Od „elektronicznego oka” do „płynnego nadzoru” – rozmowy o społeczeństwie nadzorowanym

Seminarium jest poświęcone problematyce społeczeństwa nadzorowanego, w znaczeniu jakie nadał temu pojęciu prof. David Lyon pracą Electronic Eye. The Rise of Surveillance Society (1994) i rozwinął w późniejszych, w tym konwersacji z prof. Zygmuntem Baumanem Liquid Surveillance (2012). Wychodząc od analizy podstaw teoretycznych i głównych osi debaty, przejdziemy przez trzy kolejne bloki tematyczne, przyglądając się: wybranym politykom nadzoru; kondycji człowieka w usieciowionym, ściśle kontrolowanym świecie; oraz podwójnemu życiu informacji, jakie generujemy w swojej codziennej aktywności.  Ze względu na interdyscyplinarny charakter tej dziedziny będziemy poruszać wątki z zakresu filozofii, teorii polityki, socjologii i teorii prawa, w szczególności doktryny praw człowieka. Ze względu na doświadczenie zawodowe prowadzącej nie zabraknie odniesień do aktualnej sytuacji politycznej, społecznej i prawnej.

Seminarium ma charakter otwarty, jednak będzie prowadzone z naciskiem na budowanie ciągłości dyskusji i stałej grupy osób zainteresowanych problematyką społeczeństwa nadzorowanego. Pierwszeństwo udziału w spotkaniach będą miały osoby, które zgłosiły swoje zainteresowanie w czasie rejestracji. Seminaria będą się odbywać raz na dwa tygodnie, w formule łączącej dwa rodzaje spotkań: (i) konwersatorium oparte o krótki wykład wprowadzający i wcześniejszą analizę tekstu; (ii) moderowane rozmowy z praktykami lub teoretykami zajmującymi się problematyką współczesnego nadzoru.

Tematy:
— Wielki brat patrzy: szczegółowo o różnych twarzach monitoringu wizyjnego; jego (nie)skuteczności i społecznych (psychologicznych) konsekwencjach.
— Internet jako współczesny panoptykon – o tym, jakie mechanizmy sprawiają, że sieć przestaje być przestrzenią wolności;
— Nadzór a kapitalizm: o manipulacji i komercjalizacji naszej prywatności; o wykluczającym potencjale zarządzania ludźmi dla zysku; o nierównowadze człowiek-korporacja.
— Prywatyzacja bezpieczeństwa – o tym, jak i dlaczego rozwija się biznes nadzoru; o eksporcie tego typu technologii do krajów autorytarnych i wolności badań naukowych.
— Mega-wydarzenia jako poligony stanu wyjątkowego: o prawach człowieka i nadzorze w kontekście wielkich wydarzeń sportowych; powtórka z dyskursu bezpieczeństwa i stanu wyjątkowego.
—  Integracja baz danych i biometria – o ewolucji zarządzania ludźmi od powszechnych spisów ludności do paszportów biometrycznych; o nadzorze nad biedą; o ciemnych stronach informatyzacji i e-państwa.
—  Taktyki oporu i alternatywy dla społeczeństwa nadzorowanego – o tym, czy postęp cywilizacyjny i rosnąca potrzeba bezpieczeństwa nieuchronnie oznaczają rezygnację z wolności.