Badania opublikowane 6 września przez KPH pokazują, że aż 3/4 uczniów LGBT spotkało się w szkole z wyzwiskami i nękaniem, a 1/4 padła ofiarą przemocy fizycznej.
12 października 1998 roku w Laramie w stanie Wyoming, w wieku niespełna 21 lat został brutalnie zamordowany przez swoich dwóch rówieśników Matthew Shepard, młody amerykański student politologii i stosunków zagranicznych. Jedynym motywem była jego nieheteronormatywna orientacja psychoseksualna. Po tej tragicznej zbrodni rodzice Matthew, Judy i Dennis Shepard, aktywnie zaangażowali się w działania na rzecz osób LGBTQ. To między innymi dzięki staraniom założonej przez nich Matthew Shepard Foundation, Kongres Stanów Zjednoczonych przegłosował w 2009 Matthew Shepard Act, ustawę rozszerzającą kategorię zbrodni nienawiści tak, by obejmowała również takie przesłanki jak płeć, tożsamość płciowa, orientacja seksualna i niepełnosprawność.
Podobnych uregulowań niestety brak w naszym kraju, choć statystyki dotyczące przemocy wobec osób LGBT w Polsce, a także badania dotyczące homofobicznej przemocy w szkołach, są alarmujące.
Z opublikowanych przez Kampanię Przeciw Homofobii badań, przeprowadzonych na grupie ponad 11 000 osób, wynika, że niemal połowa osób LGB w Polsce doznała w ciągu ostatnich 2 lat przemocy psychicznej motywowanej homofobią, a co siódma – przemocy fizycznej. Aż 90% przypadków nie zostało zgłoszonych na policję, z czego prawie połowa zaniechań wynikała z niewiary w skuteczność policji w tego typu sprawach, zaś ponad 1/4 – z obawy, że policja nie potraktuje sprawy poważnie.
Na tej podstawie Kampania Przeciw Homofobii przygotowała rekomendacje zmian w Kodeksie Karnym. Jedną z nich byłaby penalizacja mowy nienawiści oraz przestępstw z nienawiści motywowanych homofobią i transfobią. Kolejną – wprowadzenie obowiązku zbierania danych dotyczących przestępstw z nienawiści motywowanych homofobią do statystyk postępowań prokuratorskich, a także zwiększenie wrażliwości prokuratorów na sytuacje, w których motywacja sprawcy była związana z nienawiścią na tle homo- lub transfobicznym. KPH postuluje również wprowadzenie do programów nauczania policjantów tematyki LGBTQ, współtworząc wraz z Komendą Główną Policji podręcznik dla policjantów, obejmujący tę tematykę.
4 września odbyła się w Sejmie konferencja „Przestępstwa z nienawiści na tle homofobii. Standardy ochrony prawnej w Polsce i na świecie”, zorganizowana przez Kampanię Przeciw Homofobii oraz biuro posła Roberta Biedronia, przy wsparciu Ambasady Stanów Zjednoczonych i pod patronatem Marszałkini Wandy Nowickiej. Gośćmi honorowymi konferencji byli państwo Shepard. Podczas konferencji Wanda Nowicka podkreśliła wagę obecności w Polsce gości tak aktywnie zaangażowanych w działalność na rzecz osób LGBTQ w USA i na świecie, w szczególności w zakresie przestępstw motywowanych nienawiścią na tle homofobii, akcentując, że ich postawa może być inspiracją dla rodzin osób LGBTQ w Polsce. Marszałkini zachęciła też rodziców, aby „wychodzili z szafy” i nie wstydzili się swoich homo-, bi- i transseksualnych dzieci.
Z podobnym apelem wystąpiła grupa matek ze zrzeszającej rodziców osób LGBTQ Akademii Zaangażowanego Rodzica, prowadzonej przez KPH, które odczytały także apel do parlamentarzystów, wzywając do nowelizacji Kodeksu Karnego tak, aby obejmował homofobię i transfobię jako motywy przestępstw z nienawiści.
Niestety nie pojawili się zaproszeni na konferencję reprezentanci Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Biura Rzecznika Rządu ds. Równego Traktowania. W maju bieżącego roku Kampania Przeciw Homofobii otrzymała za to od Ministerstwa Sprawiedliwości stanowisko odnośnie propozycji zmian w Kodeksie Karnym oraz wywiązywania się ze zobowiązań międzynarodowych dotyczących penalizacji mowy nienawiści. Pomimo braku w polskim prawodawstwie jakichkolwiek regulacji chroniących osoby LGBTQ przed dyskryminacją, Ministerstwo Sprawiedliwości wyraziło zdanie, że osoby nieheteronormatywne są obecnie wystarczająco chronione, dlatego zmiany legislacyjne w tym zakresie są zbędne.
Zaprezentowany w trakcie konferencji projekt ustawy nowelizującej Kodeks Karny, rozszerzałby katalog przesłanek dotyczących przestępstw z nienawiści o wiek, orientację psychoseksualną, tożsamość płciową i niepełnosprawność. Niestety, tuż przed konferencją projekt został negatywnie zaopiniowany przez rząd, a w opinii Biura Analiz Sejmowych nie ma potrzeby rozszerzania wspomnianego katalogu przesłanek, ponieważ „uzasadnienie projektu nie zawiera danych statystycznych z polskich instytucji”. Paradoksalnie to właśnie brak przesłanki homofobii w Kodeksie Karnym sprawia, że żadna z instytucji publicznych nie gromadzi danych związanych z tym zjawiskiem, nawet jeśli jest do tego zobligowana rekomendacjami wynikającymi z unijnej legislacji.
Obecni na konferencji państwo Shepardowie podkreślali wagę działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim obywatelom, niezależnie od orientacji psychoseksualnej czy tożsamości płciowej, przywołując dane dotyczące współczynnika samobójstw wśród młodych osób LGBTQ, który w USA jest czterokrotnie większy niż wśród osób heteroseksualnych w tym samym wieku.
Również wśród polskich uczniów i uczennic LGBTQ, wskaźniki nie pozostawiają złudzeń. Badania opublikowane 6 września przez Kampanię Przeciw Homofobii w raporcie „Lekcja równości. Postawy i potrzeby kadry szkolnej i młodzieży wobec homofobii w szkole” pokazują, że aż 3/4 uczniów LGBT spotkało się w szkole z wyzwiskami i nękaniem, a 1/4 padła ofiarą przemocy fizycznej.
Na reakcję na szczęście nie trzeba było długo czekać. Już następnego dnia po opublikowaniu wyników pełnomocniczka rządu ds. równego traktowania, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, zwróciła się do Minister Edukacji, Krystyny Szumilas, o pilne podjęcie działań zmierzających do poprawy tej sytuacji, podkreślając potencjał organizacji pozarządowych, mających bogate doświadczenie w dziedzinie edukacji antydyskryminacyjnej i wiedzy o seksualności człowieka. „Szkoła nie powinna kapitulować przed aktami nietolerancji, dyskryminacji i wykluczenia. Doświadczenie nietolerancji i wykluczenia leży u podłoża depresji, a nawet samobójstw” – pisze w swym apelu Kozłowska-Rajewicz.
Ufać należy, że również polski wymiar sprawiedliwości dostrzeże konieczność stanowczej reakcji i doprowadzi do zmian legislacyjnych, które pomogą przeciwdziałać przestępstwom z nienawiści motywowanym homo- i transfobią. Miejmy nadzieję, że stanie się to, zanim dojdzie do tragedii podobnej do tej, która musiała wstrząsnąć społeczeństwem amerykańskim.
