Najważniejsze wiadomości o tym, co robimy. W Twojej skrzynce email.
Nowe:
Oddech dla gleby czy sabotowanie polskich upraw? Słynne ugorowanie to niekoniecznie to, o czym myślicie
W tym roku z rolnictwem zrównoważonym wygrało to wielkoobszarowe. Cała nadzieja w drobnych rolnikach – może następnym razem posłuchamy właśnie ich?Krystyna LewińskaPrzywrócenie od kwietnia wyższej stawki VAT na podstawowe artykuły żywnościowe otworzy kolejny etap efektownego starcia największych handlowych molochów w Polsce.
Na wszystkich kontynentach, od Arktyki po Antarktykę, zwierzęta masowo giną na ptasią grypę. Czy na ludzi też przyjdzie czas?
Fakty i mity na temat protestów rolników
Ukraińców najbardziej bolą obrazki wysypywanego zboża. Uderzają w pamięć o Hołodomorze, wielkim głodzie urządzonym w latach 30. XX wieku przez wierchuszkę ZSRR.Kaja PutoW przypadku protestów rolników nacjonalizm nakłada się na nierozpoznany do końca interes klasowy. Korporacje dosięgnąć trudno, zboże z wagonów wysypać łatwiej.
Już w dziewięciu europejskich państwach na czele sondaży są partie skrajnej prawicy. Sojusz z rolnikami przysparza im poparcia.
Czy protesty rolników w krajach Unii oznaczają sprzeciw wobec polityki klimatycznej? To skomplikowane.
Jak to „nie jesz mięsa”? Dlaczego nienawidzisz rolników, mężczyzn i całej zachodniej cywilizacji?
Zdumiewająca opowieść o tym, jak ruch na rzecz odzyskania wiejskiej prostoty życia stał się przepisem na masową śmierć.
Największe szkody wyrządza naturze nie przemysł i nie rozwój miast, ale dziedzina niemal święta, jak święty jest chleb: rolnictwo. Tylko czy damy radę je zmienić?
Przecież to, co i jak jemy, a przede wszystkim, kto i jak to wszystko produkuje, to sprawa życia i śmierci dla milionów ludzi i ekosystemów Ziemi.
Globalny system żywnościowy zrobił się niestabilny. Od około ośmiu lat na świecie znów rośnie głód. Znamy rozwiązania, ale nic tu nie będzie proste – mówi autor „Regenesis”.
Kto decyduje o tym, co jemy? Nie my sami, nie rolnicy.
Korporacje i przeraźliwie bogaci oligarchowie mają dziś na wyciągnięcie ręki fabryki umysłowych śmieci (tak zwane think tanki), farmy trolli i zastępy speców od marketingu, psychologii i mikrotargetowania – w dowolnej liczbie. Gdy gra jest tak ustawiona, nie da się jej wygrać.
Dopóki produkujemy tanią wołowinę w przemysłowych rzeźniach, dopóty będziemy produkować cierpienie tysięcy ludzi, o których nie chcemy myśleć.
Rozmowa z Ha-Joon Changiem, autorem książki „Ekonomia na talerzu”.
Czy przez ostatnie 50 lat zrobiliśmy jakiś postęp w postawie wobec zwierząt i ich traktowaniu?
Szwajcaria jest synonimem wysokiej jakości czekolady. Choć powszechnie uważa się, że kraj ten wytwarza mało towarów, a żyje z usług. Nic bardziej mylnego.
Konserwatyści chcą oznaczać produkty spożywcze zawierające „białko z owadów”. Możliwe, że ktoś im powiedział, że już od dawna jedzą wędliny z barwnikiem ze zmielonych czerwców.
Czy można uważać, że sprawą prywatną są wydatki publiczne, legalność wydatkowania środków publicznych, gospodarność, rzetelność i celowość?
Co cztery sekundy ktoś na świecie umiera z głodu. I ktoś czerpie z tego zyski.
Dlaczego nie opodatkować wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego?
Ósmy odcinek podcastu Ważne nieważne Dariusza Gzyry poświęcony jest wydanej w roku 2022 przez Wydawnictwo Oficyna 21 książce Carol J. …
Czy tak trudno uwierzyć, że dla miast i ich mieszkanek jest lepiej, kiedy przy ulicach rosną drzewa? Fakt, było trudno, ale po 20 latach jest już trochę łatwiej.
