Ktoś kiedyś określił Episkopat Polski jako „leśnych dziadków funkcjonujących w matriksie”. Jest w tym dużo racji. Od wielu lat najmniej prawdopodobną ścieżką do nominacji biskupiej w Polsce była solidna, uczciwa praca duszpasterska. Fragment książki Piotra Babińskiego „Korporacja Kościół. Wyznania księdza”.
Skąd się biorą księża? Jak i przez kogo są formowani? Czego oprócz ślepego posłuszeństwa i liczenia pieniędzy można się nauczyć w seminarium? Ile kosztuje dobre probostwo w bogatej parafii, ile w gorszej, biedniejszej? Ile zarabia ksiądz i na czym? Jak manipuluje wiernymi? Między innymi na te pytania odpowiada oparta na osobistych doświadczeniach byłego księdza Piotra Babińskiego książka Korporacja Kościół. Wyznania księdza, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej. Publikujemy jej fragment.
*
Zdarzyło się razu pewnego, że kilku proboszczów jednej z polskich diecezji podpadło swojemu biskupowi, byli zatem w niełasce. Postanowili jakoś odkupić swoje przewinienia i zorganizowali swojemu szefowi wielką uroczystość. Polegała ona na wmurowaniu w ścianę kościoła marmurowej tablicy pamiątkowej z okazji – uwaga – sześćdziesiątej piątej rocznicy jego chrztu! Było zaproszonych jeszcze dwóch innych biskupów, mnóstwo duchownych, dygnitarzy, prasa lokalna itp. Wydano z tej okazji także księgę pamiątkową z licznymi zdjęciami na kredowym papierze. Jedno ze zdjęć ukazuje w zbliżeniu upierścienioną rękę rzeczonego biskupa, wskazującą w parafialnej księdze adnotację o jego chrzcie. Podpis pod zdjęciem brzmi: „Palec Jego Ekscelencji Księdza Biskupa”.
Sam nie wiem, czy to bardziej śmieszne, czy żałosne. Na pewno wskazuje na jeden z podstawowych problemów KRK w Polsce: feudalizm mentalny. Otóż ogromna większość polskich biskupów diecezjalnych to książęta posiadający swoje dwory.
czytaj także
Gdyby ktoś chciał studiować strukturę, funkcjonowanie i mentalność dworskiej elity feudalnej, nie musi wcale sięgać do źródeł historycznych, wystarczy przyjrzeć się bliżej polskim kuriom biskupim. To są po prostu dwory, tworzące się zazwyczaj od czasu mianowania nowego biskupa. Zaczynają się pielgrzymki, prezenty, przychylanie nieba nowemu władcy. I nie są to prezenty z dolnej półki: biskupie pierścienie za dziesięć tysięcy złotych, pastorały (rekordowy w pewnej diecezji za niemal sto tysięcy, ale tu składały się parafie). I tak cały czas, dopóki biskup nie pójdzie na emeryturę, wtedy wszystko się kończy… I najczęściej zaczyna się samotność.
Gdyby ktoś chciał studiować strukturę, funkcjonowanie i mentalność dworskiej elity feudalnej, nie musi wcale sięgać do źródeł historycznych, wystarczy przyjrzeć się bliżej polskim kuriom biskupim.
Dopóki jednak piastuje swój urząd, to biorąc pod uwagę zakres władzy, jaką posiada biskup, może rządzić niepodzielnie. W jego rękach są wszystkie kije i marchewki. Papieża czy innych biskupów lub kardynałów nie obchodzą sprawy wewnątrz konkretnej diecezji. Tu biskup menedżer może dowolnie kształtować sytuację. Odpowiedzialny jest w gruncie rzeczy przed Bogiem i historią. Otwiera się zatem w pełni pole do korporacyjnych gierek, rozgrywek, podchodów, intryg i tym podobnych.
