#Brexit

Nowe:

Pomnik wystawiony pracownicom i pracownikom NHS w Edynburgu. Fot. Damien Walmsley/Flickr.com

Publiczna ochrona zdrowia: zganić, zagłodzić, sprywatyzować

W Wielkiej Brytanii trwa pełzająca prywatyzacja publicznego systemu ochrony zdrowia.

rishi-sunak

Który ze skandali konserwatystów jest twoim ulubionym w tym tygodniu?

Partia Konserwatywna gnije u władzy, a Partia Pracy szykuje się do przejęcia sterów, nie robiąc przy tym niczego specjalnego.

Kryzys zamiast suwerenności. Brytyjczycy żałują brexitu coraz bardziej

Brexit nie pomógł zrealizować trzech głównych fantazji, zapowiedzianych przez jego architektów. Zaszkodził za to Wielkiej Brytanii w kwestii inflacji, wymiany handlowej i inwestycji. Coraz więcej Brytyjczyków dochodzi do przekonania, że nie warto było.
Liz-Truss-Rishi-Sunak

Truss i Sunak zawalczą o to, kto jest lepszym dzieckiem Thatcher

Na początku września mamy dowiedzieć się, jak zagłosowali torysi i kto zostanie nowym premierem.

23/12/2020. London, United Kingdom. Boris Johnson Brexit Deal.The Prime Minister Boris Johnson in his office in Number 10 briefing the Cabinet on the news of a possible Brexit deal after speaking to President of the European Commission Ursula von der Leyen earlier in day. Picture by Andrew Parsons / No 10 Downing Street

Boris odchodzi, karta jokera się zgrała

Era Johnsona, który całe życie marzył o stanowisku premiera i widział się na Downing Street dwie, a nawet trzy kadencje, kończy się, zanim tak naprawdę się zaczęła. Kończy się brzydko i groteskowo. Johnson odchodzi w niesławie.

Newsletter

Najważniejsze wiadomości o tym, co robimy. W Twojej skrzynce email.

Fot. Andrew Parson/No 10 Downing Street

Wielka Brytania dryfuje donikąd

Wielka Brytania zna tylko jeden sposób pobudzania PKB: dodawanie pracowników. To samo czynili radzieccy kierownicy, gdy nakazano im zwiększyć produkcję.

Fot. Clemson/flickr.com, Wikimedia Commons, ed. KP

Nostalgia umiera ostatnia. Jak nacjonalizm karmi się mitem o świetlanej przeszłości

Największą chorobą polityki naszych czasów nie jest po prostu nacjonalizm, ale nacjonalizm nostalgiczny: ogarnięty manią „przywrócenia dawnej świetności”.

Protest antywojenny pod Ambasadą Rosji w Londynie Fot. Loco Steve/flickr.com

Praca sezonowa z opcją wykorzystania seksualnego – tak Brytania wita uchodźców z Ukrainy

Wielka Brytania znów dowodzi swojej wyjątkowości: jest jedynym krajem w Europie, który nie zniósł wiz dla Ukraińców.

Fot. Adrian Grycuk/Wikimedia Commons, EU Exposed/Flckr.com. Ed. KP

Janusz Kowalski jako polityk nie jest poważny, ale groźba polexitu już tak

Rok 2027 jako data referendum polexitowego nie jest tak absurdalny, jak można by przypuszczać.

Nieczynny dystrybutor na angielskiej stacji paliw i premier Boris Johnson. Fot. Global News, Wikimedia Commons. Ed. KP

Mason: Brytania spada w pobrexitową otchłań

Oto co się dzieje, kiedy w kraju nagle zabraknie 100 tysięcy kierowców ciężarówek i cystern, a władze twierdzą, że nie ma powodów do paniki.

szkocja

Szkocja: najpierw deklaracja Unii, potem referendum nad niepodległością

Zanim Szkocja zdecyduje, czy odłączyć się od Zjednoczonego Królestwa, musi mieć gwarancję, że jako suwerenny kraj zostanie przyjęta do europejskiej wspólnoty.

północna irlandia

Zamieszki w Irlandii Północnej – przedśmiertne skurcze rozbitego Królestwa

Nie pytaj, kto wzniecił ogień. Zapytaj, kto wzniósł stos.

