Mała Kostaryka osiągnęła trzecią najwyższą średnią długość życia w obu Amerykach, wyraźnie przed USA. Jaka jest tajemnica ich sukcesu?
BOSTON – Dwa lata po śmierci męża Valeria, sześćdziesięciosiedmiolatka z San José na Kostaryce, żyje samodzielnie. W zeszłym roku badania wykazały u niej wysokie ciśnienie krwi i cukrzycę. Jej życie nie jest bezpośrednio zagrożone, choć bez wątpienia kobieta wymaga stałej opieki. Na szczęście dzięki wysokiemu poziomowi opieki medycznej na Kostaryce stan zdrowia Valerii się poprawił.
Kostaryka, kraj o średnich dochodach, zapewnia powszechną opiekę zdrowotną swoim obywatelom i osiąga na tej płaszczyźnie niejednokrotnie lepsze rezultaty niż kraje o wyższych składkach zdrowotnych. Kostaryka osiągnęła trzecią najwyższą średnią długość życia w obu Amerykach (za Kanadą i Bermudami) i znacznie przed Stanami Zjednoczonymi. Tajemnicę ich sukcesu przedstawiliśmy w raporcie: Building a Thriving Primary Health-Care System: The Story of Costa Rica.
czytaj także
Po zdiagnozowaniu u kobiety cukrzycy, Valerię włączono od razu do programu stałej opieki w najbliższej klinice – dziesięć minut spacerem od jej domu. Odwiedza to miejsce regularnie co trzy miesiące, aby sprawdzić ciśnienie krwi i upewnić się, że choroba nie pogłębia się. Każdego roku pracownicy służby zdrowia odwiedzają pacjentkę w domu, sprawdzają, czy jest bezpieczna, podają szczepienia i doradzają, jak dalej prowadzić zdrowy tryb życia.
Na całym świecie liczba przypadków osób chorych przewlekle wzrasta, a społeczeństwo się starzeje, dlatego upowszechnienie dostępu do osiągalnej finansowo opieki medycznej to podstawa dalszego funkcjonowania dla wszystkich. Niestety, wielu pacjentów będzie cierpieć w gorszym stanie zdrowia niż Valeria tylko dlatego, że nie będzie mogło uzyskać dostępu do wysokiej jakości podstawowej opieki.
Odpowiednio zorganizowany system pomocy medycznej to taki, w którym kładziony jest nacisk na profilaktykę i konsekwencję; gdzie lekarze pierwszego kontaktu pełnią prawidłowo swoją rolę. Ministerstwo Spraw Społecznych Kostaryki przez ostatnie dwadzieścia lat tworzy system podstawowej opieki medycznej, który obejmuje niemalże każdą osobę w państwie. Kostarykanie zaczęli zwracać się przede wszystkim po pomoc do swoich lekarzy pierwszego kontaktu. Podobny program wcieliły w życie inne państwa, takie jak Nowa Zelandia, dzięki czemu pacjenci mogą nawiązywać długoterminowy kontakt ze swoim lekarzem.
Takie fundamenty podnoszą jakość i zmniejszają podziały. Badania pokazują, że obszary z większą liczbą lekarzy pierwszego kontaktu mają niższy wskaźnik śmiertelności i lepsze wskaźniki zdrowotne.
Zmiany na Kostaryce zaczęły się od reform jeszcze w latach 90. Niektóre proste rozwiązania podnoszące jakość opieki zdrowotnej mogą być skopiowane przez inne kraje i dzisiaj. Urzędnicy w San José połączyli wiele agencji służby medycznej w jedną, tworząc nowy organ zarządzający finansami i świadczeniem usług od szczepień po złożone operacje. Chociaż takie podejście może nie zadziałać w przypadku każdego kraju, wiele skorzysta na bardziej zintegrowanym biurokratycznym systemie.
czytaj także
Następny krok stanowiło podzielenie Kostaryki na sto czterdzieści mniejszych obszarów, a każdy obywatel został przypisany do programu opieki zdrowotnej w najbliższej okolicy. Miało to na celu pomóc służbie medycznej precyzyjnie śledzić sytuację zdrowotną w regionach i umożliwiło proaktywne i bardziej ekonomiczne zarządzanie.
Ponadto Kostarykanie wykształcili nowe, multidyscyplinarne kadry, zapewniające obywatelom świadczenia profilaktyczne (np. szczepienia) i edukacyjne w połączeniu ze stałym wsparciem ściśle medycznym. Tego typu całościowe podejście pozwala na połączenie sił i doświadczenia lekarzy, pielęgniarek, edukatorów i społecznych pracowników służby zdrowia, farmaceutów i urzędników.
W końcu departament zdrowia uruchomił system, który wylicza statystycznie jakość świadczonych usług. Dane są na bieżąco wykorzystywane do monitorowania postępów w podnoszeniu jakości świadczeń medycznych.
czytaj także
Kroki te przyniosły pozytywne skutki. Dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej wzrósł z zaledwie 25% populacji w 1990 roku do ponad 94% dzisiaj – taki procent społeczeństwa ma zapewnioną specjalistyczną pomoc medyczną. Poprzez umiejscowienie podstawowej opieki medycznej w centrum zainteresowania państwa, poprawiono zasięg świadczeń i ograniczono koszty systemu, zapewniając jednocześnie bardziej spersonalizowane leczenie. A dla pacjentów znajdujących się w sytuacji Valerii taki system zapewnia przede wszystkim gwarancję bieżącej dostępności opieki zdrowotnej.
Po morderstwie Marielle Franco na ulice Brazylii wychodzą setki tysięcy ludzi
czytaj także
**
Asaf Bitton jest dyrektorem odziału podstawowej opieki zdrowotnej w Ariadne Labs – wspólnym ośrodku Brigham and Women’s Hospital oraz Harvard T. H. Chan School of Public Health. Madeline Pesec jest pracownikiem naukowym w Ariadne Labs.
Copyright: Project Syndicate, 2018. www.project-syndicate.org. Tłumaczyła Karolina Kosecka, skróty od redakcji.
