Dług prywatny, kryzys publiczny

Weekendowy zestaw najciekawszych tekstów, jakie ukazały się w prasie polskiej i zagranicznej w mijającym tygodniu.

Zapisz się na newsletter

Artykuły warte czytania i dające do myślenia mieszają się na naszych newsfeedach z memami i fake newsami. Łatwo się w tym szumie pogubić, a trudno czytać autorów i autorki, których nastawiony na maksymalizację zysku z reklam algorytm zamknął poza granicą naszej bańki informacyjnej. W „Przeglądzie tygodnia” proponuję zestaw tekstów, które z jakiegoś powodu szkoda byłoby przegapić.

Zostaw swój email, a w każdy piątek znajdziesz „Przegląd Tygodnia” w swojej skrzynce:

I. Dług prywatny, kryzys publiczny

Prof. Steve Keen, jeden z niewielu ekonomistów, którzy przewidzieli wybuch kryzysu finansowego 2008 roku, opublikował właśnie nową książkę – na portalu Counter Punch omówił ją Michael Hudson. Na 147 stronach Can We Avoid Another Financial Crisis? („Czy możemy uniknąć kolejnego kryzysu finansowego?”) Keen wykłada teorię ekonomii, w centrum której leżą zagadnienia pieniądza i prywatnego długu. O ile wolnorynkowi ortodoksi nie poświęcają właściwie żadnej uwagi instytucji pieniądza (przynajmniej tak długo, jak nie jest on dodrukowywany na zlecenie jakiegoś polityka), australijski ekonomista dowodzi, że kluczowych zjawisk gospodarczych po prostu nie da się zrozumieć bez uchwycenia natury finansów. A naturą tą jest kredyt. Keen twierdzi, że od zwrotu neoliberalnego lat 80. wzrost gospodarczy był utrzymywany za pomocą rosnącego zadłużenia prywatnego. A jako że długi trzeba oddawać z odsetkami, rosnące zadłużenie oznacza nie tylko transfer dochodu od (niezamożnych) dłużników do (bogatych) wierzycieli, ale też groźbę zdławienia wzrostu i kryzysu. Autor ostrzega dziś, że jeśli nie zostaną podjęte radykalne kroki, grozi nam recesja jeszcze poważniejsza niż ta sprzed dekady. Jednym z takich kroków miałoby być masowe umorzenie prywatnych długów. We wrześniu w Polsce nakładem wydawnictwa Heterodox ukaże się poprzedni bestseller Steve’a Keena pt. „Ekonomia neoklasyczna: fałszywy paradygmat” a w Krytyce Politycznej niedawno publikowaliśmy z nim wywiad.

Słońce i gwiazdy kręcą się wokół Ziemi, czyli co by było, jakby liberałowie sprywatyzowali też Galileusza

czytaj także

Słońce i gwiazdy kręcą się wokół Ziemi, czyli co by było, jakby liberałowie sprywatyzowali też Galileusza

Filip Konopczyński

II. Koniec zatrudnienia

Na 1 maja Magazyn Kontakt przypomniał esej prof. Tomasza Szkudlarka o „Końcu zatrudnienia”. Szkudlarek występuje w nim przeciwko wszystkim tym, którzy w związku robotyzacją wieszczą koniec pracy. Twierdzi, że to, co nas czeka to nie koniec pracy w ogóle, a koniec etatowej pracy najemnej. Nawet jeśli w przyszłości stałe zatrudnienie przypadnie nielicznym, praca jako codzienna celowa aktywność nie skończy się nigdy. Pytanie więc: w jaki sposób ma ona zostać zorganizowana? Szkudlarek apeluje o odrzucenie opłacanej pracy najemnej jako jedynej formy organizacji współżycia społecznego i szukanie takich form wymiany pracy, które omijałyby rynek. By było to możliwe, musielibyśmy jednak zmienić paradygmat edukacji: i to jest główna stawka tekstu Szkudlarka, bądź co bądź profesora pedagogiki: takie przemyślenie edukacji, by służyła ona ludziom w świecie pełnym pracy, ale nieznającym stabilnego zatrudnienia.

III. Terlikowska o feminizmie

W Kulturze Liberalnej ukazał się wywiad Łukasza Pawłowskiego i Jagody Grondeckiej z Małgorzatą Terlikowską, w którym konserwatywna publicystka wyjaśnia, dlaczego nie po drodze jej z polskim feminizmem. Zdaniem Terlikowskiej feminizm w Polsce jest dzisiaj zdominowany przez środowiska lewicowo-liberalne, które lekceważą potrzeby kobiet decydujących się na macierzyństwo. Matki przedstawiane są pogardliwie jako utrzymanki czy leniwe kury domowe. Terlikowska chciałaby feminizmu skupionego na praktycznych problemach kobiet, takich jak brak odpowiedniej infrastruktury dla kobiet z wózkami. Problemy nierówności w relacjach między płciami czy szklanego sufitu są jej zdaniem sztucznie wyolbrzymiane. Wyolbrzymione i zmanipulowane zostało też zagrożenie „ustawą chroniącą życie” autorstwa Ordo Iuris. Polska dyskusja o prawie do aborcji jest zresztą jednym z głównych wątków wywiadu. „Myślimy i mówimy innymi językami, a dobro kobiet rozumiemy często tak różnie, że nie ma możliwości porozumienia. Aborcja, o którą się najmocniej spieramy, to jest kwestia życia i śmierci innego człowieka, a nie „dupy i okolic” [kwestii związanych z seksem – JM].” – mówi w pewnym momencie Terlikowska i rzeczywiście wywiad w całości zdaje się dawać świadectwo nie tylko z tego, jak trudne jest porozumienie, ale i jakim wyzwaniem jest nieraz samo zrozumienie się nawzajem.