Wojna z narkotykami nie działa, a wręcz szkodzi. Karanie użytkowników substancji psychoaktywnych nie rozwiązuje kwestii nadużywania narkotyków, skazuje ich na marginalizację oraz pogłębia problemy społeczne i zdrowotne – pisze Polska Sieć Polityki Narkotykowej 26 czerwca 2020, w Międzynarodowy Dzień Solidarności z Osobami Uzależnionymi od Narkotyków.
Jak podaje World Drug Report 2019 przygotowany przez Światową Organizację Zdrowia, aż 271 mln ludzi, czyli 5,5% populacji w wieku 15–64 lat, używało narkotyków w ciągu ostatniego roku, a ok. 35 mln osób zmaga się z uzależnieniem. Podobnie statystyki wyglądają w Polsce – 5,4% Polaków w wieku 15–64 lat używało narkotyków w ciągu ostatniego roku. Odsetek ten jest zauważalnie wyższy wśród osób w wieku 15–34 lat, gdyż do kontaktu z narkotykami w ciągu ostatniego roku przyznaje się 10,4% młodych dorosłych w Polsce.
czytaj także
Najpowszechniej stosowanym niedozwolonym środkiem odurzającym są konopie indyjskie, których przynajmniej raz w życiu spróbowało 91,2 mln Europejczyków (27,4% populacji w wieku 15–64 lat). W Polsce według ostatniego badania Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii i Kantar Polska z 2018 roku do kontaktu z marihuaną przyznało się 12,1% Polaków.
Powyższe dane mogą szokować, jeśli weźmiemy pod uwagę, że za posiadanie narkotyków w wielu państwach świata można trafić do więzienia. W Polsce za posiadanie narkotyków grozi kara pozbawienia wolności do lat 3, zaś ostrze represji wymierzone jest głównie w osoby uzależnione i używające narkotyków. Od 2000 roku, kiedy wprowadzono kryminalizację posiadania, ok. 30 tys. osób rocznie jest zatrzymywanych przez policję z powodu podejrzenia posiadania narkotyków. Przez pierwsze 10 lat funkcjonowania penalizacji wzrost wykrywalności drobnej przestępczości narkotykowej wzrósł o ponad 1500%, podczas gdy wykrywalność poważnych przestępstw narkotykowych (przemyt, produkcja) utrzymuje się na tym samym poziomie. W 2018 roku stwierdzono 37 610 przestępstw z art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, który penalizuje posiadanie narkotyków. Przepis ten generuje koszty, procesy, obciążenie organów ścigania.
czytaj także
Warto pamiętać, że w niektórych państwach nadal za przestępstwa narkotykowe grozi kara śmierci. W roku 2019 na całym świecie wykonano aż 122 egzekucje za przestępstwa związane z narkotykami. To prawie 1/5 wszystkich wykonanych wtedy egzekucji.
Historia polityk narkotykowych pokazuje, że wojna z narkotykami nie działa, a wręcz szkodzi. Karanie użytkowników substancji psychoaktywnych nie rozwiązuje kwestii nadużywania narkotyków, skazuje ich na marginalizację oraz pogłębia problemy społeczne i zdrowotne.
czytaj także
W 1987 roku ONZ ogłosił 26. czerwca Międzynarodowym Dniem Zapobiegania Narkomanii. Ustanowieniu tego święta przyświecał szczytny cel, jednakże z czasem 26. czerwca stał się okazją do celebrowania wojny z narkotykami, podkreślania konieczności radykalnej walki z uzależnieniem oraz podejmowaniu działań w myśl zasady „cel uświęca środki”. Aby zmienić ten stan rzeczy, organizacje pozarządowe z całego świata zdecydowały się na ogłoszenie 26. czerwca Międzynarodowym Dniem Solidarności z Osobami Uzależnionymi od Narkotyków oraz na przeprowadzenie kampanii Support. Don’t Punish, która odbywa się w 90 państwach świata. Od kilku lat w Polsce swoje akcje organizuje Fundacja Polska Sieć Polityki Narkotykowej.