Konkretny przykład – prawdziwy! W diecezji nastaje nowy biskup. Kompletne przeciwieństwo poprzednika – otwartego, medialnego. Natychmiast tworzy się nowy dwór, złożony z co sprytniejszych, ambitniejszych, politycznie bardziej utalentowanych księży. Myślą oni, że podobnie jak za czasów poprzednika stworzyli stałą i trwałą ekipę, która teraz będzie rządzić diecezją tak długo, jak długo urzędować będzie obecny biskup.
Te złudzenia trwają kilka miesięcy. Po nich następuje rewolucja – wszystkie urzędy w kurii diecezjalnej są obsadzane na nowo, i to raczej dość młodymi księżmi, sypią się tytuły kanoników i prałatów. Szok! A to po prostu bardzo przemyślane działanie biskupa. Na początku dopuścił do siebie tych, od których mógł się najwięcej dowiedzieć o funkcjonowaniu diecezji i poszczególnych osób, a kiedy uznał, że wie już wystarczająco dużo, pozbył się tych zbyt pewnie się czujących starszych księży (kilku bardziej zewnątrzsterownych pozostawił), a stanowiska obsadził takimi, którzy teraz zawdzięczają mu karierę i awans, więc będą posłuszni.
Takiego młodego jest też łatwiej wymienić niż kogoś z zasługami. I odtąd w tej diecezji karuzela stanowisk będzie się kręcić bez przerwy. Majstersztyk władcy, który zachowuje pełną kontrolę i może dowolnie sterować swoimi dworzanami, nad którymi sprawuje niepodzielną władzę metodą dużego kija i skromniejszej nieco marchewki. Można by było na tej podstawie zbudować kurs profesjonalny dla menedżerów. Byłby on wybitnie skuteczny, choć może zakazano by go z powodu bezwzględności…
Kiedy przyglądamy się czasem tak zwanej warszawce lub światkowi celebrytów, względnie polityków, zauważamy ich oderwanie albo – jak to się teraz mówi – odklejenie od rzeczywistości. Zamknięty krąg przyjaciół, zainteresowań, tematyki rozmów, odwiedzanych sklepów, kin czy restauracji, oglądanie wyłącznie „naszych” telewizji, słuchanie „naszych” rozgłośni radiowych oraz poczucie wyjątkowości, bycia grupą wybitnych, niezwykłych ludzi, którzy osiągnęli sukces w swoich dziedzinach.
Są to grupy składające się z osób, które często odcięły się od swojego pochodzenia (z którego nie są dumne), rodzin, tradycji. Oczywiście są w takich grupach też mocno trzymające się razem rodziny. Ale są to grupy bardzo hermetyczne, wypracowujące własny język, kody zachowań czy ubierania się. I ludzie z tego światka stają się nieufni wobec ludzi spoza grupy. W swoim pojęciu stanowią jakiś rodzaj współczesnej szlachty czy magnaterii, która zamiast herbem legitymuje się poziomem zysków i standardem życia. A co ciekawe, z czasem zaczyna tęsknić do prawdziwych herbów, nawet sobie takie wymyśla. Jasne, że te parę zdań nie wyczerpuje problemu, który jest niezwykle złożony, wskazuje natomiast na niektóre przejawy funkcjonowania takich grup. […]
czytaj także
Uderzająco podobna do tej właśnie elity jest kasta rządząca w Kościele rzymskokatolickim, czyli biskupi. To tak naprawdę jest elita w elicie, czyli crème de la crème. Już księża stanowią zamkniętą grupę tego typu, a teraz ci z nich, którzy zdołali zrobić karierę, formują jeszcze wewnętrzną grupę połączoną wspólnymi interesami, które nie są nawet interesami korporacji jako takiej. Co prawda biskupi są kadrą zarządzającą korporacji, ale ze względu na jej ustrój są także w praktyce władcami na swoim terenie. Przecież poza pewną drobną częścią uprawnień, które zostały zarezerwowane dla Watykanu, biskup na terenie swojej diecezji może praktycznie wszystko. Decyduje o wszystkim, a ci, którzy na jego terenie sprawują jakąkolwiek władzę, nie czynią tego w swoim imieniu, a tylko i wyłącznie w imieniu biskupa. Znaczy to, że każda decyzja przez nich podjęta może zostać przez biskupa zmieniona lub anulowana bez pytania, konsultacji, a nawet bez podania powodu.