Z Martą Kostką, dietetyczką i technolożką żywności, rozmawia Dawid Krawczyk.
Nasz świat potrzebuje zmiany – a ta może zacząć się od rozmowy przy wspólnym stole. Podrzucamy wam trzy przepisy na roślinne dania, które sprawdzą się nie tylko od święta.
Popkultura jest bardzo zaniedbana i mięsożerna. Prawie wszystkie programy kulinarne epatują gotowaniem, duszeniem i przyprawianiem trupa. Specjalistów od przyrządzania trupów otacza gloria i chwała.
Istnieje o wiele lepszy zamiennik mięsa zwierzęcego i rybiego, mleka oraz jajek niż produkty roślinne.
Sylwia Spurek rozmawia z Małgorzatą Szadkowską z Compassion Polska o prawdziwym „farmagedonie” i o tym, jak pogoń za tanim mięsem niszczy naszą planetę i zdrowie.
Kultura zachodnia nie traktuje mięsa jak zwykły produkt. Uczyniła je fetyszem i podstawą ideologii związanej z konkretnymi wyobrażeniami na temat męskości i przypisywanej jej dominacji.
Jeśli na warsztatach kręcimy sojonez, potem nic innego się nie liczy. Ludzie potrafią wylizywać pojemniki. Z Alicją Rokicką, autorką bloga Wegan Nerd, rozmawia Katarzyna Przyborska.
Ludową – i nie tylko – historię kuchni polskiej kreśli w rozmowie z Jakubem Majmurkiem Robert Makłowicz.
Ludzie ograniczają mięso, gluten czy laktozę ze względu na własne zdrowie, natomiast wykluczanie mięsa to wybór ideologiczny. O postawach wobec konsumpcji mięsa rozmawiamy z Przemysławem Sadurą.
Produkcja sprzedana przetwórstwa mięsnego w Polsce to trzy razy więcej niż produkcja sprzedana węgla kamiennego i brunatnego razem wziętych, więcej niż krajowa produkcja samochodów osobowych i komputerów.
Obraz wyzwań, z jakimi będziemy mierzyć się w najbliższych miesiącach, może przytłaczać. Absurdalnie wysokie ceny energii uderzą w przemysł i przyczynią się do stagnacji płac. Nadchodzą także czasy hipokryzji w stosunkach międzynarodowych.
Gościnią podcastu „Ważne nieważne” Dariusz Gzyra jest Joanna Wiśniewska, autorka tłumaczenia książki „Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta”.
Prawa zwierząt powinny być ważnym elementem polityki publicznej w każdym nowoczesnym państwie.
Prawa zwierząt powinny stać się ważnym elementem polityki publicznej w każdym nowoczesnym państwie, bo przemysł mięsny, w tym mleczarski i jajczarski, stają się jednym z największych problemów politycznych XXI wieku.
Zużycie toksycznych pestycydów w Europie miało spadać, a rośnie. Za przyczynę tego stanu rzeczy ekspertki uznają m.in. słabość rządów krajów UE wobec lobby rolniczego.
Rozmowa z Marią Mamczur, autorką „Grubej”, czyli reportażu o wadze i uprzedzeniach.
Jak to zwykle bywa na naszym niesprawiedliwym i nieprzyjaznym zwykłemu człowiekowi świecie, na kryzysie żywnościowym stracą głównie najubożsi. Z powodu wzrostu cen i niedoborów produkcji rolnej liczba osób niedożywionych wzrośnie w najczarniejszym scenariuszu o ponad 13 mln ludzi.
Ukraina szła na eksportowy rekord w sektorze zbóż. 24 miliony ton pszenicy wyeksportowane w ubiegłym roku przy rekordowych zbiorach trafiały na rynki na całym świecie. Jednym ze strategicznych kanałów eksportowych były porty na wybrzeżu Morza Czarnego. Dziś całkowicie wstrzymały one pracę.
„Skąd wiesz, że rośliny nie czują bólu?” – słyszę regularnie, odkąd przestałem jeść mięso.
Mamy regulowane ceny za wywóz śmieci i bilet autobusowy, dlaczego więc w obliczu inflacji nie regulujemy cen kilku podstawowych produktów spożywczych? – pyta w felietonie Galopujący Major.