23/12/2020. London, United Kingdom. Boris Johnson Brexit Deal.The Prime Minister Boris Johnson in his office in Number 10 briefing the Cabinet on the news of a possible Brexit deal after speaking to President of the European Commission Ursula von der Leyen earlier in day. Picture by Andrew Parsons / No 10 Downing Street

Mało wspaniała izolacja: Wielka Brytania po brexicie

Biedne, odizolowane, skazane na rozpad. Tak postrzegane jest Zjednoczone Królestwo po „wyswobodzeniu się” z objęć Unii Europejskiej.

Fot. Glen/Flickr.com

A może po brexicie Europa wróci… do średniowiecza?

Czy przeznaczeniem Europy jest federalizm? Bez unii politycznej Europa może cofnąć się aż do poziomu zbiorowiska odrębnych państw narodowych.

31/01/2020. London, United Kingdom. Britain's Prime Minister Boris Johnson inside No10 Downing street at 11pm the moment the UK left the EU. Picture by Andrew Parsons / No10 Downing Street

Brexit to starcie dwóch kapitalizmów. My byliśmy tylko widzami

Ani pandemia, ani bieda i niepewność – nic nie mogło powstrzymać Wielkiej Brytanii przed skokiem bez spadochronu, gdy w starciu dwóch odmian kapitalizmu wygrała ta bardziej bezwzględna.

Mural Banksy'ego w Dover Fot. Dunk/Flickr.com

Brexit: bez Wielkiej Brytanii UE będzie odważniejsza

W tym roku Święty Mikołaj zostawił pod choinką 1246 stron porozumienia pomiędzy Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem. To podwójny prezent. …

Fot. (Mick Baker)rooster/Flickr.com

Skutki brexitu już widać

Brexit jeszcze faktycznie się nie dokonał, ale jego skutki już teraz powinny odstraszyć innych potencjalnych „exitowców”.

Brexit-krolowa-elzbieta

Brexit. Kronika zapowiedzianej śmierci

W takt kryzysów w negocjacjach między Wielką Brytanią i Unią Europejską można by regulować zegarki.

Fot. Markus Spiske,USGS/Unsplash

Suwerenność technologiczna à la Europa

UE nie musi pozostać technologicznie uzależniona od USA i Chin. Ale jeszcze nie doszła do porozumienia, co „suwerenność technologiczna” miałaby właściwie znaczyć.

Fot. Andrew Parsons/No 10 Downing Street. CC BY-NC-ND 2.0

Koszmarny scenariusz Borisa Johnsona: przykryć pandemię twardym brexitem

W obliczu kryzysu schyłkowe mocarstwa podejmują fatalne decyzje. Wielka Brytania jest od takiej decyzji o krok, ale nie tylko ona poniesie jej konsekwencje.

collage-4098460

Macie dość polityki? O to chodziło

Populistyczna prawica wytwarza rozczarowanie polityką: poczucie, że „wszyscy kłamią”, „nic się nie da zrobić” i tylko silny przywódca może ogarnąć cały ten bałagan.

EP Plenary session - Consent vote on the Withdrawal Agreement of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland from the European Union andthe European Atomic Energy Community

Brexit po brexicie [podcast]

Gościem Mateusza Lufta i Adama Ostolskiego w „Podcaście krytycznym” jest Jakub Krupa, były korespondent PAP w Londynie.

brexit graffiti

Brexit, czyli nic

Wbrew słynnym słowom Theresy May „brexit” na razie wcale nie znaczy „brexit”.

janis-warufakis-Barcelona En Comú

Ukryta racjonalność brexitu

Mając do wyboru federację lub dezintegrację, unijni decydenci pokazali, że wolą kurs na katastrofę.

brexit-2185266_1280

Jeszcze Unia nie zginęła

Czas się pożegnać z mrzonką, że Europa w kryzysie zawsze się jednoczy, jakby pod wpływem jakiegoś prawa fizyki.

Mary Lou McDonald i Michelle O’Neill

W Irlandii historia znów rusza do przodu

Ku własnemu zaskoczeniu Sinn Féin wygrywa wybory.

EP Plenary session - Consent vote on the Withdrawal Agreement of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland from the European Union andthe European Atomic Energy Community

Brexit to dopiero początek

Rozdział „europejskiej Brytanii” wydaje się zamknięty. Co dalej? Czym będzie Zjednoczone Królestwo?