czytaj także
Żeby to zilustrować: w jednej z diecezji biskup (nieżyjący już dziś) wszedł w układ z architektem, który bardzo chętnie projektował kościoły. Architekt był zdolny, doświadczony, ba, nawet utytułowany. Kościoły projektował z rozmachem, fantazją i zamiłowaniem. Co nie znaczyło jednak wcale, że jego projekty były proste, tanie w wykonaniu czy choćby spełniające wymogi liturgiczne…
Układ polegał na tym, że architekt wykonywał projekty, które trafiały na biurko biskupa, a ten rozdawał je przymusowo proboszczom, którzy rozpoczynali nowe parafie i musieli zbudować kościół. Taki proboszcz nie miał żadnej możliwości wyboru ani konsultacji z parafianami. Nie liczyło się, w jakim miejscu ma stanąć budynek. Trzeba było brać gotowy projekt, żeby się nie narazić biskupowi już na samym początku proboszczowania i nie popaść w niełaskę. No i oczywiście trzeba było za ten projekt zapłacić architektowi z pieniędzy zebranych od właściwie dopiero co poznanych parafian. Projekt taki był co prawda odrobinę tańszy od robionego na zamówienie, ale i tak dla zaczynającego pracę w nowej parafii proboszcza, który nie miał nic i najczęściej inwestował własne pieniądze w budowę, wydatek rzędu pięćdziesięciu do siedemdziesięciu tysięcy na początek to nic miłego. Ale architekt był szczęśliwy, biskup zadowolony, proboszcz uśmiechał się przez łzy, a parafianie nic nie wiedzieli.
Kościelna krucjata niszczy demokrację i zagraża bezpieczeństwu polskich kobiet i dzieci
czytaj także
Ktoś kiedyś określił Episkopat Polski jako „leśnych dziadków funkcjonujących w matriksie”. Jest w tym dużo racji. Od wielu lat najmniej prawdopodobną ścieżką do nominacji biskupiej w Polsce była solidna, uczciwa praca duszpasterska. Żaden prawdziwy duszpasterz nie miał szansy zostać biskupem. Wyglądało to standardowo tak: kleryk prymus albo od razu po święceniach, albo po roku szedł na studia specjalistyczne, a po powrocie z doktoratem zostawał wykładowcą w seminarium, później rektorem i wreszcie biskupem pomocniczym. Przy dobrych układach po kilku lub kilkunastu latach dostawał własną diecezję.
Efekt takiej ścieżki kariery był (i jest) następujący: większość polskich biskupów, jeśli w ogóle przepracowała choć rok na parafii (a jest sporo takich, którzy tak zwanymi zwykłymi księżmi, z ich troskami i radościami, nigdy nie byli), to bardzo dawno temu. Ich znajomość realnego życia i duszpasterstwa jest znikoma lub żadna. Ale to właśnie oni stają się elitą korporacji KRK w Polsce. Mają organizować i rozwijać coś, o czym nie mają zielonego pojęcia. Żyją od lat w kościelnym matriksie, oderwani nie tylko od życia wiernych, ale też od życia księży. Dlatego ich nie rozumieją i proponują im kompletnie bezsensowne programy duszpasterskie (przypominające komunistyczne plany pięcioletnie), niemające nic wspólnego z ich życiem i problemami, a ponadto totalnie obce Ewangelii Jezusa Chrystusa.
**
*Piotr Babiński (pseudonim) – były ksiądz katolicki, były katolik. W Kościele rzymskokatolickim pełnił również funkcję ministranta, zakonnika, kościelnego prawnika i katechety. Aktualny zawód – nauczyciel.