Tego szczególnego dnia każdy może okazać solidarność nie tylko z osobami uzależnionymi, ale także z ich rodzinami oraz wszystkimi, którzy zostali poszkodowani w globalnej wojnie z narkotykami i padli ofiarą brutalnych działań policji, zostali ukarani za posiadanie niewielkich ilości narkotyków lub ucierpieli na skutek przemocy ze strony gangów narkotykowych.
czytaj także
Jest to także najlepszy moment, aby zachęcić społeczeństwo do dyskusji na temat konieczności humanizacji polityki narkotykowej. Szereg odbywających się w tym dniu działań i akcji informacyjnych ma na celu pokazanie, że restrykcyjne i prohibicyjne podejście do substancji psychoaktywnych nie jest skuteczne, a państwo angażuje niepotrzebne środki w postaci przepisów karnych wymierzonych przeciwko użytkownikom nielegalnych substancji psychoaktywnych.
czytaj także
Support. Don’t Punish oznacza wspieranie zamiast karania. W tych trzech słowach zawarta jest uniwersalna idea realizowania polityki narkotykowej w sposób skuteczny i zgodny z prawami człowieka. Wsparcie w postaci profilaktyki, edukacji dla nieuzależnionych użytkowników narkotyków czy wreszcie leczenie, reintegracja oraz serwis redukcji szkód adresowane do osób uzależnionych to idealna kombinacja działań stanowiących odpowiedź na zjawisko używania substancji zmieniających świadomość. Dotyczy to także legalnego alkoholu.
czytaj także
– Jak łatwo zauważyć, nie ma tam miejsca na ściganie i kary, przynajmniej nie w przypadku użytkowników narkotyków, którzy nielegalne substancje z oczywistych powodów posiadają – mówi Agnieszka Sieniawska, prezeska Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej. – Dobrym przykładem krajów prowadzących racjonalne polityki narkotykowe jest Portugalia, Szwajcaria, Czechy, Dania i wiele innych. Polska nie znajduje się w rankingu tych najbardziej postępowych, ale mamy od kogo się uczyć.
– Chociaż w czasach pandemii COVID-19 nie możemy działać na ulicach tak intensywnie jak w poprzednich latach, to nie rezygnujemy z walki o racjonalną i pragmatyczną politykę narkotykową. Bardzo nas cieszy, że wiele osób pomaga nam dotrzeć z naszymi postulatami do szerokiego grona osób poprzez udostępnianie naszych grafik i materiałów w mediach społecznościowych – dodaje Damian „Mestosław” Sobczyk, aktywista, twórca internetowy.
Polska Sieć Polityki Narkotykowej uważa, że polityka wobec substancji psychoaktywnych musi się zmienić, i wymienia priorytetowe obszary tych zmian.
czytaj także
Po pierwsze, to dekryminalizacja posiadania narkotyków przeznaczonych na użytek własny. Siły policji i służb publicznych powinny być skupione na walce z pandemią. Rozpraszanie uwagi służb na walkę z osobami posiadającymi narkotyki przeznaczone na własny użytek jest niepotrzebne i szkodliwe.
Sieć domaga się również dofinansowania serwisów redukcji szkód, które nie zakładają, że ludzie przestaną używać substancji, lecz niosą pomoc „tu i teraz”. Dotyczy to także problemu osób uzależnionych od narkotyków, będących w kryzysie bezdomności, które szczególnie cierpią z powodu pandemii COVID-19, nie mogąc pozostać w domach, zachować higienicznych warunków czy dystansu społecznego. W skład serwisu redukcji szkód wchodzą m.in. działania uliczne dla użytkowników narkotyków, wymiana igieł i strzykawek dla osób iniekcyjnie używających narkotyków w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób przenoszonych przez krew.
czytaj także
Polska Sieć Polityki Narkotykowej przypomina o potrzebie uregulowania przez państwo rynku narkotyków – szczególnie marihuany, ale również substancji psychodelicznych, które mogą mieć zastosowanie w leczeniu m.in. uzależnień, depresji i traum.
Jednym z priorytetów zmian według Sieci jest również zastosowanie przepisów dotyczących przerwy w odbyciu kary oraz w trybie dozoru elektronicznego dla osób osadzonych z powodu posiadania narkotyków czy drobnych przestępstw popełnionych w związku z uzależnieniem od narkotyków. Zakłady karne mogą stanowić miejsce szybkiego rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, zatem należy niezwłocznie umożliwić drobnym „przestępcom” odbycie kary w innym trybie.
Byłem żołnierzem i nie znosiłem narkotyków. Na emeryturze zacząłem leczyć się psychodelikami
czytaj także
Ostatni postulat Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej to wprowadzenie możliwości leczenia substytucyjnego na receptę. Dziś leczenie odbywa się w specjalnych programach, do których pacjenci muszą codziennie zgłaszać się po swój lek przyjmowany w obecności pielęgniarki. Programy substytucyjne znajdują się w największych polskich miastach, co wymaga od pacjentów dojeżdżania i narażania się na zakażenie COVID-19. Uzależnienie jest chorobą i pacjenci powinni mieć prawo otrzymać lek na receptę.