Fot. Jannes van den Wouwer/unsplash

Z ziemi brytyjskiej do Polski

Premier Mateusz Morawiecki namawiał Polaków do powrotu nawet na antenie BBC, ale w rzeczywistości dla wsparcia masowej reemigracji z Brytanii do Polski nie zrobiono prawie nic.

Jeremy Corbyn. Fot. thierry ehrmann, flickr

Koniec Corbynowania

Klęska Corbyna jest klęską pewnego zyskującego w ostatnich latach popularność pomysłu na lewicowość. Wnioski z tej klęski powinna wyciągnąć także polska lewica.

boris-johnson-youtube

W Wielkiej Brytanii zawiódł system wyborczy

Gdyby na Wyspach stosowano ordynację proporcjonalną, jak w niemal całej kontynentalnej Europie, Brytyjczycy szykowaliby się właśnie do drugiego referendum i pozostaliby w Unii.

boris-johnson-karykatura

Wielka Brytanio, nic się nie stało!

Boris Johnson naprawdę nie miał z kim przegrać. Wyniki brytyjskich wyborów komentuje Krzysztof Juruś.

brexit-johnson-corbyn

Masakra lewaka i brexit za miesiąc. Ale SNP rozbija bank

Komentujemy wyniki wyborów w Wielkiej Brytanii.

katalonia-twitter-2

Furia hiszpańskiego nacjonalizmu

Angielski nacjonalizm spuszczony ze smyczy przez brexit to nie to samo, co nacjonalizm hiszpański wywołany kryzysem katalońskim. Jeszcze nie.

populisci-trump-grillo-le-pen-johnson(1)

Referenda? To elity sprowadziły na nas brexit i Trumpa

Kaczyński, Trump, Orbán czy Le Pen nie zawdzięczają swoich sukcesów fałszerstwom wyborczym czy jakiemuś fatalnemu defektowi demokracji.

referendum

Oto dlaczego brexit nie skompromitował idei referendum [POLEMIKA]

Jeśli podzielimy referenda na te inicjowane przez obywateli oraz na te, które proponują nam politycy, wiele nam to wyjaśni.

brexitt

Referenda nie uzdrowią demokracji, bo nie uwzględniają odpowiedzi: „trochę tak, trochę nie”

Brexit zaszczepił mnie na uroki eksperymentów z demokracją bezpośrednią − pisze Jakub Majmurek.

Mike Pence Morawiecki

Czy USA podzielą Europę? [podcast]

O złudzeniach stojących za wizytą wiceprezydenta Mike’a Pence’a w Polsce rozmawiają Radosław Korzycki, Adam Ostolski i Mateusz Luft.

UK-brexit

Brexit, czyli gra w tchórza

Kolizja z rzeczywistością duetu Johnson–Cummings może wkrótce skończyć się prawdziwą katastrofą.

Janis-Warufakis-Boris-Johnson

Warufakis: Brexit to głupota. Nie porównujcie mnie do Borisa Johnsona

Nie, nowy premier Wielkiej Brytanii nie jest demokratyczną opozycją wobec zgniłych brukselskich elit.

johnson-corbyn-kp

Warufakis: Godzina chwały Jeremy’ego Corbyna

Corbyn próbował utrzymać jedność zwaśnionych obozów Partii Pracy – popierającego Brexit i sprzeciwiającego się mu – szukając honorowego kompromisu.

boris johnson

Gabinet osobliwości premiera BoJo

Wśród powołanych przez Borisa Johnsona ministrów są najtwardsi zwolennicy brexitu i neothatcheryści.

Boris Johnson i Gordon Brown

Gordon Brown: Zmierzch brytyjskiej soft power?

Boris Johnson już wie, co zrobić, by odebrać Wielkiej Brytanii jakiekolwiek wpływy i znaczenie na arenie międzynarodowej – pisze były premier Gordon Brown.

Boris Johnson

Wielkie kłamstwo Borisa Johnsona

Od referendum nad brexitem minęły trzy lata, a Wielka Brytania nadal nie wie, jak z Unii wyjść ani co będzie dalej.

