Seminarium Uniwersytetu Krytycznego
Uniwersytet Krytyczny | W stronę teorii 'doorsien’: polityczność przestrzeni filmowej | Klasa: Bong Joon-ho, Snowpiercer (Korea Południowa, 2013)
Prowadzenie: Antoni Michnik
16 grudnia, środa, godz. 18.00
Krytyka Polityczna, ul. Foksal 16, II p., Warszawa
Wraz z narodzinami nowożytnych zalążków globalnego kapitalizmu zaczął się formować specyficzny przymus ludzkiej mobilności – krążenia w ślad za ruchem zapotrzebowania rynków, przyspieszonego przemieszczania w ślad za tempem przepływu kapitału.
Wszystkie środki masowego transportu emblematyczne dla kapitalistycznej nowożytności oraz nowoczesności posiadają wyraźne przestrzenne regulacje dotyczące rozdzielenia warstw dominujących od pospólstwa – system klas działa do dziś na statkach, w pociągach oraz samolotach. W przeciwieństwie do tych trzech głównych środków transportu, wyznaczających też trzy stadia rozwoju kapitalizmu, istnieją we współczesnych krajach globalnej północy środki transportu, w których system klasowy został zniesiony – np. autobusy. Tymczasem w krajach globalnego południa, gdzie rola autobusów do tej pory jest znacznie większa, jest on często podtrzymany.
Pociąg, symbol nowoczesności w XIX i na pocz. XX wieku stanowi również najważniejszą metaforę kina. Refleksja nad klasowym charakterem przestrzennych, klasowych podziałów filmowego kolejnictwa jest więc zarazem refleksją nad klasowym charakterem samego kina.
Na kolejnym spotkaniu z cyklu przyjrzymy się filmowi, który – stanowiąc ekranizację zimnowojennego komiksu – jak żaden inny problematyzuje klasowy wymiar współczesnych społeczeństw, lecz również i współczesnego kina. Odwracając porządek wcześniejszych spotkań, tym razem prowadzenie będzie szczątkowe – porozmawiamy po filmie: o splocie władzy i podziałów klasowych, o globalnym kapitalizmie oraz przymusie ciągłego ruchu, wreszcie – o ekologii oraz postkolonializmie.
_________
Cykl wykładów i projekcji opowiadający o politycznych znaczeniach przestrzeni filmowej poprzez XVII-wieczne niderlandzkie malarstwo oraz jego teorię. Dlaczego właśnie malarstwo holenderskie XVII wieku? Ponieważ był to czas narodzin globalnego kapitalizmu, ponieważ nowożytna wizualność cały czas na nas oddziałuje, ponieważ żyjemy w czasach neobaroku, ponieważ w Niderlandach powstały wtedy podwaliny nowoczesnej sfery i przestrzeni publicznej. Ponieważ pytania, które stawiają dzisiaj tamte sztuki wizualne, pozwalają inaczej spojrzeć na współczesność.
Cykl składa się z odbywających się na przemian wykładów oraz projekcji filmów poprzedzonych wstępnymi referatami.
Antoni Michnik – absolwent Instytutu Historii Sztuki UW, historyk kultury, performer. Członek założyciel researchersko-performatywnej Grupy ETC oraz Zespołu Badań Praktyk Późnej Nowoczesności przy IKP UW. Od jesieni 2013 w redakcji „Glissanda”. Publikował między innymi w „Kwartalniku Filmowym”, „Kontekstach“, „Zeszytach Literackich”, „Kulturze Popularnej” , „Przeglądzie Humanistycznym”. Współredaktor książki Grupy ETC Fluxus w trzech aktach. Narracje – estetyki – geografie.
________
Kolejne spotkania cyklu:
13.01: WYKŁAD | Narracje władzy – pamięć/historia: między Zeszłego Lata w Marienbadzie aBlade Runnerem
27.01: FILM | Przestrzenność pamięci: Christopher Boe, Allegro (Dania, 2005)
Pozostałe seminaria Uniwersytetu Krytycznego w semestrze jesiennym.
Projekt „Uniwersytet Krytyczny 2014-2016” realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy.