Salmonella, kury nafaszerowane antybiotykami i mięso z nielegalnych ubojni – tak wygląda polski przemysł spożywczy.
Któż nie chciałby wiedzieć, do jakiej klasy należy?
Obecny system produkcji żywności to system ofiar, które tracą życie, pieniądze, zdrowie, miejsce bytowania, środowisko naturalne.
Problem z teoriami spiskowymi polega na tym, że odwracają uwagę od realnych procesów, które prowadzą do ponurej dystopii. Oto co kryje się za tzw. Wielkim Resetem.
Będziemy jeść mniej mięsa, jeździć częściej autobusem i koleją, a rzadziej latać, będziemy ogrzewać mieszkania w mniej emisyjny sposób. Dzięki temu będziemy zdrowsi i bezpieczniejsi. I to jest, droga prawico, postęp i rozwój.
Głód to problem dostępności. Ludzie są głodni nie dlatego, że na świecie jest za mało żywności, tylko dlatego, że są biedni.
Wewnątrzkorporacyjny raport firmy Nestlé pokazuje, że aż 60 proc. produktów spożywczych tej firmy nie spełnia kryteriów zdrowotnych.
Bycie buntownikiem w dzisiejszych czasach to produkowanie własnej żywności i dzielenie się nią.
Jak będzie wyglądać kryzys klimatyczny? Może tak jak w wyniszczonym suszą Afganistanie, gdzie 13 milionów ludzi nie zjada nawet jednego posiłku dziennie.
Grypa ptaków dziesiątkuje kury i indyki na fermach przemysłowych. Wirus rozprzestrzenia się błyskawicznie.
– Błędne znakowanie to nie jest przypadek, ale przestępstwo, i cieszymy się, że w końcu UOKiK przyznał nam rację – mówi Michał Kołodziejczak.
Ludzie nareszcie otwierają oczy na zdumiewający fakt, że rozciąganie sznurów haczykowych o długości 45 kilometrów może, no wiecie, mieć jakiś wpływ na życie w oceanie.
Niech politycy i rządy inwestują w rosnące roślinne rynki, nieważne, czy dla własnych ambicji w tym wyścigu, czy z troski o zwierzęta i klimat.
25 procent wegan karmi swoje zwierzęta dietą roślinną, a 75 procent z nich byłoby zainteresowanych taką dietą, gdyby mieli pewność, że będzie zdrowa dla ich podopiecznych.
Żywność nigdy nie była tak tania jak w tej chwili, a jej podział i pozyskiwanie – tak niesprawiedliwe i nieracjonalne.
Na świecie roślinne mleka i jogurty są fortyfikowane w takim stopniu, żeby ilość wapnia była zbliżona do znajdującego się w produktach z mleka krowiego. Ma to sens, skoro chcemy mówić o zamiennikach.
− W przypadku wegańskich karm dla zwierząt mamy do czynienia dokładnie z tym samym uprzedzeniem co w przypadku ludzkich wegan − Jaś Kapela rozmawia z prof. Andrzejem Elżanowskim.
Kolejny lockdown to dla wielu restauracji funkcjonowanie na skraju opłacalności. Lewica chciała ich chronić, ale PO i PiS były przeciw. Sprawę bada UOKiK.
Chleb za 50 gr i siatka warzyw za złotówkę. Tak na zakupach można zaoszczędzić w katowickim Spichlerzu, pierwszym polskim sklepie socjalnym.
Ratusz zlecił badanie, które pomoże opracować żywnościową politykę miejską. W trzech dzielnicach nie ma targowisk, pacjentów w szpitalach karmi się fatalnie, a dostawy żywności do stolicy to emisja ogromnych ilości CO2.
Kiedy zaczyna brakować ryb, nie ma co jeść i nie ma za co żyć. Wtedy Afrykanie płyną do Europy. A dlaczego ryb brakuje?
Poznajcie ludzi, którzy domagają się od polskiego rządu jasnych odpowiedzi. Od tego zależy ich los. Reportaż multimedialny.
Rządzący wolą wychowywać klasę ludową za pomocą podatków, czyli wykorzystując jej słabszą sytuację ekonomiczną, niż nałożyć kaganiec na korporacje i skłonić je do produkowania zdrowszej żywności.
