodu i Afryki szukają w naszej wspólnej Europie ratunku, bezpieczeństwa, warunków normalnego życia. Niedawno to my pukaliśmy do jej bram.

Naszą odpowiedzią nie może być odmowa. Niestety zbyt wiele takich głosów słyszymy w naszym regionie. Po 1989 roku w zintegrowanej Europie podejrzliwie patrzono na zdolność integracji nowej Europy Środkowej, od krajów bałtyckich po Rumunię i Bułgarię: ze względu na naszą historię, tradycje polityczne i stan gospodarki. Jednak to nie nasza część Europy była głównym źródłem zagrożeń dla Unii w czasie ostatnich, trudnych dziesięciu lat.

Dzisiaj jednak powraca ten podział wewnątrz zjednoczonej Europy. Tym razem ma on wymiar moralny. Dotyczy naszej zdolności do okazywania współczucia i praktycznej pomocy zdesperowanym uciekinierom. Owszem, to nie my odpowiadamy za destabilizację i rozkład krajów, z których przybywają dzisiaj uchodźcy. To nie my przemieniliśmy je w państwa, w których panuje nieustanny strach i niebezpieczeństwo gwałtownej śmierci, a życie człowieka jest „samotne, biedne, zwierzęce i krótkie”. Nasze kraje – w odróżnieniu od państw, które mają za sobą przeszłość kolonialną i imperialną, a po wojnie otworzyły szeroko granice dla imigracji – nie mają doświadczenia codziennego obcowania z ludźmi wywodzącymi się z dalekich krajów i odległych kultur.

Jednakże okazanie naszego współczucia i woli pomocy, to nasz ludzki obowiązek. Jest to również nasz obowiązek jako Europejczyków.

Wspólna Europa została zbudowana na fundamencie solidarności. Dzisiaj nie możemy zrzec się współodpowiedzialności za Unię, odwracając wzrok od ludzkiego nieszczęścia i od sytuacji krajów, które są najbardziej dotknięte falą wzbierającej imigracji.

Odmawiając udzielenia pomocy, zaprzeczamy idei europejskiej solidarności. Podważamy zarazem solidarność innych narodów z naszymi krajami. Oznacza to podkopywanie podstaw, na których budujemy od ponad ćwierćwiecza nasze bezpieczeństwo, szanse rozwoju, nadzieję na wyrwanie się z historycznego przekleństwa wojen, obcego panowania i biedy.

W imię naszego człowieczeństwa, w imię naszych zasad i wartości wzywamy władze i obywateli naszych krajów do praktycznego okazania solidarności wobec uchodźców. Tak, aby i wśród nas znaleźli spokojną przystań, pozostając w pełni wolnymi ludźmi w wyborze własnej przyszłości.

Podpisali:

