Gość: prof. Andrzej Leder. Prowadzenie: Jacek Dobrowolski.
Uniwersytet Krytyczny | Co to jest współczesność? | Co się stało? Polska 1989-2014 (część druga)
Gość: prof. Andrzej Leder
Prowadzenie: Jacek Dobrowolski (Orgia Myśli)
3 kwietnia, czwartek, godz. 20.00
Krytyka Polityczna, ul. Foksal 16, II p., Warszawa
Czy mogło być inaczej?… Trajektoria historyczna Polski po 1989 roku wydawać może się nieuchronna i zupełnie bezalternatywna – mogło więc być tylko gorzej, powiedzą niektórzy, a to, co się udało, to było maksimum lub prawie maksimum tego, co Polska mogła była w takim a nie innym układzie geopolitycznym ugrać. Z drugiej strony łatwo wskazać błędy, nieudolność, krótkowzroczność i naiwność za niektórymi ówczesnymi posunięciami i żałować, że wybrano takie a nie inne rozwiązania – radykalnie wolnorynkowe i „szokowe” w sferze ekonomicznej, zrównoważone „konserwacją” w sferze społecznej. Z perspektywy czasu widać wyraźnie, że ówczesne elity kierujące państwem, zarówno postkomunistyczne, jak i postsolidarnościowe, miały ograniczoną orientację i wiedzę o mechanizmach kapitalizmu, który zaprowadzały w kraju. W tle tej debaty tli się zatem poważny niepokój o to, czy taki byt jak „Polska” w ogóle jeszcze istnieje – czy państwo i społeczeństwo polskie mają dość podmiotowości politycznej, by rzeczywiście decydować o najważniejszych dotyczących ich kwestiach? Kto lub co decyduje o najważniejszych procesach zachodzących w Polsce?
prof. Andrzej Leder – kieruje Zespołem Filozofii Kultury w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Główne zainteresowania i przedmiot badań: filozofia kultury oraz filozoficznie rozumiana kategoria losu indywidualnego. Autor licznych publikacji, artykułów i rozpraw naukowych. Opublikował m.in.: Przemiana mitów, czyli życie w epoce schyłku. Zbiór esejów (1997); Nieświadomość jako pustka (2001); Nauka Freuda w epoce Sein und Zeit (2007).
Jacek Dobrowolski – pisarz, z wykształcenia filozof, adiunkt w Instytucie Filozofii UW, nauczyciel filozofii, redaktor oraz współzałożyciel internetowego magazynu „Orgia myśli”. Debiutował w „Twórczości” w roku 1998. Opublikował szereg opowiadań i esejów oraz powieść 120 godzin(Czytelnik), nagrodzoną w konkursie Fundacji Kultury, a także traktat filozoficzny Filozofia głupoty (PWN). Inspiruje się filozofią i literaturą europejską XX wieku, zwłaszcza modernizmem i awangardą. Do jego zainteresowań filozoficznych należą: nowoczesna filozofia polityki (zwł. w jej aspekcie emancypacyjnym i wolnościowym), indywidualizm, ateologia i ateizm, liberalizm, poststrukturalizm francuski oraz „Polska”. Obecnie prowadzi seminarium filozoficzne „Filozofia bez Boga. Oblicza i konstelacje nowoczesnego ateizmu”.
___
W rzeczywistości, której kształt determinuje ekscesywny i dynamiczny przepływ informacji, faktów, interpretacji, komentarzy, wielość dyskursów i rosnąca złożoność procesów społecznych i ekonomicznych, problemem najbardziej być może palącym staje się ustanowienie jakiejkolwiek „teorii współczesności”, odpowiedź na pytanie „co się w istocie dzieje?”, która byłaby tyleż syntetyczna, bezstronna i całościowa w ujęciu obecnego stanu rzeczy, co i w miarę możliwości jednoznaczna i ukierunkowująca nasze praktyki i polityki. Być może udzielenie takiej odpowiedzi okaże się zresztą niemożliwe, a „teoria współczesności” musi zakończyć się już na sproblematyzowaniu własnej niemożliwości i zakwestionowaniu samego pojęcia tego, co współczesne. Nie unieważnia to jednak samego pytania i wszystkich dalszych kwestii, do jakich ono prowadzi; rozmaitości tematów, jakie można przy jego okazji poruszyć, zarówno polskich, jak i globalnych.
Seminarium Orgii Myśli pt. „Co to jest współczesność?”, zorganizowane w ramach Uniwersytetu Krytycznego i Instytutu Studiów Zaawansowanych, poświęcone jest teoretycznej eksploracji wielu składających się na naszą obecną rzeczywistość wątków i zagadnień; jego celem ma być raczej synteza i wszechstronność niż specjalizacja i bezpośrednie zastosowanie. Zasadniczym założeniem cyklu jest także stałość uczestników (przy drzwiach otwartych dla wszystkich zainteresowanych wyłącznie konkretnym zagadnieniem), ciągłość „wątków przewodnich”, takich jak „kapitalizm”, „kryzys”, „globalność”, „Polska”, „kultura”, „myśl współczesna”, możliwość lektur obowiązkowych dla uczestników (o których będziemy z wyprzedzeniem informować), a także zaproszenia dla „gości specjalnych”.
Orgia Myśli to istniejąca od 2005 r. niezależna, ochotnicza spółdzielnia kulturotwórcza mająca na celu inicjowanie i inspirowanie nowych prądów myśli, teorii i sztuki. Zainteresowana literaturą, filozofią, kulturą, społeczeństwem, polityką i historią, Orgia Myśli dąży do połączenia potrzeby zabawy z potrzebą refleksji, wpisując się we współczesny krajobraz intelektualny organizowanymi wydarzeniami (debaty, seminaria, imprezy i in.) oraz magazynem internetowym www.orgiamysli.pl . Od początku swej działalności Orgia Myśli, pozostając przy zasadzie nomadyzmu i pozainstytucjonalności, a zarazem wyznając wartości oświecenia i emancypacji, dąży do współdziałania z innymi instytucjami i organizacjami kultury, wraz z którymi chce przyczynić się do kulturowych i społecznych przemian, jakie uczynią z Polski kraj bardziej przyjazny dla mieszkających w nim jednostek.
_____
Kolejne spotkania cyklu:
17.04: Czy jesteśmy już nieśmiertelni? Problem wartości w epoce „sztucznych rajów” (prowadzenie Jacek Szaban)
15.05: Polityka wzrostu. Horyzonty kapitalizmu (prowadzenie Wiktor Rusin i Jacek Szaban)
29.05: Indywidualizm dziś (prowadzenie Jacek Dobrowolski i Joanna Ziółkowska)
12.06: Co nam zostało z Nietzschego? (prowadzenie Wiktor Rusin i Jacek Dobrowolski)
_______
Projekt „Uniwersytet Krytyczny 2014-2016” realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy.