Boris Johnson

Ostatni premier Zjednoczonego Królestwa

– Jest wielce prawdopodobne, że Boris Johnson zostanie nowym premierem Zjednoczonego Królestwa. Jeśli tak się stanie, to może być także ostatnim – pisze Dawn Foster.

Fot. Getty, Pinterest, ed. KP

Brexit. Co by tu jeszcze spieprzyć?

Oto sześć powodów, dlaczego brytyjski sabotaż instytucji UE się nie uda.

0_JS177927583

„No tomorrow” w czasach brexitu

Brytyjski zespół Sleaford Mods wydał nową płytę i dalej atakuje wszystko, co się da.

John_Henry_Fuseli_-_The_Nightmare

Soros: Obudź się, Europo!

Europa, jakby we śnie, zmierza ku otchłani. Mieszkańcy kontynentu muszą się obudzić, zanim będzie za późno.

theresa-may-brexit-flickr

Jak powstrzymać twardy Brexit

Groźbę twardego Brexitu można oddalić: wystarczy uchylić termin przyjęcia umowy.

brexit-theresa-may

Lepszej umowy nie będzie

Każda licząca się w grze strona ma interes w tym, by cierpliwie czekać aż do gorzkiego końca.

brexit-1

„Brexit”: psychodeliczna groteska

Między groteską a paradokumentem, film „Brexit: The Uncivil War” próbuje pokazać, jak technologia zapanowała nad polityką.

Brexit Garry Night

Brexit jako święto demokracji

Kiedy niezadowolenie jest tak silne, jak w dzisiejszej Wielkiej Brytanii, najlepszą opcją jest maksimum demokracji.

Brexit_Mural_(Banksy)_03

Historyczny błąd Partii Pracy

W sprawie wojny w Iraku i w sprawie polityki zaciskania pasa Partia Pracy stawała po złej stronie barykady. Czy powtórzy ten błąd w sprawie Brexitu?

Theresa_May_Arno Mikkor (EU2017EE)

Nieustająca udręka Brexitu

Nie ma zgody wśród zwolenników Brexitu, nie ma zgody wśród przeciwników. Kiedy to się wreszcie skończy?

3million,_London,_June_23,_2018_21

Warufakis: Odłóżmy na chwilę Brexit. Najpierw wybory

Janis Warufakis i DiEM25 apelują o przesunięcie terminu wyjścia Wielkiej Brytanii z UE o rok.

pexels-photo-1538078

Wojna z dopalaczami pod flagą brytyjską. Czy Theresa May wygrała z Mocarzem?

Brytyjski rząd pogratulował sobie skutecznej walki z dopalaczami. Problem w tym, że nie ma się z czego cieszyć. A jak sytuacja wygląda w Polsce?

david-holt-anti-brexit-march-london-02

Widmo Brexitu krąży po Europie

W Wielkiej Brytanii Brexit wywołał poważny kryzys, ale w całej UE raczej powściągnął zapędy populistów.

brexit-Ungry-Young-Man

Cztery drogi do Brexitu, prawie wszystkie złe

Decyzja brytyjskiego społeczeństwa o wyjściu z Unii nie była racjonalna. Ale Brexit musi taki być.

brexit-welsh-photographs

Dlaczego laburzyści nie próbują powstrzymać Brexitu?

Laburzyści nie są „za Brexitem, a nawet przeciw”. Przede wszystkim reprezentują swoich wyborców.

Janis Warufakis. Fot. DiEM25's Communications Office

Warufakis: Brexit? Tak, ale demokratycznie

Drugie referendum nad Brexitem byłoby kpiną z demokracji.

Węzeł autostradowy

Dzisiaj możemy swobodnie podróżować po Europie. A jutro?

W teorii obywatelom UE przysługuje swoboda przemieszczenia się po całej wspólnocie. A w praktyce?

brexit

Corbyn za, a nawet przeciw [brexitowe WTF dla średniozaawansowanych]

Wielka Brytania na wyjściu z UE może wyjść albo bardzo źle, albo katastrofalnie. Gdzie jest Partia Pracy i Jeremy Corbyn?