Nazywanie produktów wegańskich stekami, jogurtami itp. jest solą w oku przedstawicieli branży mięsnej i mleczarskiej.
Zmiany w sektorze energetycznym czy transportowym niezbędne do osiągnięcia neutralności klimatycznej dyskutowane są szeroko. A co z przemysłem hodowlanym?
Na Afrykę Wschodnią spadła plaga szarańczy. Możliwe, że największa w historii.
Marchewka z Polski czy z Belgii? Czy sieci handlowe celowo wprowadzają nas w błąd? Tak, to odgórnie narzucona strategia – twierdzi Michał Kołodziejczak, lider Agrounii.
W całej Europie obserwowany jest niebezpieczny trend intensyfikacji hodowli zwierząt w celach konsumpcyjnych. Czas z tym skończyć.
Potrzebni są realiści, których nie ogranicza utopiofobia. Radykałowie – bo tylko ich pragmatyczny umiar jest postępowy. Sami sobie odpowiedzcie, czy obecny minister rolnictwa i rozwoju wsi pasuje do tego opisu.
Tak rozprzestrzeniły się choroba wściekłych krów, afrykański pomór świń, a teraz szalejąca w Chinach epidemia koronawirusa.
W komercyjnym laboratorium na przedmieściach Helsinek zobaczyłem, jak naukowcy zmieniają wodę w żywność.
Jeśli politycy pójdą po rozum do głowy, to na dawnych pastwiskach i polach, gdzie była uprawiana pasza dla zwierząt, zasadzą lasy albo przynajmniej konopie indyjskie.
W świecie Łukasza Warzechy istnieje zapewne tylko własny interes i prawo do swobodnego szkodzenia sobie i innym – pisze Jaś Kapela.
Migranci z Ameryki Środkowej uciekają przed głodem. Susza niszczy plony, a prawo odbiera im ziemię.
Państwo, w którym żyjemy, nie jest obojętne ideologicznie, co widać szczególnie dobrze na przykładzie statusu zwierząt.
To, że weganizm jest zdrowszy i lepszy dla planety, jest ewidentne, choć pewnie jeszcze nie wszyscy są tego świadomi.
Fragment książki Tobiasa Leenaerta „Jak stworzyć wegański świat”, która właśnie ukazuje się nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej.
O książce „Zjadanie zwierząt” z Martą Dymek, Darkiem Gzyrą i Dobrusią Gogłozą rozmawia Jaś Kapela.
Ze Stefano Libertim, autorem książki „Władcy jedzenia”, rozmawia Olga Wróbel.
– Pracując dorywczo jako studenci w różnych lokalach gastronomicznych, na własne oczy zobaczyliśmy, jak wiele dobrego jedzenia się marnuje.
Czy nie będzie można już mówić o wyrobie seropodobnym? I co ze słynnym masłem roślinnym? Przetrwało PRL, a zniszczą je urzędnicy eurokołochozu? A wszystko to w trosce o obywateli.
60 procentom spośród 124 gatunków dzikiej kawy na świecie grozi wyginięcie – przede wszystkim z powodu wylesiania. Jeszcze trochę i poranna kawa stanie się luksusem.
Zważywszy że na zbadanie zdrowia świni inspektor powinien poświęcić 90 sekund, ubojnia powinna zatrudniać 50 osób na pełen etat, żeby zdążyli zbadać wszystkie zwierzęta.
Wydawałoby się, że od pracowników służby zdrowia moglibyśmy oczekiwać odrobinę wyższych standardów niż od mięsożernych szefów, którzy lubują się w znęcaniu nad pracownicami.
W tej pracy po prostu nie da się nie krzywdzić zwierząt.
Wielkie miasto zabija empatię, a jego mieszkańcy poświęcają siebie nawzajem, aby zaspokoić swoje zachcianki.
Dlaczego dobrowolnie zrzekać się praw do jednego z ważniejszych słów tego świata, prawa do mięsa? Czy to nie kapitulacja?
Żywności na świecie nie brakuje. Problem w tym, że nie trafia tam, gdzie jej najbardziej potrzeba.
Oczywiście weganizm nie uratuje świata. Dieta to nie wszystko. Weganizm tutaj jednak nie zaszkodzi, a nawet może pomóc Tobie i Twojemu otoczeniu.
