Wdrożenie skrajnie antyspołecznego planu Hajdarowicza groziłoby nam katastrofą humanitarną o skali, która nie śniła się nawet mieszkańcom Lombardii.
Przy okazji wszystkich większych zawirowań w gospodarce – nieważne, czy związanych z cyklem koniunkturalnym, czy mających przyczynę zewnętrzną – elity biznesowe w kraju i na świecie zaczynają kombinować według zasady „szkoda byłoby zmarnować taki piękny kryzys”. Nie inaczej jest tym razem w Polsce. Zaraz po wprowadzeniu pierwszych ograniczeń związki polskich pracodawców zaczęły na wyścigi proponować własne pakiety antykryzysowe, wśród których znajdowały się jeszcze w miarę ukryte i pojedyncze antyspołeczne rozwiązania.
Jako pierwszy przyłbicę zdjął Grzegorz Hajdarowicz, który, zupełnie już się nie krygując, zaproponował swój kompleksowy, antyspołeczny plan na okres po zdjęciu gospodarczego lock-downu. Twórca i przewodniczący rady nadzorczej medialnego giganta Gremi Media S.A., właściciela między innymi „Rzeczpospolitej”, przedstawił pakiet rozwiązań, który cofnąłby nas w prawach socjalnych co najmniej o sto lat, jeśli nie więcej, a z państwa uczyniłby wydmuszkę niezdolną do reagowania na kryzysy. Za to sektor prywatny w zaledwie kilka miesięcy zdobyłby pozycję nieistniejącą w żadnym innym kraju europejskim.
5 tygodni lock-downu i rewolucja
Grzegorz Hajdarowicz stworzył sobie przedpole nieco wcześniejszym tekstem, w którym proponował możliwie szybkie znoszenie ograniczeń nałożonych na gospodarkę, gdyż straty z pełnego lock-downu, trwającego wiele miesięcy, byłyby wyższe niż straty wynikłe z samej epidemii. Postulował więc, by od 14 kwietnia stopniowo przywracać w Polsce aktywność społeczną i ekonomiczną, a mianowicie otworzyć szkoły i zakłady pracy przynajmniej na 3-4 dni w tygodniu, przy zachowaniu izolacji osób z grup podwyższonego ryzyka. Należałoby też stopniowo otwierać granicę – przywrócić połączenia ze światem (jak rozumiem lotnicze) minimum 1-2 razy w tygodniu, a wszystkich wjeżdżających do kraju badać na obecność koronawirusa. Nawiasem mówiąc, według Hajdarowicza testy powinny być płatne, a ze środków publicznych należy testować jedynie najuboższych.
czytaj także
Tezy mówiące, że restrykcje należy zacząć jak najszybciej znosić , gdyż wielomiesięczny lock-down może być „lekarstwem gorszym od samej choroby”, pojawiają się w debacie publicznej, więc nie są niczym niezwykłym. Problem w tym, że Hajdarowicz proponuje przy okazji zupełne przeobrażenie porządku społeczno-ekonomicznego w Polsce. Według niego pięć tygodni gospodarczego przestoju (niepełnego przecież, bo mnóstwo zakładów nadal pracuje) i późniejsze lżejsze restrykcje przyniosą tak dramatyczne skutki, że należy jak najszybciej odrzucić mnóstwo zdobyczy i standardów socjalnych, które społeczeństwa wywalczyły sobie w ciągu XX wieku.
Okazuje się, że sukces gospodarczy III RP został zbudowany na wyjątkowo chwiejnych nogach, skoro pięć tygodni wstrzymania działalności gospodarczej wymaga przebudowy całego systemu społecznego. Najwyraźniej polskie tygrysy biznesu nie są tak zaradne i przedsiębiorcze, skoro półtora miesiąca przestoju w ich firmach oznacza konieczność zwinięcia zakładu. Nie odłożyli kapitału na czarną godzinę? Nie wyrobili sobie odpowiedniej zdolności kredytowej? Jak to?
Ken Loach: Jeśli nie rozumiemy walki klas, nie rozumiemy zupełnie nic
czytaj także
Może być też tak, że w polskiej gospodarce wcale nie następują właśnie totalna apokalipsa, a plan Hajdarowicza jest po prostu cyniczną próbą wykorzystania ogromnie trudnej sytuacji do zaproponowania rozwiązań, które głęboko przeobraziłyby polski porządek ekonomiczno-społeczny. W sposób probiznesowy i skrajnie antyspołeczny.
