Stypendium Pamięci Konrada Pustoły dla Aleksandry Wieliczko

Współczesne społeczeństwo, wypełnione niezliczonymi bodźcami rozpraszającymi naszą uwagę, przyzwyczaiło się do odwracania wzroku od obrazów, które wywołują dyskomfort.

Rada Stypendium Pamięci Konrada Pustoły obradowała w składzie: Piotr Gruszczyński, Agnieszka Karolina Jurek (laureatka Stypendium w 2022 roku), Zbigniew Libera, Karolina Ochab, Wojtek Pustoła oraz Jakub Szafrański.

Tegoroczne Stypendium Pamięci Konrada Pustoły jury przyznało Aleksandrze Wieliczko, mieszkającej i pracującej w Polsce artystce, imigrantce z Białorusi, za cykl „Stan zaprzeczenia”.

Uzasadnienie wyboru Rady

Komisja doceniła sposób, w jaki młoda fotografka tworzy artystyczną dokumentację prześladowań w Białorusi. Nie kataloguje prostych kadrów z demonstracji epatujących grozą białoruskiej dyktatury, lecz przetwarza historie zatrzymań, tworząc osobisty rejestr wydobywający nieomal gogolowską groteskowość zdarzeń związanych z prześladowaniami za używanie dawnych barw narodowych kraju. Nie fotografuje zatrzymanych, lecz tworzy własny ekwiwalent sytuacji. Każdej z nich towarzyszy opis i kolaż obrazów stworzonych z użyciem sztucznej inteligencji, które tworzą upiorne panopticum zniewolenia.

W cyklu Imaginarium, także nadesłanym na konkurs, autorka potwierdza biegłość i bardzo indywidualne podejście do używania technologii oferowanych przez sztuczną inteligencję.

Aleksandra Wieliczko bardzo świadomie używa narzędzi fotografii, tworząc jednocześnie własny oryginalny język podnoszący realność do rangi wysokiego artyzmu.

Organizatorami Stypendium Pamięci Konrada Pustoły są Krytyka Polityczna i Fundacja Nowych Działań, których celem jest propagowanie twórczości Konrada Pustoły, tak aby inspirowała młodych artystów. Stypendium przyznawane jest co roku 14 października, w rocznicę śmierci Konrada Pustoły.

Stan zaprzeczenia

Na Białorusi panuje represyjna dyktatura, która tłumi wolność słowa. Kontrolowane przez rząd media ukrywają informacje o rosnącej liczbie więźniów politycznych, alarmującej liczbie zaginięć oraz nieskuteczności przepisów i konstytucji w zapewnianiu praw człowieka. W moim projekcie badam zjawisko cyfrowej codzienności poprzez interakcję między jednostką a kanałami medialnymi. Współczesne społeczeństwo, wypełnione niezliczonymi bodźcami rozpraszającymi naszą uwagę, przyzwyczaiło się do odwracania wzroku od obrazów, które wywołują dyskomfort. Praca podzielona jest na dwie części. Pierwsza część zawiera wybór absolutnie absurdalnych i przerażających historii zatrzymań z Białorusi. Zbadałam je i stworzyłem zainscenizowane fotografie oparte na tych historiach. W drugiej części wykorzystałem nagłówki wiadomości, które ukazały się w konkretnym dniu tych aresztowań lub procesów. Skompilowałam wybór 12 wiadomości dla każdej sprawy i wykorzystałem nagłówek każdej wiadomości jako dane wejściowe do stworzenia odpowiednich obrazów za pomocą sieci neuronowej. Chcę pokazać, w jaki sposób agenda stara się odwrócić naszą uwagę od najważniejszych kwestii. Propaganda szybko próbuje zagłuszyć nieznośne wiadomości polityczne. Ponadto chcę zbadać naszą tendencję do odchodzenia od istotnych kwestii i zamiast tego zajmowania naszych umysłów nadmiarem treści rozrywkowych.

Aleksandra Wieliczko (ur. 1993, Słonim, Białoruś) jest artystką zajmującą się badaniami nad emigracją polityczną, post-prawdą, traumą, a zwłaszcza traumatycznymi doświadczeniami. Z tytułem magistra radiofizyki Sasza bada tematy swoich projektów poprzez praktykę artystyczną i interdyscyplinarną współpracę, wykorzystując fotografię, programowanie. Artystka pracuje w medium fotografii, wykorzystując przy tym najnowsze technologie takie jak generatory obrazów czy sztuczna inteligencja. W ten sposób opowiada o medialnie zapośredniczony doświadczeniu rzeczywistości, propagandzie, dezinformacji czy wpływie technologii na życie polityczno-społeczne. Za pomocą języka wizualnego w połączeniu z tekstem w trafny sposób opisuje współczesna rzeczywistość. W 2020 roku (w Białorusi) została osądzona na podstawie słynnego artykułu politycznego 23.34, rozpoczęło się nękanie przez władze, a po kolejnym wezwaniu została zmuszona do ucieczki z kraju.

Obecnie mieszka i pracuje w Warszawie. W 2023 r. ukończyła program stypendialny Narodowego Centrum Kultury „Gaude Polonia” pod opieką fotografa Adama Panczuka oraz Szkołę Współczesnej Fotografii „Fotografika”. Brała udział w „Al Art Night” w Klubie Karma, gdzie pokazywała projekt „Imaginarium”. Uczestniczka wystaw zbiorowych w Białorusi i w Polsce. Publikowała w takich mediach jak Magnum, PHmuseum, Dodho, Zapovednik.space itp.