Lubisz boczniaki? Wspaniale, mają wiele cennych witamin i minerałów. Te niestety leżą na plastikowej tacce i są owinięte folią. Nie możesz ich kupić.
Jakoś musimy wyżywić rosnącą populację świata i dieta roślinna jest tutaj najbardziej oczywistym i najłatwiejszym rozwiązaniem – mówi Jaś Kapela w rozmowie z Dariuszem Gzyrą.
Dlaczego jej patronem jest morświn? I jakie książki ukazały się w niej do tej pory?
Jaś Kapela: Oto moja pokuta za to, że nie myślałem o tym, co jem.
Gdyby naprawdę chodziło o dobro przyrody, myśliwi już dawno zrezygnowaliby z polowania na ptaki.
Im ważniejsze jest jedzenie, tym więcej w nim moralności. Skoro już prawie wszystko inne jest dozwolone, to gdzieś musimy przenieść naszą potrzebę ustalania drobiazgowych norm.
Czy wiecie, że w wielu krajach rynek towarów takich jak sól, cukier, mąka, mleko, olej czy herbata kontrolują zaledwie dwie lub trzy największe firmy?
Typowe argumenty używane dla uzasadnienia polowań nie mają zastosowania w przypadku dzikich ptaków.
Dlaczego ludzie tak daleko odeszli od nawyków żywieniowych przodków?
Rozmowa z reżyserem filmu „Zjadanie zwierząt”.
Dlaczego autor hasła „Pij mleko, będziesz wielki” sam nie pije już mleka?
Rady dla początkujących wegan? Wykup dobry internet, potem kup moją książkę, no i witaminę B12. Zadbaj o bezpośredni kontakt ze zwierzętami i wejdź w relacje z nimi. Rozmowa z Dariuszem Gzyrą, autorek książki „Dziękuję za świńskie oczy”.
Dlaczego ludzie nienawidzą ekoburżuazji bardziej niż normalnych burżujów, którzy opychają się stekami z rekina i ragoût z muflona?
„Chyba nawet dinozaury nie srały tyle co zwierzęta stłoczone na fermach przemysłowych”.
A gdyby tak wpłynąć na sytuację zwierząt poprzez podatki?
Setki ryb tłoczą się w wypełnionych po brzegi basenach, a następnie wrzucane są do skrzynki lub foliowej reklamówki. Mało który katolik zwraca uwagę na coroczną tragedię żywych karpi.
W mojej ocenie nie da się pogodzić sprzedaży żywych ryb z ich humanitarnym traktowaniem – mówi adwokatka Karolina Kuszlewicz.
W książce „Sekretne życie krów” nie ma wzmianki o rzeźni, mówi się tylko, że gospodarze postanowili być „odpowiedzialni za każdy etap produkcji”.
Reportaż Sašy Uhlovej z fermy drobiu.
Na 15-lecie pisma „Krytyka Polityczna”, prezentujemy wybór najgłośniejszych i najciekawszych tekstów, jakie ukazały się na naszych łamach od maja 2002 roku.
Wiedzieliście, że ludzie o przekonaniach autorytarnych, dążący do bogactwa i władzy, zjadają więcej mięsa niż ci, którzy sprzeciwiają się nierównościom?
Czyli pieczony prosiak to kulinarna husaria? Z Jarosławem Urbańskim rozmawia Przemysław Witkowski.
Cielęta, które są jednym z podstawowych i koniecznych elementów przemysłu mlecznego, znikają po cichu, milionami.
Po trzech dniach na konferencji o prawach zwierząt, wierzę, że jeszcze za swojego życia będę świadkiem rewolucji. I będzie to wegańska rewolucja.
Dziś Turyn, jutro Słupsk. Rodzi się prowegańska polityka rozwoju.
Przepisy zainspirowane paczką odebraną w ramach RWS-u, rolnictwa wspieranego przez społeczność.
Czy jedzenie krwi ze sproszkowanego soku z buraków może być formą kontestacji przemocy?
Jeżeli nie trafi nas inny globalny szlag, w połowie wieku będzie nas 10 miliardów. I wszyscy będą głodni.
Tak, jak tradycyjna Wielkanoc opiera się na jajach, wegańska może być oparta na ziarnach.
Jesteśmy bardziej skłonni do podjęcia działania, jeśli zagrożenie dotyczy stworzenia, które nie jest człowiekiem.
