Jesień wasza, wiosna nasza

Strajk w Stoczni Gdańskiej, 16 miesięcy karnawału „Solidarności”, wreszcie „jesień ludów” w roku 1989 pokazały, że spontaniczny, pokojowy, masowy i efektywny udział społeczeństwa w walce o lepszy świat jest możliwy. Czy dorobek Polaków, Czechów, Słowaków, Węgrów i Niemców zaangażowanych w walkę o demokrację i wolność to tylko część historii? Opisane przez Timothy’ego Gartona Asha, obserwatora i uczestnika tamtych wydarzeń, demokratyczne rewolucje to potencjalne źródło wspaniałego politycznego mitu, którego do dziś nie wykorzystano. Polska rewolucja i Wiosna obywateli, składające się na ten tom, to nie tylko zapis wspomnień. To dwie opowieści o społecznej podmiotowości. O tym, jak luźny zbiór jednostek zaczyna rozumieć wspólne interesy i na bieżąco tworzy strategie walki o nie, jak organizuje swą polityczną reprezentację, jak domaga się swych praw, jak tworzy wspólnotę.

Jesień wasza, wiosna nasza – ponieważ tradycja rewolucji demokratycznych to wyzwanie dla naszego pokolenia, a nie muzealny eksponat. Oto przesłanie książki: odzyskać demokrację dla obywateli, ale także ruch masowy dla demokracji. Dlaczego? – Bo to obywatele są siłą napędową historii.

„Jeżeli nas porzucicie, będziemy zgubieni!”  –  krzyczała Henryka Krzywonos, kobieta o męskiej posturze, która przewodziła kierowcom tramwajów i autobusów.  –  „Autobusy nie zwyciężą czołgów!”.

Alina Pienkowska, odważna pielęgniarka z Wolnych Związków Zawodowych z grymasem napięcia na szczupłej twarzy, i Ewa Ossowska, działaczka Ruchu Młodej Polski, próbowały zatrzymać potok robotników opuszczających Stocznię, ale głosy ich zagłuszało stoczniowe radio.

Niektóre kobiety z tłumu na zewnątrz bramy szydziły z wychodzących mężczyzn.
Wałęsa wysłuchał protestów, wyczuł gniew ludzi i szybko zmienił zdanie.

fragment książki