Do badaczy, artystów, aktywistów, działaczy społecznych i politycznych
Erich Fromm w Patologiach normalności udowodnił, że efektywne społeczne badania natury nie mogą z ludzi czynić „obiektów”, ale muszą nawiązywać empatyczne z nimi relacje. Oznacza to, że dla budowania struktur demokratycznych idea dobrze poinformowanego obywatela, nie opierającego swoich decyzji i wyborów na emocjach, ale na racjonalnym rozpoznaniu sytuacji kulturowej, społecznej i politycznej, stanowi kluczowe pojęcie demokracji. Niech rozwija się zatem lewicowy Objazdowy Uniwersytet Powszechny im. Ireny Krzywickiej nieprotekcjonalny i niepopulistyczny, umożliwiający wspólne doświadczenia we wzajemnym procesie edukacyjnym. W II Rzeczpospolitej jej pierwszy premier Ignacy Daszyński przekonywał, że w programie walki ze „szlachetczyzną nie wystarczą hasła polityczne, bowiem fundamentalną rolę emancypacyjną odgrywa kultura, a więc uniwersytety ludowe, umożliwiające wszechstronną edukację i wykształcające obywatelską postawę w szerokich kręgach społeczeństwa. Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego główną siedzibę miało wprawdzie w stolicy, ale najistotniejsze były jego filie rozrzucone w całej Polsce, w miastach, miasteczkach i wsiach. Wykłady i odczyty, zakładanie bibliotek, tworzenie zespołów teatralnych i muzycznych, rozmaite akcje naukowe i artystyczne stanowiące główne formy pracy TUR poszerzmy teraz o kolejne, nowe, które osłabią patriarchalne reguły tak głęboko wrośnięte w socjalizację społeczną, że realizowanie równościowej polityki może wydawać się całkiem nierealne.
A jednak spróbujmy! Lewicowe Sygnały pod redakcją Karola Kuryluka zaczynając w 1933 swoją działalność ogłosiły na wstępie: „Wchodzimy na świat bez programu! Nie chcemy wypowiadać szumnych słów i haseł ani stawiać papierowych granic, tężejących potem w mur, o który musielibyśmy kiedyś tłuc bezradnie głowami”. Dziś oznacza to, że zanim wytyczymy struktury OUPIKu, sprecyzujemy zasady działania, spiszemy statut, zabierzemy się od razu do roboty. Mapujmy więc Polskę, czerpiąc z wieloletniego doświadczenia liderów i działaczy społecznych, wspierajmy ich swoją energią i wiedzą, ruszajmy tam, gdzie warto wesprzeć wszelkie nonkonformistyczne ruchy społeczne, emancypacyjne i oświatowe, i tam, gdzie na co dzień nie dociera łatwo wiedza o świecie, historii, ekonomii, kulturze i sztuce.
Poszerzajmy wspólnie wyobraźnię obywatelską. Szukajmy takich miejsc, współpracujmy z lokalnymi organizacjami i składajmy im własne propozycje, zmierzmy się z wszelką opresyjną klasowością i elitarnością i na równościowych zasadach wprowadzajmy wolnościowe zakłócenia w obecny polski polityczny, społeczny, kulturowy porządek, na rzecz lewicowej zmiany społecznej. Połączmy praktyki artystyczne, akademickie, aktywistyczne, polityczne i społeczne ufundowane na etyce troski i odpowiedzialności.
OUPIK łączący badaczy i artystów, aktywistów ruchów społecznych, członków organizacji pozarządowych zaangażowanych w demokratyczną zmianę społeczną, liderów ruchów społecznych i politycznych podejmie więc próbę tworzenia obywatelskich sojuszy we wspólnej produkcji wiedzy i społecznej świadomości, wzmacniania form oporu, społeczne działanie czyniąc fundamentem naszych projektów edukacyjnych. Spróbujmy razem „zmapować” polskie terytorium i obmyśleć strategie działania OUPIK, mając na starcie jedynie jego ideę jako fundusz. Ideą ruchu jest jego organiczność, nasza własna inicjatywa zawsze wspierająca wszelkie oddolne działania, dzielenie się doświadczeniami na rzecz powodzenia kolejnych. Już jest nas spora grupa, akademiczek i akademików, artystów, aktywistów, działaczy ruchów społecznych i politycznych, organizacji pozarządowych, którzy przystępują do działania. Niektórzy wyruszyli już w Polskę. OUPIK zaprasza więc na wspólną naradę badaczy, artystów, aktywistów, działaczy społecznych i politycznych – wszystkich, których obchodzi społeczna, demokratyczna edukacja i walka o społeczną zmianę. O wolnej międzywojennej Polsce pisał, Żeromski, że „żyła w lenistwie ducha, oplątana przez wszelkie gałgaństwo, paskarstwo, łapownictwo, dorobkiewiczostwo, jałowy biurokratyzm, dążenie do kariery i nieodpowiedzialnej władzy” . Celem OUPIKu jest wspólne i wzajemne wydobywanie się z tego lenistwa Polski współczesnej i przekraczanie poczucia bezsilności społecznym działaniem. Na spotkaniu przedstawimy materiały dokumentalne z dwóch Oupikowskich wyjazdów w Polskę.
Dołączcie do nas.
Spotkanie Objazdowego Uniwersytetu Powszechnego im. Ireny Krzywickiej odbędzie we wtorek 16 stycznia w Warszawie, w krytyce Politycznej na ul. Foksal 16, II piętro.
***
Krystyna Duniec – profesorka w Zakładzie Historii i Teorii Teatru Instytutu Sztuki PAN. Pomysłodawczyni i kierowniczka Laboratorium „Projektowanie Kultury” SWPS i Nowego Teatru. Wykłada w Polsko-Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych w Warszawie. Autorka m.in. książek Kaprysy Prospera. Szekspirowskie inscenizacje Leona Schillera (1998); Jan Kreczmar. Grał jakby uczył (2004); Ciało w teatrze. Perspektywa antropologiczna (2012). Wydała także w swoim opracowaniu Bruliony Jana Kreczmara (2003) oraz tom zbiorowy Aktor. Niepewna tożsamość (2012).