UK-EU-historia

Skidelsky: Bardzo angielskie wyjście

W ciągu 42 lat członkostwa w Unii Europejskiej Brytyjczycy pozostawali niezręcznym, eurosceptycznym partnerem.

polska_uk

Husaria polska na Wyspach Brytyjskich

Jak nacjonaliści z Polski odnajdują się wśród nacjonalistów brytyjskich?

brexit

Warufakis: Gdyby Anglicy mieli euro, nie byłoby Brexitu

Co by było, gdyby Wielka Brytania weszła do strefy euro w 2000 roku?

anatole-kaletsky-Janis-Warufakis

Warufakis: Grecja jako mechanizm wczesnego ostrzegania

Janis Warufakis w rozmowie z Anatolem Kaletskim.

Jeremy-Corbyn

On może jeszcze powstrzymać Brexit

Jeremy Corbyn musi odrzucić szaleństwo Brexitu i dążyć do trwałego porozumienia z Unią, a może nawet powrotu Wielkiej Brytanii do zreformowanej Wspólnoty.

brexit-theresa-may

Kolejny sukces Brexitu: We Florencji May znów zdołała nie powiedzieć niczego sensownego

Jak wypadła ekspresowa wizyta premier May w najbardziej dekadenckim mieście Europy?

brexit

Brexit. Czy to się jeszcze da odkręcić?

„Może się więc okazać, ze hasło Brexit means Brexit, jakkolwiek chwytliwe jeszcze kilka miesięcy temu, może nie być do końca, jak mówią Anglicy, cast in stone, wyryte w kamieniu”.

theresa-may-donald-tusk
theresa-may-brexit

Brexit z tak słabym rządem? Tych trzech błędów Theresa May nie może już popełnić

„Żadna umowa jest lepsza niż zła umowa”? Taka strategia nie tylko podminowuje proces negocjacji brexitowych, ale jest po prostu kłamstwem.

pat-mat-brexit

Nikt nic nie wie, czyli Brexit jak czeski film

Co o Brexicie myślą żyjący na Wyspach Czesi, Węgrzy i Słowacy?

polishsklepUK-1024x682

Polacy na Wyspach po Brexicie: Keep Calm and Carry On

Co myślą o Brexicie Polacy żyjący na Wyspach?

nicola-sturgeon

Będą przyśpieszone wybory w UK. Wiemy, kto je wygra

„Ta buta i chamstwo brytyjskich elit nie zostaną szybko zapomniane”.

theresa-may-podpisuje-brexit

10 rzeczy, które możesz zrobić, żeby utrudnić jej Brexit

Jak uniknąć radykalnie prawicowego odchylenia Wielkiej Brytanii?

theresa-may-jaroslaw-kaczynski

Zemsta frajerów, czyli Kaczyński, May i sojusz nikomu niepotrzebny

Co może zaoferować Polska wychodzącej z Unii Europejskiej Wielkiej Brytanii? Figę z makiem.

Hydraulik

Polski hydraulik is no more?

Theresa May zapowiedziała, że uruchomi artykuł 50. 15 marca tego roku. Co to oznacza dla trzech i pół miliona imigrantów z krajów UE?

Przegląd tygodnia

Wyklęci spiskowcy

Artykuły warte czytania i dające do myślenia.

mark-leonard

Czy to już koniec Zachodu? Mark Leonard w programie „PS On Air”

Pytają John Andrews, Leonardo Maisano i Sławomir Sierakowski.

precz-z-rasizmem-kwiaty-i-znicze-na-wiecu

Polacy do bicia

Gdyby karty w dzielnicowych rozgrywkach rozdano inaczej, wielu polskich chłopców chętnie by w tym biciu uczestniczyło – jako sprawcy.

timothy-snyder
27876201371_c71b95f4d1_o

Templin: Niemcy po Brexicie

Po Brexicie polityka integracji „dwóch prędkości” stała się ostatnią szansą na ocalenie UE.

tm

Kto się boi Theresy May?

Inteligentna, wyrachowana, momentami kompletnie pozbawiona wyobraźni i anachroniczna. Jaka jest Theresa May?

theresa-may

… tam trzecia korzysta

Na barki kobiet spada ciężar ratowania sytuacji po przegranych gierkach nieodpowiedzialnych mężczyzn.

24774638585_01e85da532_z

Pole minowe dla Rosjan

Pierwszy raz od czasów zimnej wojny natowskie wojska podchodzą pod rosyjską granicę. To historyczny moment.

