Ukrainę na Eurowizji reprezentować będzie Dżamala, piosenkarka krymsko-tatarskiego pochodzenia.
Od dwóch lat Krym znajduje się pod okupacją rosyjską. Przez ten czas szybko zwiększyła się migracja z półwyspu do Ukrainy czy do krajów Unii Europejskiej. Światowe organizacje, takie jak OSCE, Human Rights Watch czy Amnesty International łączą pogorszenie się sytuacji w regionie ze złamaniem praw człowieka na Krymie. Szczególnie narażeni na problemy są zamieszkujący Krym Tatarzy.
Od początku konfliktu tatarscy obywatele Krymu nie zaakceptowali aneksji i jednoznacznie opowiadali się za pozostaniem Krymu w granicach Ukrainy, bojkotując referendum w sprawie państwowej przynależności półwyspu. W 2014 roku ukraińskie media mówiły o tym, że po marcowym referendum półwysep opuściło od 17 do 20 tysięcy ludzi, z tych 7-8 tysięcy Tatarów. Przy tych wydarzeniach presji ze strony „nowej władzy” poddawani są nie tylko aktywiści, ale i zwykli obywatele.
Na terenie okupowanego Krymu łamane są podstawowe prawa człowieka: zakazuje się zgromadzeń, dochodzi do przeszukań w domach, meczetach i szkołach pod pretekstem poszukiwania broni, narkotyków czy zakazanej literatury. Liderzy Tatarów krymskich i aktywni działacze ruchu krymsko-tatarskiego mają problem z przekraczaniem granic. Narażeni są na prześladowania, a nawet aresztowania. Rosyjska władza próbuje oskarżyć Medżlis krymsko-tatarski, czyli samorząd narodowy Tatarów krymskich, o ekstremizm i doprowadzić do jego likwidacji
W roku 2014 na Krymie zniknęło 18 Tatarów krymskich. Taką liczbę podał lider narodu krymsko-tatarskiego, Mustafa Dżemilew. Niektórzy z nich odnaleźli się, innych znaleziono martwych. O losie pięciorga nic nie wiadomo. Milicja krymska niechętnie prowadzi śledztwa w sprawie osób zaginionych. Obrońcy praw człowieka podkreślają, że za część zaginięć odpowiada tzw „samoobrona”, która współpracuje z miejscową władzą.
To czyni poszukiwania i karanie winnych niemal niemożliwym.
Jedną z form prześladowań są przeszukania w redakcjach krymskich mediów. Krymscy śledczy przeprowadzili przeszukania m.in. w telewizji Tatarów krymskich ATR. Gazeta „Avdet” była niejednokrotnie oskarżona o ekstremizm.
Jak reagują na to władze w Ukrainie? Najczęściej MSZ Ukrainy wyraża oburzenie. Około miesiąca temu Kijów pisał, po kolejnych zatrzymaniach działaczy krymsko-tatarskich, że w XXI wieku Kreml powtarza antytatarskie represje, porównywalne z prześladowaniami, których sowieci dokonywali w latach 30. i 40. XX wieku. W niektórych przypadkach prokuratura generalna Ukrainy wszczynała dochodzenia, ale ich efektywność jest minimalna.
W tym roku w konkursie piosenki Eurowizji Ukrainę reprezentować będzie Dżamala, piosenkarka krymsko-tatarskiego pochodzenia. Zastępca Medżlisa krymsko-tatarskiego narod u Ahtem Czijgo, który od 29 stycznia 2015 roku znajduje się w areszcie po sprawie „26 lutego”, kiedy to w Symferopolu odbył się wielotysięczny więc solidarności z Ukrainą, zwrócił się do niej:
„To, co zrobiłaś, ma ogromne znaczenie dla naszego narodu. Dzięki tobie cały świat usłyszy nasz ból”.
Piosenkarka będzie wykonywała piosenkę o deportacji Tatarów z Krymu do Azji Środkowej po drugiej wojnie światowej.
***
Julia Aleksiejewa – dziennikarka białoruska
**Dziennik Opinii nr 82/2016 (1232)