Darmowy obiad dla biznesu
Pozostawione po 14 kwietnia częściowe restrykcje, takie jak mniejsza liczba klientów w punktach rozrywki lub rekreacji czy zawieszenia imprez masowych, powinny według Hajdarowicza skłonić rządzących do rezygnacji z pobierania wszystkich podatków dochodowych oraz składek do końca 2020 roku. Nawet jeśli uznamy, że do końca marca większość podatków dochodowych wpłynęłaby do budżetu państwa na poziomie z ubiegłego roku, oznaczałoby to spadek wpływów budżetowych o 30 miliardów złotych z tytułu CIT i o ponad 50 miliardów złotych z tytułu PIT. Budżet państwa zostałby więc „ukruszony” o 80 mld złotych w czasie, w którym musiałby przygotowywać państwo na ewentualny nawrót epidemii jesienią. Oczywiście brak wpływów do FUS oznaczałby, że ZUS nie miałby środków na pokrycie bieżących świadczeń, gdyż nasz system jest repartycyjny – jak zresztą w większości krajów rozwiniętych. Ten ubytek musiałby pokryć budżet państwa – ten sam, któremu Hajdarowicz chciałby odebrać 80 mld zł.
Ciężko powiedzieć, co ze składkami zdrowotnymi, bo magnat medialny dokładnie tego nie tłumaczy – pozostaje mieć nadzieję, że ich nie chciałby zawiesić, bo tego służba zdrowia mogłaby nie przeżyć. A my wraz z nią jesienią.
czytaj także
Grzegorz Hajdarowicz najwyraźniej zapomniał również, że wpływy z PIT to najważniejsze źródło finansowania samorządów gminnych. Rezygnacja z pobierania PIT to także 50 mld zł mniej w kasach polskich gmin i miast. Jednostki samorządu terytorialnego są odpowiedzialne za kluczowe usługi publiczne, takie jak komunikację zbiorową, gospodarkę odpadami komunalnymi, edukację czy utrzymywanie szpitali lokalnych. Odebranie gminom i miastom 50 mld zł i to jeszcze w sytuacji potencjalnego nawrotu epidemii, groziłoby katastrofą społeczną, ekologiczną i zdrowotną na bardzo dużą skalę. Mówiąc wprost, katastrofą humanitarną.
XIX-wieczny rynek pracy
Szczególnie ciekawe propozycje Grzegorz Hajdarowicz przygotował dla świata pracy. Otóż postuluje on, by do końca 2023 roku zawiesić… kodeks pracy. Spójny kodeks pracy w Polsce został wprowadzony dopiero w 1975 roku, jednak pierwsze przepisy chroniące pracowników pojawiły się nad Wisłą już w roku 1919 – mowa o przepisach określających czas pracy. W kolejnych latach II RP wprowadzano kolejne regulacje dotyczące zatrudnienia, które obecnie znajdują się właśnie w kodeksie pracy. Grzegorz Hajdarowicz chciałby więc, żebyśmy cofnęli się w rozwoju społecznym o jakieś sto lat. Bez kodeksu pracy można by nas zwalniać z dnia na dzień, a także wymagać pracy po kilkanaście godzin dziennie, bez zapewnienia odpowiedniej długości nieprzerwanego odpoczynku.
Nie obowiązywałyby też podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, a układy zbiorowe straciłyby podstawę prawną. Wszystkie uprawnienia, które mają świeżo upieczeni rodzice, także przestałyby obowiązywać. Nie byłoby też żadnych regulacji dotyczących pracy w nocy oraz w niedziele i święta. Pracownicy mogliby być też dyskryminowani bez większych przeszkód, gdyż nie obowiązywałyby przepisy o równym traktowaniu. XIX-wieczny kapitalizm lubi to.
Na szczęście Hajdarowicz nie chce odebrać klasie pracującej prawa do urlopu, które również jest zapisane w kodeksie pracy. Zamiast tego chciałby jedynie ograniczyć wymiar urlopu o połowę. Tu warto zaznaczyć, że te 26 dni urlopu w Polsce (20 dni dla pracowników młodych stażem), to nie jest żaden europejski rekord. We Francji czy Hiszpanii urlop wynosi nawet 30 dni. Za to gdyby wcielić plan Hajdarowicza w życie, nasz 13-dniowy wymiar urlopu byłby zdecydowanie najniższy w całej UE. A przecież już teraz polscy pracownicy pracują przeciętnie prawie najdłużej w Unii Europejskiej – jedynie Grecy przepracowują więcej godzin rocznie niż Polacy. Obniżenie wymiaru urlopu o połowę sprawiłoby, że pod względem długości pracy przegonilibyśmy Turcję.
