Ostatnich kilka lat przyniosło zwiększoną liczbę wydarzeń i sytuacji mogących wskazywać, że dotarliśmy do “znikającego punktu historii”, a tym samym do “końca polityki”. Zamiast powtarzać znajome argumenty przeczące takiemu wrażeniu, w wykładzie spróbujemy potwierdzić i wyjaśnić zjawiska końca historii i polityki właściwe naszej współczesności – w oparciu o uhistorycznione pojęcie “historii”. Uzyskamy tym samym opis współczesności, który daje nam świeżą perspektywę analityczną, a być może także punkt wyjścia dla post-historycznych i post-politycznych rozwiązań problemów, które od dawna nas nurtują.
Czy wolny handel faktycznie wpływa na globalny wzrost gospodarczy? Oczywiście tak – tylko inaczej niż wyobrażali sobie klasycy, a do dziś wierzą niektórzy badacze mikroekonomii głównego nurtu. Globalny wzrost przekłada się na wzrost wymiany handlowej, w drugą stronę – już niekoniecznie. Dynamiczna ekspansja handlu obniża udział płac w PKB („wyścig w dół”) i zwiększa dochodowe nierówności; trwała nierównowaga w handlu międzynarodowym staję regułą, a nie wyjątkiem. To wszystko hamuje globalny wzrost gospodarczy – bez radykalnych zmian w gospodarce światowej nie uda się go przywrócić.
Elastyczność rynku pracy (stagnacja płac) szkodzi wzrostowi. Popyt wewnętrzny rośnie bowiem, kiedy płace wzrastają adekwatnie do produktywności pracy. Polityka dostosowywania płac do produktywności możliwa jest jednak wyłącznie na poziomie Unii Europejskiej jako całości – i to ona powinna zastąpić błędną politykę cięć.
Wpływ Miltona Friedmana na ekonomię był niebywały. Za część jego sukcesu odpowiadały co prawda siły polityczne czyniące neoliberalizm dominującą ideologią globalną; sam Friedman je jednak współtworzył i nimi kierował. Zawodowy triumf autora Wolnego wyboru to świadectwo słabości intelektualnych fundamentów ekonomicznej profesji, która gotowa była zaakceptować idee tak błędne konceptualnie i empirycznie. Jego sukces cofnął ekonomię do czasów przed-keynesowskich i wypchnął keynesizm ze świata akademickiego.
Program Kultura i rozwój stawia sobie zadanie stworzenia mapy nowych praktyk kulturowych oraz scharakteryzowanie ich pod kątem oddziaływania pro-rozwojowego. Na program składają się analizy realizowane pod opieką prof. Jerzego Hausnera przez zespół jego seminarzystów, doktorantów i współpracowników w Instytucie Studiów Zaawansowanych w Warszawie, jak również wyniki programu badawczo-konwersatoryjnego Fraktale, prowadzonego przez Edwina Bendyka we współpracy z Fundacją Nowej Kultury Bęc Zmiana w Narodowym Centrum Kultury. Podczas 2. Konferencji „Kultura i rozwój” zaprezentujemy wyniki tych badań. Uczestnicy Konferencji odpowiedzą na pytanie: w jaki sposób nowe praktyki kulturowe zorientowane na upodmiotowienie, wspólnotowość, partycypację i społeczną podtrzymywalność przyczyniają się do podniesienia jakości życia obywateli.
Zapraszamy na inaugurację nowego roku akademickiego w Instytucie Studiów Zaawansowanych! Świat jest przytłoczony kryzysem. Nie jest to kryzys koniunkturalny, kryzys w systemie globalnej gospodarki kapitalistycznej, lecz kryzys strukturalny, kryzys samego systemu. Obszarem, gdzie poszukiwać należy sposobów przełamania kryzysu cywilizacji rynkowej jest kultura rozumiana nie w kategoriach ekonomicznych, lecz antropologicznych. Centralnym zagadnieniem staje się zatem to, jak zbuntowanych konsumentów (oburzonych) przekształcić w aktywnych obywateli – uczestników kultury i rozwoju. Z odpowiedzi na to pytanie może stopniowo wyłonić się alternatywne myślenie, które stanie się podłożem głębokiej transformacji naszej cywilizacji.
Zakończyły się zapisy na seminaria semestru zimowego 2014/2015. Wpłynęło prawie 400 zgłoszeń – serdecznie dziękujemy za tak duże zainteresowanie naszym programem! Informujemy, że wyniki naboru zostały już rozesłane. Jeśli aplikowali Państwo na seminaria, a nie otrzymali maila z informacjami, prosimy o sprawdzenie folderu „spam” lub kontakt na adres: [email protected].
Z perspektywy makroekonomii można wyróżnić cztery obszary, na które kapitalizm finansowy wywiera istotny wpływ: podział dochodów, inwestycje w kapitał akcyjny, zadłużenie i konsumpcję gospodarstw domowych, wreszcie poziom eksportu i bilansu płatniczego. Zastosowanie rozwiniętych kaleckiańskich modeli podziału dochodu i wzrostu pozwoli na analizę tych czterech obszarów pod kątem efektów krótkoterminowych dla zagregowanego popytu, akumulacji kapitału i wzrostu oraz efektów średnio- i długoterminowych dla stabilności gospodarczej i finansowej. Wnioski ogólne wykładu dotyczyć będą polityki gospodarczej: jedyna droga trwałego wyjścia ze sprzeczności kapitalizmu finansowego wymaga strategii na rzecz wzrostu płac bądź umasowienia innych dochodów – na poziomie regionalnym i globalnym.
Czy w bieżącej sytuacji zagrożenia ekologicznego wszystkie narzędzia przedstawiane jako odpowiedź na kryzys są rzeczywiście skuteczne? Czy kapitalizm da się pogodzić z odtwarzaniem życia biologicznego na ziemi takim, jakie znamy je od setek lat? Czy da się oddzielić rozwój od wzrostu gospodarczego? Na te pytania poszukiwać będziemy odpowiedzi podczas otwartego seminarium z udziałem Maxa Kocha (Department of Social Work and Social Welfare, Lund University), który specjalizuje się w zagadnieniach zmian klimatycznych, kapitalizmu i przekształceń welfare state.
W dniach 13-15 czerwca Instytut Studiów Zaawansowanych realizuje na terenach dawnych Zakładów Przemysłu Ciągnikowego w Ursusie projekt „Zakłady. Ursus 2014”, dofinansowany ze środków m.st. Warszawy. Cykl wydarzeń artystyczno-społecznych na terenach dawnych ZPC w Ursusie nakierowany jest na podjęcie dialogu z historią i tożsamością dzielnicy, zintegrowanie jej mieszkańców oraz zaznajomienie innych warszawiaków z przeszłością i współczesnością terenów byłych ZPC Ursus.