2044566016_83475f0574_z

Tu trzeba konkretnego funu [LIST]

Jak niby młody człowiek ma zainteresować się demokracją? Unią? Czytać traktat lizboński?

zygmunt-bauman

Bauman: Wracamy do małych, plemiennych państw

Nie widzimy, że winowajcą niedoli nie jest Unia Europejska.

15349298979_c9bfa5c7aa_z

Nigel, co się z tobą dzieje?

O smutnym końcu uśmiechu Nigela Farage’a.

brexit

Odruch kolanowy po Brexicie

Doświadczyliśmy typowego efektu „czarnego łabędzia”.

claire-fox

Claire Fox: Jestem z lewicy i głosuję na Brexit

Wierzę w demokrację. A w Unii Europejskiej jej nie ma.

26917273454_a344a0a68a_z

Brexit: Referendum, które skompromitowało referenda

7 osób na 10, które głosowało za opuszczeniem Unii, sądziło, że ich głos nie ma znaczenia.

27772554492_ec289ae128_b

Gdula o Brexicie: Europopulizm albo zgon

Próba uratowania sprawy w gabinetach to dziś najprostsza droga do rozwiązania Unii na ulicach.

27898695425_bb9e9e0f05_z

Pięć tekstów o Brexicie, które powinniście przeczytać

Subiektywny wybór gorących analiz Brexitu w prasie zagranicznej – z Wysp i nie tylko.

3112504408_77a3a8d5be_b

Czy Francuz będzie chciał umrzeć za Gdańsk?

Czyli dlaczego Brytoli musi zaboleć (wg Niemców).

27302476153_70f2270d80_z

Brexit. Fazy żałoby

Ale przecież pociągi z Waterloo nie dojechały w czwartek do urn, a w Londynie lał deszcz.

27601370600_8f7c1fd5b4_z
brit
15571080188_b50ae4cc36_z

Malko o Brexicie: Paradoksalnie, marzenie eurolewicy spełniło się w UK

Brytyjczycy nie dali się zakneblować przez dyskurs ekspercki.

6637672823_0e7f30f673_z

Cała prawda o Brexicie

nigdy nie myślałem, że mieszkańcy Wielkiej Brytanii mogą być tacy krótkowzroczni głupi i ksenofobiczni

27262549004_82a7940228_z

DiEM25 o Brexicie

Wygrał Brexit, ponieważ establishment Unii Europejskiej sprawił, że wizja bardziej demokratycznej Europy okazała się dla Brytyjczyków niewyobrażalna.

363908978_683d06a05a_o
11869684055_a953f96e89_o

Bendyk: A więc Brexit

Zaczyna się nowa epoka nie tylko w historii Zjednoczonego Królestwa.

27260220394_1f37fcf76d_z

Razem o Brexicie: Albo zmienimy UE, albo UE upadnie

Unia Europejska jako kartel biznesu i rynków finansowych właśnie upadła.

5746705807_e56ba2611e_z

Tylko lewica może zatrzymać Wielką Brytanię w Europie [wywiad]

Związki zawodowe popierają głosowanie za pozostaniem w Unii.

maxresdefault

Lewackie argumenty za pozostaniem w UE

To instytucje europejskie położyły fundamenty pod ochronę środowiska, praw człowieka i standardów pracowniczych.

26010795334_987b5d5731_z

Sutowski o Brexit: W tej sprawie jedziemy z PiS-em na jednym wózku

Jaka będzie (dla Polski) Europa po wyjściu Wielkiej Brytanii, a jaka przy pozostaniu wyspiarzy w UE?

4600982228_c5df9c6e65_z

Czemu Brexit nie przeraża UE, a Grexit tak?

Propozycje Grecji rzuciły wyzwanie europejskiemu konsensusowi oszczędności, Brytyjczycy stosują te same stare receptury.

city

Legrain: Gospodarka albo śmierć

Żadna „reszta świata” nie zastąpi Anglikom Unii Europejskiej. Ale czy oni o tym wiedzą?

way-out-british-referendum

Pehe: Europejczycy głosu nie mają

Referendum o nas, bez nas – tak mogą nazwać Brexit unijni mieszkańcy Zjednoczonego Królewstwa.

cameron_majstruje

Majmurek o wyborach w UK: Nożyce ścięły czerwoną różę

To złe wieści dla Wielkiej Brytanii, Europy i Polski.

Zamknij