Piotr Bernatowicz, dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej, powołany na to stanowisko bez konkursu przez ministra kultury, postanowił zerwać współpracę z Rokiem Antyfaszystowskim. Powód? Szefowi placówki nie spodobał się organizowany przez kolektyw cykl spotkań poświęconych antysemityzmowi. Przedstawiciele RA nie kryją swojego zaskoczenia tą decyzją. Swoje stanowisko w sprawie prezentują w oficjalnym oświadczeniu, którego treść publikujemy poniżej w całości.
List otwarty Roku Antyfaszystowskiego w sprawie cenzury w CSW Zamek Ujazdowski
Z ogromnym zdziwieniem i rozczarowaniem przyjęliśmy informację o ocenzurowaniu cyklu seminariów Antyfaszyzm dla opornych przez Piotra Bernatowicza, dyrektora CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie. Dyrektor podjął swoją decyzję już po pierwszym seminarium, które odbyło się 11 lutego. W jego trakcie dyskutowano napisany w 1943 roku przez Maxa Horkheimera i Theodora Adorno esej Żywioły antysemityzmu – historycznie pierwszy tekst filozoficzny mierzący się z rzeczywistością Zagłady.
czytaj także
Cykl seminariów został zorganizowany z inicjatywy oddolnej grupy czytelniczej zainteresowanej krytyczną refleksją nad zjawiskiem faszyzmu. Odbywał się na zaproszenie kolegium kuratorskiego CSW Zamek Ujazdowski i za zgodą jego poprzednich dyrektorów. Seminaria nie wiązały się z obciążeniem budżetu CSW. Dr hab. Michał Kozłowski z Instytutu Filozofii UW podjął się opieki nad grupą seminaryjną nieodpłatnie.
Nasze najwyższe zdumienie wywołuje fakt, że w siedemdziesiąt pięć lat po zakończeniu drugiej wojny światowej w stolicy Polski ważna instytucja publiczna wyprasza ze swych murów seminarium poświęcone refleksji nad związkami antysemityzmu, faszyzmu i Zagłady. W wyjaśnieniach udzielonych Michałowi Kozłowskiemu dyrektor Bernatowicz wprost krytykował Theodora Adorno, jako autora rzekomo zdezawuowanego. W realnym świecie tymczasem myśl Adorna pozostaje fundamentalnym punktem odniesienia nie tylko w refleksji nad Zagładą, ale też nad współczesną sztuką, zarówno dla myślicieli o wrażliwości konserwatywnej, liberalnej, jak i lewicowej. W przedstawionym przez siebie programie CSW Zamek Ujazdowski Bernatowicz jednym z celów swojego kierownictwa uczynił walkę z „marksizmem kulturowym”. Kategoria ta nie opisuje szkoły myślenia lub światopoglądu, lecz jest w istocie kalką propagandowego hasła nazistów: Kulturbolschewismus (bolszewizm kulturowy), służącego do naznaczania wroga.
Halbersztadt: Demontaż instytucji kultury trwa w Polsce od dawna. To „zasługa” nie tylko PiS-u
czytaj także
Pragniemy przestrzec społeczność akademicką, świat kultury i wszystkich ludzi dobrej woli przed zwodniczą retoryką Piotra Bernatowicza, który cenzuruje, jednocześnie deklarując otwartość na dyskusję. Odrzuca on dziedzictwo europejskiej kultury, samemu otaczając protekcją antysemitów i propagatorów teorii spiskowych, krytyczną myśl nazywa ideologią, a mroczne polityczne fantazje bierze za fakty.
„Fałszywa projekcja jest uzurpatorem królestwa wolności i wykształcenia; paranoja jest znamieniem półinteligenta. Wszystkie słowa stają się dlań elementem obłąkanego systemu, próbą duchowego zawłaszczenia obszarów, którym jego własne doświadczenie nie może sprostać”, napisali Adorno i Horkheimer w roku 1943. Mogliby z powodzeniem powtórzyć te słowa dzisiaj.
Rok Antyfaszystowski
PS. chcielibyśmy podziękować zespołowi kuratorskiemu CSW Zamek Ujazdowski oraz poprzedniej dyrekcji instytucji za owocną współpracę w ramach Roku Antyfaszystowskiego, która obejmowała szereg wydarzeń, seminariów i wystaw. Wyrażamy także naszą solidarność z pracownikami i pracowniczkami CSW Zamku Ujazdowskiego. Sam akt cenzury uznajemy zaś za ostateczne potwierdzenie tego, jak ważna społecznie jest dzisiaj pamięć o faszyzmie i refleksja nad jego naturą.
czytaj także
***
Rok Antyfaszystowski jest ogólnopolską inicjatywą koalicji instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, ruchów społecznych, kolektywów oraz artystów, artystek, aktywistów i aktywistek. Za cel stawia sobie upamiętnienie zmagań dawnych antyfaszystek i antyfaszystów, sprzeciw wobec powrotu do sfery publicznej ruchów neofaszystowskich oraz takich, które dokonują apologii faszystowskich idei, dyskursów i praktyk. Rok Antyfaszystowski stanowi kolektywny wyraz niezgody na gloryfikację wojny, kult przemocy, autorytaryzm, nacjonalizm, nietolerancję, mizoginię, homofobię i rasizm, które prowadzą do dewastacji sumień, wspólnoty ludzkiej i środowiska naturalnego. Koalicja kieruje się etosem równości, wolności i solidarności wszystkich ludzi oraz troski o istoty nieludzkie. Program Roku Antyfaszystowskiego jest organizowany oddolnie. Składa się na niego szereg antyfaszystowskich i antywojennych wydarzeń kulturalnych oraz działań społecznych, które są organizowane w całej Polsce od 1 września 2019 roku (80. rocznica wybuchu II wojny światowej) do 8 maja 2020 roku (75. rocznica jej zakończenia). Pełen program wydarzeń i działań organizowanych w ramach Roku Antyfaszystowskiego znajduje się na stronie internetowej inicjatywy w stale aktualizowanej zakładce wydarzenia. Na stronie znajduje się także atlas, czyli społeczne archiwum działań i postaw antyfaszystowskich oraz antywojennych w kulturze, sztuce, i nie tylko. Więcej informacji dotyczących tego, jak włączyć się w prace nad programem Roku Antyfaszystowskiego, można znaleźć w tym miejscu.
czytaj także
