Przygotowania do tegorocznej Komisji ds. Środków Odurzających toczyły się w atmosferze pełnej niezgody.
Podczas marcowej sesji Komisji ds. Środków Odurzających – głównego ciała politycznego zajmującego się kontrolą narkotyków w ONZ – rządy z Ameryki Łacińskiej, Europy i Afryki wyraziły swoją frustrację z powodu przemocy, przepełnionych więzień i epidemiami chorób, które są wynikiem międzynarodowego prawa narkotykowego. Mimo tego, że grono zwolenników status quo jest spore, wiele państw mówi o potrzebie rozpoznawania praw człowieka, promowaniu zdrowia publicznego i redukowaniu przestępczości.
Koszty wojny z narkotykami nie są tylko czysto ekonomiczne, ale również ludzkie, ponieważ wiele osób zostało poświęconych, tracąc życie lub zdrowie, w czasie naszych działań zmierzających do rozwiązania problemu narkotykowego – powiedział kolumbijski minister sprawiedliwości Gómez Mendez.
Diego Cánepa, doradca prezydenta Urugwaju, dodał: Od 1961 roku, według sztywnej i wąskiej interpretacji ONZ-etowskich konwencji narkotykowych, funkcjonuje tylko jedna wytyczna, w jaki sposób kontrolować kwestię konsumpcji marihuany, która została nam narzucona – kryminalizacja. Nie mamy magicznego przepisu, jak poprawić sytuację, ale staramy się szukać rozwiązania dla tego problemu innymi metodami.
Delegacja Meksyku argumentowała, że polityka zdrowotna musi być priorytetowa w stosunku do kryminalizacji używania narkotyków, a rewizja międzynarodowych strategii narkotykowych jest niezbędna. Ekwador wyraził głębokie zaniepokojenie porażką aktualnego systemu kontroli narkotyków, a Gwatemala podkreśliła konieczność przeformułowania międzynarodowych traktatów kontroli narkotyków.
Podczas gdy to głównie Ameryka Łacińska odgrywa wiodącą rolę wśród orędowników potrzeby debaty nad międzynarodowym systemem kontroli narkotyków, wiele innych rządów również wspiera ideę dogłębnej rewizji surowego, zorientowanego na prawo karne, podejścia do narkotyków.
Na przykład grupa państw afrykańskich, między innymi Sierra Leone i Namibia, wzywała do zakazu stosowania kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami. To był ożywczy głos, dołączający do koalicji państw, które wyrażają zaniepokojenie naruszeniami praw człowieka w ramach systemu kontroli narkotyków.
Delegat z Czech stwierdził: Nie powinniśmy kierować się przekonaniami moralnymi czy życzeniowym myśleniem. Niestety dziś już wiemy, że ideał świata wolnego od narkotyków, opierający się na przekonaniu, że jeśli pozbędziemy się podaży, zredukujemy popyt, jest nieosiągalny. Powinniśmy raczej poszukiwać i rozważać zastosowanie alternatywnych reżimów … zamiast tylko milczeć.
Przygotowania do tegorocznej Komisji ds. Środków Odurzających toczyły się w atmosferze pełnej niezgody. Rządy popierające surową politykę opartej głównie o prawo karne próbowały wystąpić przeciwko historycznej reformie legalizującej marihuanę w Stanach Zjednoczonych i Urugwaju.
Ostateczne stanowisko będące wynikiem posiedzenia wysokiego szczebla Komisji było tylko słabym kompromisem. Jak zauważyło International Drug Policy Consortium, ta część zawierająca najbardziej postępowy język, który uwzględniał nowe podejścia, krytykował ekstremalne przejawy kar, jak kara śmierci, czy uznawał otwarcie międzynarodowej debaty, została usunięta na etapie wcześniejszych wersji roboczych deklaracji.
Pomimo to, otwarta debata z udziałem delegacji państwowych prezentujących swoje różne stanowiska się odbyła. A cała sesja Komisji była tylko rozgrzewką do tego, co ma się dopiero wydarzyć w najbliższych latach.
Szeroka debata o polityce narkotykowej ma się odbyć w 2016 roku na forum Specjalnej Sesji Zgromadzenia Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNGASS), głównego ciała politycznego całego ONZ. Przewiduje się, że będzie to historyczny moment w ostatecznej rozgrywce międzynarodowej polityki narkotykowej.
Open Society Foundations, starając się skierować debatę we właściwym kierunku przed Zgromadzeniem Generalnym, będzie kontynuować działania w kwestii rozwijania debaty poprzez spotykanie przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i rządów, wzywanie polityków do wprowadzania zmian i podnoszenia świadomości w zakresie polityki narkotykowej.
–
Tłumaczenie: Marcin Chałupka.
Tekst opublikowany na stronie Open Society Foundations Global Drug Policy program.
Karolina Walęcik – studiowała anglistykę na KUL i Stosowane Nauki Społeczne na UW. Członkini Krytyki Politycznej. Pracowała jako lektorka języka angielskiego, media planner w domu mediowym. Redaktorka książek poświęconych polityce narkotykowej Polityka narkotykowa. Przewodnik Krytyki Politycznej (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2009), Wojny narkotykowe. Doniesienia z pola walki (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2011). W latach 2008-2011 koordynowała w Krytyce Politycznej projekty międzynarodowe oraz kampanię społecznych. Obecnie pracuje w Budapeszcie w zespole Global Drug Policy Program.