Bolsonaro wskaże nam drogę
Grzegorz Hajdarowicz ma również plan dla opieki medycznej. Niestety nie postuluje dofinansowania publicznej służby zdrowia, której budżet w stosunku do PKB jest w Polsce jednym z najniższych w OECD. Ma inny pomysł: wsparcie prywatnej służby zdrowia poprzez zwolnienie jej z podatków do 2023 roku, a potem obniżenie płaconych przez nią podatków o połowę. Najwyraźniej biznesmen chciałby oprzeć polski system opieki zdrowotnej o sektor prywatny. Problem w tym, że prywatna służba zdrowia jak na razie nie popisuje się specjalną odwagą podczas epidemii. Gabinety stomatologiczne są masowo zamykane, a w Łodzi nie ma nocnej opieki medycznej stomatologicznej, gdyż żaden podmiot nie chce przystąpić do konkursu.
Elity biznesowe zaczynają kombinować według zasady „szkoda byłoby zmarnować taki piękny kryzys”.
Szef rady nadzorczej Gremi Media chciałby również wstrzymania wszelkich prób nacjonalizacji przedsiębiorstw prywatnych. Miałoby to „zapewnić stabilność gospodarczą”. Trudno powiedzieć jak, skoro to właśnie możliwość czasowego przejęcia firmy w kłopotach przez państwo jest swego rodzaju bezpiecznikiem, który zapewnia długoterminową stabilność. Gdyby amerykański rząd nie znacjonalizował częściowo i czasowo giganta ubezpieczeniowego AIG, to ten by upadł, przez co kryzys finansowy z 2008 roku przybrałby niespotykane rozmiary. Gdyby polski rząd nie wykupił Pesy, to w razie jej upadłości pracę mogłoby stracić kilka tysięcy osób. To właśnie możliwość nacjonalizacji przedsiębiorstw, które popadną w kłopoty, zapewnia stabilność – nie odwrotnie.
Zresztą Grzegorz Hajdarowicz proponuje jeszcze inne rozwiązanie, które mogłoby pogłębić nadchodzący kryzys gospodarczy. Mowa o zawieszeniu wypłaty „500+”. Jakkolwiek by nie oceniać kształtu tego świadczenia, jego całkowite zawieszenie mogłoby dobić miliony polskich rodzin, które w wyniku trwającego właśnie lock-downu i niezbyt hojnej dla pracujących tarczy antykryzysowej stracą dużą część swoich dochodów. Będą więc zaciskać pasa, co spowoduje, że spadnie popyt wewnętrzny, tak potrzebny w okresie po epidemii, gdy jedynym ratunkiem dla wielu przedsiębiorstw będzie gwałtowne odbicie konsumpcji. A budżet zaoszczędziłby na tym 40 mld zł, czyli zaledwie połowę tego, co zabrać chciałby mu Hajdarowicz (a doliczając straty jednostek samorządu terytorialnego, to niecałą jedną trzecią).
Nawet historyczny kryzys COVID-19 nie przyniósł opamiętania w PiS-ie
czytaj także
Wdrożenie planu Hajdarowicza groziłoby katastrofą humanitarną, która nie śniła się nawet mieszkańcom Lombardii. Gminy nie miałyby środków na świadczenie podstawowych usług publicznych, a państwo nie miałoby pieniędzy na przygotowanie się do nawrotu epidemii. Pracownicy musieliby pracować ponad siły, bez zapewnionej odpowiedniej ilości dobowego i tygodniowego odpoczynku, więc byliby bardziej podatni na choroby. Mogliby zostać zwolnieni z dnia na dzień, więc nie chodziliby na chorobowe ze strachu, zarażając innych przeróżnymi chorobami. Ludzie nie mieliby podstawowej ochrony socjalnej i zrezygnowaliby z posiadania dzieci, więc polska demografia spektakularnie ległaby w gruzach, a zaraz za nią polski system zabezpieczenia społecznego. To już chyba lepiej byłoby puścić koronawirusa na żywioł i zobaczyć, co się stanie.
czytaj także
No ale czego można się spodziewać po człowieku, według którego orędzie lekceważącego epidemię skrajnie prawicowego prezydenta Brazylii Jaira Bolsonaro, wyręczanego przy zwalczaniu epidemii nawet przez gangi narkotykowe, „buduje i daje nadzieję”?