Jak wyglądają polskie spory z perspektywy Zen? Odpowiada mistrz.
Jeśli na świecie mamy dość zasobów, to czy dostęp do nich nie powinien być prawem? – pyta Instytut Globalnej Odpowiedzialności.
Gdybyśmy całą marnowaną na świecie żywność załadowali do ciężarówek i ustawili je w sznur, to 18 razy oplótłby on równik.
60% uprawiających ziemię w Afryce to kobiety. Produkują one 90% żywności, a posiadają 1% ziemi.
Drobni rolnicy są częścią globalnego agrobiznesu, który najchętniej przerobiłby ich na paszę.
Co siódmy człowiek na świecie cierpi z powodu niedożywienia i głodu.
Dlaczego polscy katolicy wolą walić karpia młotem po głowie zamiast poczytać, co o tym sądził Jan Paweł II?
Mitem jest, że ludzie cierpią głód tylko w przypadku nadzwyczajnych wydarzeń, takich jak katastrofy naturalne czy wojna.
Chodzi mi o globalne ocieplenie, proszę państwa. Najpoważniejsze wyzwanie, przed jakim stoi nasze pokolenie. I które ma głęboko w dupie.
Jak dobrze jeść i dobrze żyć.
Goście: Przemysław Stańczak, Dorota Metera, Jaś Kapela, Henryk Kowalczyk, Joanna Żuchlińska, Kazimierz Plocke, Rafał Górski.
Masłowska jest dla mnie medium, przez które przemawia do nas współczesna kultura z samego swego bebecha.
Właściciele ziemi na całym świecie biorą udział w orgii destrukcji gleby na gigantyczną skalę.
Minister Szczurek widzi bary mleczne bardzo dosłownie. Postanowił, że będzie dotować tylko dania jarskie i bez przypraw.
Zdrowa żywność z Nowej Zelandii? To nie dla nas.
Proszę, to dla ciebie. Świeżo ugotowana, lekko posypana solą i jeszcze ciepła. Genuity VT Triple PRO RIB Complete. Nie wiesz, co to takiego?
Trybunał Konstytucyjny dopuścił ubój rytualny na eksport, choć nikt o to nie wnioskował.
Powinniśmy myśleć o mięsie jako o niezwykłym darze – czymś, co jest przywilejem, a nie prawem.
Nigdy w historii ludzkości nie marnowało się tyle jedzenia co dziś – mówi Carlo Petrini, twórca ruchu Slow Food.
Czy można żyć bez jajek i co trzeba wiedzieć, jeśli nie potrafimy z nich zrezygnować.
„Żywność ekologiczna wcale nie jest zdrowsza” – z taką opinią można czasem spotkać się w mediach. Czy tak jest rzeczywiście?
Podobno rolnictwo ekologiczne nie wyżywi wszystkich ludzi na świecie – tak twierdzą zwolennicy rolnictwa konwencjonalnego. Czy mają rację?
Jesteśmy zwierzętami, jesteśmy immanentną składową tej pożerającej się wzajemnie maszynerii – twierdzi autor książki „Wieczne życie. O zwierzęcej formie śmierci”.
Czy warto zapłacić więcej za żywność z ekologicznym certyfikatem? Pierwszy głos w debacie Dziennika Opinii o polityce żywnościowej.
Ludzie są jedynymi ssakami, które piją mleko w wieku dojrzałym.
Co weganie i wegetarianie jedzą w święta wielkanocne? I czy to powód nieuniknionych kłótni przy stole?
Czy nie fundujemy sobie właśnie zbiorowego samobójstwa?
Większość ludzi z miasta myśli, że krowy produkują mleko non stop. Powtarzam im: nie ma takiego zwierzęcia jak „krowa mleczna”, jest po prostu krowa.
Nic nie wzmaga poczucia wstydu tak, jak bycie rodzicem. Dzieci zauważają paradoksy i hipokryzję. Demaskują nas.
Zwierzęta hodowane na terenie USA produkują 130 razy więcej odchodów (39 ton na sekundę) niż wszyscy mieszkańcy tego kraju razem wzięci.
Produkty organiczne nie różnią się od zwykłych niczym poza ceną. Mimo to, wskutek działań marketingowych, wielu ludzi sądzi, że jest inaczej.