1. Bronisław Komorowski, prezydent Polski w latach 2010-2015
2. Aleksander Kwaśniewski, prezydent Polski w latach 1995-2005
3. Jerzy Baczyński, redaktor naczelny tygodnika „Polityka”, Polska
4. Gordon Bajnai, były premier, Węgry
5. Mirosław Bałka, rzeźbiarz, Polska
6. Zuzana Bargerova, prawniczka, Human Rights League, Słowacja
7. Zygmunt Bauman, profesor socjologii, Uniwersytet w Leeds, Polska-Wielka Brytania
8. Uldis Bērziņš, poeta i tłumacz, Łotwa
9. Igor Blaževič, twórca festiwalu filmowego One World, Czechy
10. Henryka Bochniarz, prezydent Konfederacji Lewiatan, Polska
11. Michał Boni, europarlamentarzysta, były minister administracji i cyfryzacji, Polska
12. Marek Borowski, senator, były minister finansów, wicepremier i marszałek Sejmu, Polska
13. Bogdan Borusewicz, marszałek Senatu, Polska
14. Martin Bútora, socjolog, doradca prezydenta, Słowacja
15. Bogusław Chrabota, redaktor naczelny dziennika „Rzeczpospolita”
16. Włodzimierz Cimoszewicz, były premier, Polska
17. Liudas Dapkus, dziennikarz, zastępca redaktora naczelnego dziennika „Lietuvos rytas”, Litwa
18. Aleš Debeljak, poeta i eseista, Słowenia
19. Pavol Demeš, były minister spraw zagranicznych, Słowacja
20. Tibor Dessewffy, prezes DEMOS Hungary, Węgry
21. Ivaylo Ditchev, socjolog, pisarz, Bułgaria
22. Magda Faltová, prezes Stowarzyszenia dla Integracji i Migracji, Czechy
23. Zsuzsa Ferge, socjolog, Węgierska Akademia Nauk, Węgry
24. Władysław Frasyniuk, działacz opozycji w PRL, były poseł, Polska
25. Rajko Grlić, reżyser, Chorwacja
26. István Gyarmati, dyplomata, Węgry
27. Tomáš Halík, teolog i pisarz, Czechy
28. Agnes Heller, filozofka, Węgry
29. Agnieszka Holland, reżyserka, Polska
30. Štefan Hríb, redaktor naczelny tygodnika “.týždeň.”, Słowacja
31. Michal Hvorecký, pisarz, Słowacja
32. Ivars Ījabs, politolog, Łotwa
33. Josef Jařab, były senator, były rektor Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu, Czechy
34. Leszek Jażdżewski, redaktor naczelny kwartalnika „Liberté!”, Poland
35. Jerzy Jedlicki, historyk idei, działacz opozycji w PRL, Polska
36. Jana Juráňová, pisarka, Słowacja
37. Aleksander Kaczorowski, dziennikarz i eseista, Polska
38. Éva Karádi, redaktor naczelna kwartalnika „Magyar Lettre Internationale”, Węgry
39. Dávid Korányi, były podsekretarz stanu, zastępca dyrektora Dinu Patriciu Eurasia Center, Węgry-Stany Zjednoczone
40. János Kornai, profesor emeritus, Harvard University i Uniwersytet Korwina w Budapeszcie, Węgry
41. András Kováts, przewodniczący Węgierskiego Stowarzyszenia Migrantów, Węgry
42. Dominika Kozłowska, redaktor naczelna miesięcznika „Znak”, Polska
43. Iwan Krastew, prezes Centrum Strategii Liberalnych, Bułgaria
44. Marcin Król, profesor historii idei, Uniwersytet Warszawski, Polska
45. Andrius Kubilius, były premier, Litwa
46. Jarosław Kuisz, redaktor naczelny tygodnika internetowego “Kultura Liberalna”, Polska
47. Ewa Kulik-Bielińska, dyrektor Fundacji im. Stefana Batorego, prezes Europejskiego Centrum Fundacji, Polska
48. Tomasz Lis, redaktor naczelny „Newsweek Polska”, Polska
49. Ondřej Liška, były minister edukacji, przewodniczący Partii Zielonych, Czechy
50. Ewa Łętowska, była rzecznik praw obywatelskich, Polska
51. Vita Matiss, politolożka, eseistka, Łotwa
52. Jiří Menzel, reżyser, Czechy
53. Adam Michnik, redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”, Polska
54. Piotr Mucharski, redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego”, Polska
55. Jan Němec, pisarz, prezes Czeskiego Stowarzyszenia Pisarzy, Czechy
56. Alvydas Nikžentaitis, przewodniczący Narodowego Komitetu Historyków Litwy, Litwa
57. Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny miesięcznika „Więź” , Polska
58. Janina Ochojska, prezeska Polskiej Akcji Humanitarnej, Polska
59. Andrzej Olechowski, były minister finansów i minister spraw zagranicznych, Polska
60. Jurica Pavičić, pisarz, Chorwacja
61. Marta Pardavi, współprzewodnicząca Węgierskiego Komitetu Helsińskiego, Węgry
62. Solomon Passy, były minister spraw zagranicznych, Bułgaria
63. Jiří Pehe, politolog i pisarz, Czechy
64. Dimitrina Petrova, dyrektor Equal Rights Trust, Bułgaria
65. Petr Pithart, były premier, Czechy
66. Adam Pomorski, prezes PEN Clubu, Polska
67. Wojciech Przybylski, redaktor naczelny „Res Publiki Nowej” oraz „Eurozine”, Polska-Austria
68. Zoran Pusić, przewodniczący Obywatelskiego Komitetu na rzecz Praw Człowieka, Chorwacja
69. László Rajk jr., architekt, projektant i aktywista polityczny, Węgry
70. Rein Raud, pisarz, teoretyk kultury, Estonia
71. Pauls Raudseps, publicysta, „Diena” , Łotwa
72. Adam Daniel Rotfeld, były minister spraw zagranicznych, Polska
73. Martin Rozumek, prezes Organizacji Pomocy Uchodźcom, Czechy
74. Andrzej Seweryn, aktor i reżyser teatralny, Polska
75. Sławomir Sierakowski, dyrektor Instytutu Studiów Zaawansowanych , Polska
76. Martin Milan Šimečka, pisarz, publicysta, Słowacja-Czechy
77. Marta Šimečková, dziennikarka, tłumaczka, Słowacja
78. Karel Schwarzenberg, były minister spraw zagranicznych, Czechy
79. Aleksander Smolar, prezes Fundacji im. Stefana Batorego, Polska
80. Ladislav Snopko, dramaturg, były minister kultury, Słowacja
81. Andrzej Stasiuk, pisarz, Polska
82. Petruška Šustrová, była opozycjonistka, Czechy
83. Jerzy Szacki, profesor socjologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
84. Małgorzata Szczęśniak, scenografka, Polska
85. Monika Sznajderman, wydawca, Wydawnictwo Czarne, Polska
86. Soňa Szomolányi, politolożka i socjolożka, Słowacja
87. Erik Tabery, redaktor naczelny tygodnika „Respekt”, Czechy
88. Stefan Tafrov, dyplomata, aktywista na rzecz praw człowieka, Bułgaria
89. Béla Tarr, reżyser, Węgry
90. Vesna Teršelič, dyrektor Documenta – Centrum Rozliczeń z Przeszłością, Słowenia
91. Róża von Thun und Hohenstein, europarlamentarzystka, Polska
92. Dubravka Ugrešić, poetka i eseistka, Chorwacja
93. Rimvydas Valatka, dziennikarz, były parlamentarzysta, Litwa
94. Magdaléna Vášáryová, posłanka do Rady Narodowej, Słowacja
95. Tomas Venclova, poeta, Litwa
96. Krzysztof Warlikowski, reżyser teatralny, Polska
97. Jakub Wygnański, prezes zarządu Pracowni Badań i Innowacji Społecznych Stocznia, Polska
98. Adam Zagajewski, poeta i eseista, Uniwersytet Chicagowski, Polska-Stany Zjednoczone
99. Péter Zilahy, pisarz, Węgry
100. Andrzej Zoll, były prezes Trybunału Konstytucyjnego, Polska

**Dziennik Opinii nr 263/2015 (1047)