Seminarium Grupy ETC.
Uniwersytet Krytyczny | Fluxus: Awangarda? Polityka! | W jaki sposób wyjaśnić obrazy martwemu zającowi? Joseph Beuys: kwestia zwierzęca a możliwość sztuki
Prowadzenie: Anna Jastrzębska (Grupa ETC)
18 marca, środa, godz. 18.00
Krytyka Polityczna, ul. Foksal 16, II p., Warszawa
Kiedy Paul McCarthy wprowadził do galerii lochę – wykonaną z silikonu, cicho chrapiącą różową piękność – i za pomocą specjalnej aparatury ożywił jej sztuczne ciało, zabrał ważny głos w dyskusji o miejscu zwierząt w sztuce. Choć bowiem zamysłem artysty była w pierwszej kolejności „krytyka hollywoodzkiego przemysłu rozrywkowego i ukrytego oblicza amerykańskiego życia”, to wykorzystanie w pracy motywu tak inteligentnego stworzenia jak świnia, które w zachodniej kulturze symbolizuje nieczystość, zepsucie, każe nam krytycznie ocenić również galeryjną, sterylną, a jednocześnie kompletnie nieprawdziwą sytuację.
W farsie McCarthy’ego możemy dostrzec ślad działań Josepha Beuysa, który w jednym ze swoich performansów próbował tłumaczyć sztukę martwemu zającowi; w innym zaś – spędził 7 dni zamknięty w przestrzeni galerii z kojotem. Akcje niemieckiego twórcy można interpretować (przynajmniej w pewnym ich wymiarze) jako artystyczne próby przełamywania antropocentrycznej perspektywy i kwestionowania uprzywilejowanej pozycji człowieka wśród innych gatunków, które w drugiej połowie ubiegłego wieku nabrały siły w refleksji kulturoznawczej Zachodu. W sztuce zwierzęta nie-ludzkie były zazwyczaj postrzegane jako środek do celu (motyw, metafora, medium); lata 60. i 70. to czas intensywnych poszukiwań nowych narracji i strategii artystycznych, które przyczyniły się do gruntownych przemian w myśleniu o relacjach ludzi z innymi zwierzętami. Jaką w formułowaniu nowych postulatów i perspektyw odegrali twórcy związani z Fluxusem? I czy – stawiając na nowo pytania o zależności władzy i mechanizmy wykluczenia – artysta zdołał kiedykolwiek rzeczywiście przekroczyć międzygatunkowe granice sztuki?
Punktem wyjścia dla tych rozważań będą krótkometrażowe filmy dokumentujące działania artystyczne stawiające w centrum (lub przynajmniej w jednym z centrów) zwierzę – m.in. performanse Josepha Beuysa „W jaki sposób wyjaśnić obrazy martwemu królikowi” (1965) oraz „I like America, America likes me” (1974) – uzupełnione przez zapisy bardziej aktualnych realizacji.
______
Choć stwierdzenie „każda sztuka jest polityczna” jest już dzisiaj banałem, nie znaczy to, że banalne są analizy politycznego charakteru działalności artystycznej. Zapraszamy na cykl spotkań poświęconych różnym aspektom polityczności Fluxusu – funkcjonującej od lat 60. (niektórzy twierdzą, że do dziś) sieci outsiderów świata sztuk wizualnych, muzyki oraz literatury. Każde spotkanie będzie się składać z dwóch części: wykłady poprzedzone będą projekcjami filmów. Punkt wyjścia stanowić będzie wydana niedawno książka „Narracje – estetyki – geografie: Fluxus w trzech aktach”.
Dla wielu spośród artystów tworzących Fluxus, był to nie tyle projekt artystyczny, ile polityczny. Tak jak futuryści, konstruktywiści, surrealiści, sytuacjoniści i inne awangardowe ugrupowania – fluxusowcy chcieli zmieniać świat. Choć mieli podobne ambicje, różniły ich odmienne cele. Od początku w samym centrum Fluxusu komuniści spierali się z anarchistami i demokratami, a maoiści próbowali przekonywać do swoich racji pacyfistów oraz wyznawców trzeciej drogi. O ich manifestach, manifestacjach, projektach oraz działalności artystycznej będziemy opowiadać.
Grupa ETC – powstała w 2009 grupa reserchersko–artystyczną, zajmująca się tradycją artystyczną neo-awangard, muzyki eksperymentalnej oraz sztuki intermedialnej. Skład grupy jest płynny. Grupa współpracująca z różnymi instytucjami – w zależności od ich profilu organizowane są wydarzenia o charakterze naukowym, popularyzatorskim lub artystycznym, starając się łączyć te perspektywy.
______
Kolejne spotkania cyklu:
22.04: Zahaczanie rzeczywistości: Fluxus, hacktywizm i trolling (prowadzenie: Mateusz Felczak)
27.05: Praca to przyjemność, przyjemność to praca. Lajfstajl Fluxusu i DISmagazine (prowadzenie: Klara Czerniewska)
______
POZOSTAŁE SEMINARIA UNIWERSYTETU KRYTYCZNEGO W SEMESTRZE WIOSENNYM.
______
Projekt „Uniwersytet Krytyczny 2014-2016” realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy.
